Er ligt een kans van 1,5 miljard euro op de Vergeten Klimaattafel
Door
Daniëlle Hirsch
Beloon risicovol internationaal ondernemen in groen en stop met de hulp aan de internationale fossiele industrie
Het klimaat is ‘hot’. Iedereen praat erover. ‘Iedereen doet wat’ roept de overheid in haar recent gestarte publiekscampagne. Goed plan. Laten we echt wat doen. Te beginnen met een stop op onze ondersteuning van de internationale handel door onze eigen Nederlandse multinationals in fossiele energie. Een kans van 1,5 miljard euro waarmee we klimaatverandering op internationale schaal kunnen tegengaan en tegelijkertijd onze innovatieve ondernemers een impuls kunnen geven. Vandaag aan de Vergeten Klimaattafel gaat het over de kansen voor Nederland om echt impact te hebben. En die kansen zijn gigantisch. Want ons grote geld en onze invloed zit in het buitenland.
Elke Nederlander heeft regelmatig de behoefte om ‘iets’ te doen voor het klimaat, maar tegelijkertijd het dubbele gevoel dat een klein landje als het onze geen deuk in een pakje boter kan slaan. Toch kun je meer dan je denkt. We zijn in al het gepolder over klimaatakkoorden en klimaattafels onze rol in internationale handelsketens vergeten. Al eeuwen zijn we als klein landje verschrikkelijk goed in de internationale handel. Onze multinationals zitten over heel de wereld; van de verbrande bossen van de Amazone tot de overstroomde delta’s van Azië. En onze overheid helpt in al die gebieden Nederlandse ondernemers die investeren in fossiele energie met subsidies en garanties. Daar ligt de kans.
Dat Nederland een grote fossiele voetafdruk heeft, staat buiten kijf. Het PBL becijfert dat onze klimaatvoetafdruk buiten onze grenzen ongeveer even groot is als die binnen onze grenzen. En dan kijkt het PBL daarbij alleen naar de uitstoot als gevolg van onze productie en consumptie. De effecten van onze financiering van bijv. olie- en gaswinning of de aanleg van fossiele infrastructuur zijn niet meegerekend. Gepromoot door de Haven van Rotterdam leggen we overal ter wereld havens aan die vaak samenhangen met de fossiele sector. Onze scheepsbouwers zijn experts in het bouwen van transportmiddelen voor gas en olie. Onze landbouw, en met name het landbouwmodel dat door Nederland gepromoot wordt, draagt gigantisch bij aan klimaatverandering. Naar de bijdrage van onze financiële sector aan fossiel kunnen we voorlopig alleen maar raden; we hebben geen idee in hoeverre de banken in fossiel zitten. En het ABP belegt naar schatting ten minste €15 miljard in fossiele bedrijven.
De belangrijkste kans in het buitenland ligt bij de activiteiten die we daar zelf uitvoeren of financieren. Laat ik een voorbeeld geven: naar schatting geeft de Nederlandse regering voor 1,5 miljard euro per jaar aan exportkredietverzekeringen aan bedrijven die in het buitenland in de fossiele industrie actief zijn. Hoe werkt dat? Als je over de grenzen gaat ondernemen komen daar vaak flinke financiele risico’s bij kijken. En als het project groot genoeg is, dan wil de Nederlandse overheid je tegen betalingsrisico’s verzekeren. Zonder deze verzekering krijgt een project geen financiering van een bank. We hebben het hier over een verzekering namens ons allemaal, die in theorie naar alle bedrijfssectoren kan gaan, maar die dus in praktijk voornamelijk fossiele initiatieven ondersteunt. Nieuwe olie- en gasprojecten in het buitenland.
De overheid organiseert volgende week een vergroeningsbijeenkomst over de exportkredietverzekering. Om bedrijven echt te stimuleren om te vergroenen moeten we dus garant gaan staan voor groen in plaats van grijs. Zo draaien we de gaskraan dicht op veel meer plekken dan alleen in Groningen. Laten we stoppen met bedrijven ondersteunen in fossiel en helpen bij risicovolle investeringen in innovatie.
De centrale vraag aan de Vergeten Klimaattafel vandaag is dus tweeledig; hoe trekken we onze handen zowel in eigen land als daarbuiten, helemaal af van fossiel en waar moeten we wél in investeren? Zonder het eerste deel van die vraag te beantwoorden, lossen we het klimaatprobleem niet op. Laten we met onze innovatieve kennis en bedrijvigheid de kans grijpen om koploper te zijn in de vernieuwing die de wereld nodig heeft. Pluk het laaghangende fruit, te beginnen met de exportkredietverzekeringen. Beloon alleen nog maar internationaal risicovol ondernemen voor een fossielvrije toekomst.
Op vrijdagavond 20 september organiseert Vice Versa samen met de FGG-alliantie, Solidaridad en FMO een debatavond in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam over de ‘vergeten klimaattafel’.

Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier
Paris Proof Export Support
Bijna tweederde van de exportkredietverzekeringen die Atradius DSB in de periode 2012 tot 2018 verleende, ging naar de fossiele-energiesector. Dat staat haaks op de klimaatafspraken van Parijs die Nederland heeft ondertekend.
-
Voor de pers / 13 december 2020
Persbericht: Nederland kan niet achterblijven nu Verenigd Koninkrijk stopt met fossiele exportsteun
Nu het Verenigd Koninkrijk aankondigt te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten, is er voor Nederland geen excuus meer om af te wachten. Dat vinden milieuorganisaties Both ENDS, Oil Change International en Milieudefensie. Dat is nodig voor de klimaatafspraken van het Parijsakkoord. Komende week stemt de Kamer over moties om een einde te maken aan de exportsteun voor winning, verwerking en transport van olie, gas en kolen.
-
Nieuws / 8 februari 2018
Nieuw rapport Both ENDS en Milieudefensie: Bescherming voor Klimaatvervuilers'
Vandaag brengen Milieudefensie en Both ENDS een rapport uit 'Bescherming voor klimaatvervuilers: Nederlandse investeringsverdragen als obstakel voor de energietransitie'. Het rapport concludeert onder andere dat de vijf grootste olie- en gasbedrijven in de wereld minimaal 140 brievenbusfirma's in Nederland hebben waarmee ze aanspraak kunnen maken op investeringsbescherming.
-
Publicatie / 17 november 2019
-
Publicatie / 17 november 2019
-
Voor de pers / 26 maart 2019
Vermogend Nederland haalt 200 miljoen aan persoonlijke investeringen uit fossiele industrie
Gezamenlijk persbericht van Both ENDS en Fossielvrij NL - 26 maart 2019
Een groep van 22 vermogende Nederlanders heeft besloten om al hun persoonlijk vermogen weg te halen uit de top 200 olie-, gas- en kolenbedrijven. In totaal gaat het om een persoonlijk vermogen van ongeveer 200 miljoen euro. De 'pledgers' beloven om binnen nu en drie tot vijf jaar al hun investeringen weg te halen uit de fossiele industrie. Ze geven daarmee een duidelijk signaal af dat zij niet willen dat hun vermogen bijdraagt aan het veroorzaken van desastreuze klimaatverandering.
-
Publicatie / 11 november 2020
-
Voor de pers / 18 november 2019
Persbericht: Overheid ondermijnt eigen klimaatbeleid met exportkredietverzekering
Nederland verstrekt jaarlijks exportkredietverzekeringen en –garanties ter waarde van 1,5 miljard euro aan Nederlandse bedrijven die actief zijn in de olie- en gassector in het buitenland. Deze ondersteuningbedraagt anderhalf keer het jaarlijkse bedrag dat het kabinet-Rutte uittrekt voor klimaatinitiatieven wereldwijd. De beoogde effecten van het Nederlandse internationale klimaatbeleid worden door deze fossiele exportsteun meer dan teniet gedaan. Dat is de conclusie van een nieuw rapport van Both ENDS, dat vandaag is gepubliceerd.
-
Publicatie / 18 juni 2017
-
Nieuws / 14 december 2020
Groene exportsteun biedt toekomstperspectief
Op 12 december jl. kondigde het Verenigd Koninkrijk aan te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten. Both ENDS is daar blij mee en vindt dat Nederland zo snel mogelijk dit goede voorbeeld moet volgen. Samen met organisaties in Europa en ver daarbuiten maken we ons al jaren hard voor het verduurzamen van exportsteun en andere financiële instrumenten van de overheid. De eerste en meest belangrijke stap daarin is het stoppen met het stimuleren van de fossiele brandstoffensector, en in plaats daarvan juist ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van duurzame energieopwekking.
-
Nieuws / 29 augustus 2018
Klimaatakkoord moet over landsgrenzen heen kijken
In juli van dit jaar werden de contouren van het Klimaatakkoord gepresenteerd. Daar is door veel partijen hard aan gewerkt, en er zijn een aantal stevige afspraken gepresenteerd. ActionAid, SOMO en Both ENDS vinden dat er één heel belangrijk punt onderbelicht blijft, namelijk de internationale dimensie van klimaatbeleid. Anders gezegd: we moeten voorkomen dat de transitie die wij hier inzetten, schadelijke gevolgen heeft in het buitenland, en financiële publieke ondersteuning aan de fossiele sector afbouwen.
-
Externe link / 30 september 2019
Podcast met Danielle Hirsch op Springtij: "Een hard debat brengt je verder in je eigen denken"
Luister naar het interview over leiderschap in Impact met Daniëlle Hirsch op Springtij. Wat zijn haar drijfveren om telkens weer het debat aan te gaan over klimaatverandering en de invloed daarop van de Nederlandse economie in binnen- en buitenland? "Ik put inspiratie uit de relaties met al die mensen over de hele wereld die op hun eigen plek werken aan duurzame, eerlijke oplossingen."
