Groene exportsteun biedt toekomstperspectief
Op 12 december jl. kondigde het Verenigd Koninkrijk aan te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten. Both ENDS is daar blij mee en vindt dat Nederland zo snel mogelijk dit goede voorbeeld moet volgen. Samen met organisaties in Europa en ver daarbuiten maken we ons al jaren hard voor het verduurzamen van exportsteun en andere financiële instrumenten van de overheid. De eerste en meest belangrijke stap daarin is het stoppen met het stimuleren van de fossiele brandstoffensector, en in plaats daarvan juist ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van duurzame energieopwekking.
De Nederlandse economie leunt voor een derde op de export en de overheid is erop gebrand haar internationale handelspositie te behouden. Met exportkredietverzekeringen en -garanties via onze exportkredietverzekeraar Atradius DSB, ondersteunt de overheid bedrijven die grote, vaak risicovolle projecten buiten Nederland ontplooien. Die ondersteuning blijkt in de praktijk voor bijna twee derde naar projecten te gaan die gerelateerd zijn aan fossiele brandstoffen. Ook de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO en het kersverse Invest International, dat Nederlandse bedrijven gaat financieren die 'kansrijke projecten en duurzame oplossingen in het buitenland' ontplooien, sluiten fossiel nog altijd niet helemaal uit.
Exportsteun voor fossiel staat haaks op klimaatdoelen
Dat roept veel vragen op, zeker in het licht van het klimaatakkoord van Parijs, dat Nederland – deze maand vijf jaar geleden – enthousiast ondertekende. Both ENDS heeft samen met Nederlandse en internationale partners en netwerken, de afgelopen jaren de discussie over exportsteun voor fossiel aangezwengeld en op de kaart gezet bij de ministeries die erover gaan. Tot nu toe heeft de politiek onvoldoende maatregelen genomen om die exportsteun af te bouwen. Recentelijk zette staatssecretaris Vijlbrief echter een stap in de goede richting. Hij beloofde scenario's te ontwikkelen om de exportkredietverzekering in lijn te brengen met het klimaatakkoord van Parijs. Een belangrijke kanttekening daarbij was echter dat Nederland niet als enige wil stoppen met fossiel. Nu Premier Johnson aankondigde dat Engeland zo snel mogelijk stopt met overheidssteun aan fossiele projecten in het buitenland, inclusief de Britse exportkredietverzekeraar UKEF, kan Nederland met een gerust hart het voorbeeld van Engeland volgen.
Transitie naar duurzaam levert juist banen op
Een veelgehoorde zorg rondom het stoppen van exportsteun voor fossiel is het verlies van werkgelegenheid en concurrentiekracht. Premier Johnson ziet juist dat 'beslissende actie van vandaag banen van de toekomst kan creëren, herstel van de gevolgen van de coronacrisis kan stimuleren én onze prachtige planeet kan beschermen voor de komende generaties'. Ook internationale onderzoeken, bijvoorbeeld van de ILO, tonen aan dat acties om opwarming van de aarde te beperken juist netto banen opleveren. Ja, er zullen banen verdwijnen in de fossiele sector, maar hoe langer we wachten met omschakelen, hoe pijnlijker de transitie en hoe groter de kans dat Nederland juist nieuwe banen misloopt.
De focus van Nederlandse bedrijven op fossiele activiteiten in het buitenland is bovendien funest voor de toekomst van veel van die – vooral arme – landen. Olie- en gaswinning gaat vaak gepaard met mensenrechtenschendingen en milieuvernietiging, en zadelt deze landen ook nog eens decennialang op met een infrastructuur voor fossiele brandstoffen. Economische afhankelijkheid van energiebronnen waar veel landen in de wereld juist vanaf willen brengt ernstige schuldenrisico's met zich mee en het ondermijnt de economische veerkracht van deze landen op de lange termijn. Ook daarom is het veel beter om direct te investeren in groene energieprojecten in die landen.