-
Nieuws / 7 oktober 2018
Onze directeur op nummer 52 in de Duurzame 100!
Wij zijn apetrots dat onze directeur Daniëlle Hirsch dit jaar wederom is opgenomen in de Duurzame 100 van Dagblad Trouw en ook nog eens meer dan veertig plekken is gestegen! Danielle staat onder andere op deze plek in de lijst om haar kritiek op de vaak destructieve rol die Nederland als handelsnatie en grote veroorzaker van CO2-uitstoot in de wereld speelt (daarbij vaak gesteund door de overheid), maar ook om haar constructieve houding als het gaat om het vinden van alternatieven en oplossingen.
-
Voor de pers / 11 november 2020
Exportondersteuning voor vuile energie in Afrika
Rijke landen, waaronder Nederland, verleenden sinds het ondertekenen van het klimaatakkoord van Parijs bijna 50 keer zoveel exportsteun aan projecten gerelateerd aan fossiele brandstoffen als aan projecten voor schone energie in vier Afrikaanse landen. Dat blijkt uit een onderzoek van vijf milieuorganisaties uit Ghana, Nigeria, Togo en Oeganda in samenwerking met Milieudefensie en Both ENDS. De rijke landen verzekerden via hun exportkredietverzekeraars energieprojecten met een totale waarde van 11 miljard US dollar. De helft van deze exportsteun is gerelateerd aan fossiele brandstoffen. Slechts 1% ging naar duurzame hernieuwbare energie.
-
Dossier
Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Blog / 29 januari 2019
Maak klimaatdebat onderdeel van ons buitenlandbeleid
Door Daniëlle HirschHet klimaatdebat blijft steken in wat we binnen Nederland kunnen veranderen en raakt niet aan ons gedrag in het buitenland. Dat is een gemiste kans. Juist omdat ons handelsmodel zo invloedrijk en tegelijk vervuilend is, kunnen veranderingen in dat beleid ook meteen effect hebben.
-
Voor de pers / 18 juni 2017
Persbericht: Exportsteun niet in lijn met klimaatdoelen
Het Klimaatverdrag van Parijs stelt dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot maximaal 2 - liefst 1,5 - graden Celsius. Om dat te bereiken moeten in elk geval alle bewezen fossiele reserves in de grond blijven. Tussen 2012 en 2015 ondersteunde de Nederlandse overheid echter via Atradius DSB voor € 7,3 miljard, fossielgerelateerde exportprojecten met verzekeringen en garanties. Dat is twee derde van de totale waarde die Atradius DSB in die periode verzekerde. Niets wijst er op dat de overheid deze ondersteuning inmiddels in lijn heeft gebracht met het klimaatakkoord. Dat blijkt uit een rapport dat vandaag is uitgebracht door Both ENDS.
-
Externe link / 31 mei 2018
Hoogste tijd om publieke steun voor fossiele energie af te bouwen (Jaarverslag 2017)
In 2017 voerden we onze inspanningen op om de Nederlandse overheidssteun voor fossiele brandstoffen te stoppen. Het uitfaseren van fossiele brandstoffen is essentieel om de doelen uit het klimaatakkoord van Parijs te halen. Maar er is nog een reden voor ons: projecten gerelateerd aan de fossiele sector hebben vaak rampzalige effecten op de armsten in het Zuiden.
-
Evenement / 20 september 2019, 19:30
Klimaattafel internationaal
Eind juni presenteerde het kabinet het Klimaatakkkoord, na maandenlange onderhandelingen in vijf verschillende 'Klimaattafels'. Er was een tafel voor 'industrie', een voor 'gebouwde omgeving', voor 'electriciteit', 'mobiliteit' en voor 'landbouw en landgebruik'. Alle klimaatmaatregelen die Nederland in eigen land kan nemen, vallen wel zo'n beetje binnen al die klimaattafels. Maar Nederland heeft ook een enorme klimaatvoetafdruk buiten de grenzen. We zijn dus een klimaattafel vergeten: de Klimaattafel 'Internationaal'.
-
Nieuws / 19 november 2020
Opinie: De blinde vlek van Nederlands klimaatbeleid is ons exportbeleid
Een verkorte versie van dit artikel werd op 18 november 2020 gepubliceerd in het FD.
We sluiten kolencentrales, we gaan van het gas af en we verduurzamen onze industrie. Maar onze inzet voor de wereldwijde klimaatcrisis stopt bij de grens. Want Nederland sponsort nog altijd de wereldwijde olie- en gasavonturen van Nederlandse fossiele bedrijven met 1,5 miljard euro per jaar aan staatsverzekeringen. Dankzij dit beleid raken arme landen als Mozambique verslaafd aan een fossiele economie zonder toekomst.