Een fossielvrij buitenlandbeleid
De Engelsen gaan stoppen met brede overheidssteun voor fossiel in het buitenland. Nederland zou dat voorbeeld moeten volgen en niet alleen haar exportkredietverzekeringen, maar ook de investeringen van ontwikkelingsbank FMO en het toekomstige Invest International volledig fossielvrij maken. Een fossielvrij Nederlands buitenlandbeleid is nu nog een toekomstdroom. Maar aanstaande week heeft de Tweede Kamer een aantal kansen om die droom wat dichterbij te brengen. Er wordt gestemd over de moties die onder andere de regering verzoeken om de exportsteun voor olie en gas zo spoedig mogelijk af te bouwen. Daarnaast wordt gestemd over Invest International. Deze kansen om weer een stap vooruit te zetten naar de vergroening van onze buitenlandse handel en investeringen, zou de Tweede Kamer met beide handen moeten aangrijpen, zodat Nederland snel het voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk kan volgen.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Voor de pers / 19 May 2021
Ondanks geweld 900 miljoen euro Nederlandse exportsteun naar Van Oord in Mozambique
Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken en roepen de Nederlandse overheid en de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB ter verantwoording.
-
Voor de pers / 13 December 2020
Persbericht: Nederland kan niet achterblijven nu Verenigd Koninkrijk stopt met fossiele exportsteun
Nu het Verenigd Koninkrijk aankondigt te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten, is er voor Nederland geen excuus meer om af te wachten. Dat vinden milieuorganisaties Both ENDS, Oil Change International en Milieudefensie. Dat is nodig voor de klimaatafspraken van het Parijsakkoord. Komende week stemt de Kamer over moties om een einde te maken aan de exportsteun voor winning, verwerking en transport van olie, gas en kolen.
-
Voor de pers / 24 November 2021
Urgentie ontbreekt bij Nederland om exportsteun in lijn te brengen met Glasgow-verklaring
Tijdens de Klimaattop in Glasgow besloten 39 landen om per eind 2022 te stoppen met het ondersteunen van de fossiele energiesector. Zeven van deze landen kwamen onder leiding van Nederland vandaag samen om te praten over het vergroenen van het overheidsinstrument waar de meeste winst te behalen valt; de exportkredietverzekering. Tussen 2018 en 2020 verleenden alleen al deze zeven landen voor 20 miljard euro aan exportsteun voor fossiele projecten. De landen hebben vandaag dé kans laten liggen om afspraken te maken over de implementatie van de Glasgow-verklaring, aldus Oil Change International, Milieudefensie en Both ENDS.
-
Voor de pers / 4 November 2021
Onder andere VS, Canada en VK, stoppen met internationale steun voor fossiel, Nederland doet niet mee
Glasgow – Vandaag, tijdens de klimaattop in Glasgow kondigden meer dan 20 landen en instellingen, waaronder de Europese Investeringsbank, het Verenigd Koninkrijk, de Verenigde Staten en Denemarken, aan voor eind 2022 te zullen stoppen met internationale publieke financiering (ontwikkelingsgeld en exportsteun) voor olie-, gas- en steenkoolprojecten. Tezamen zijn de ondertekenaars verantwoordelijk voor meer dan USD 15 miljard per jaar aan internationale steun voor fossiel. Nederland heeft het statement niet ondertekend. De Nederlandse ontwikkelingsbank, FMO, doet wel mee.
-
Externe link / 17 November 2021
Stop exportondersteuning voor gasproject in Mozambique
Julio Bichehe Erneste van de Boerenvakbond Cabo Delgado Mozambique (UPC) sprak tijdens een side-event van COP26 in Glasgow over de negatieve effecten van exportsteun voor fossiele projecten voor de lokale bevolking en hun milieu, en over de noodzaak om juist projecten voor hernieuwbare energie te ondersteunen.
-
Publicatie / 17 November 2019
-
Publicatie / 17 November 2019
-
Nieuws / 22 November 2021
E3F, ‘Exportfinanciering voor de Toekomst’ biedt Nederland mooie kansen
Exportondersteuning – en vooral die aan fossiele projecten – staat recentelijk flink in de belangstelling. En dat is maar goed ook, want alleen al in Nederland hebben we het over fossiele exportsteun ter waarde van 1,5 miljard euro per jaar. Tijdens de klimaattop in Glasgow lanceerde het Verenigd Koninkrijk een verklaring waarin zij beloven voor het einde van 2022 te stoppen met het verlenen van exportsteun aan fossiele projecten. Na enige aarzeling sloot ook Nederland zich aan bij de verklaring – die inmiddels al door bijna veertig landen en financiële instellingen is getekend.
-
Brief / 15 April 2021
Maatschappelijke organisaties sturen reactie op de inhoud van het E3F-initiatief
Op woensdag 14 april lanceerden zeven landen, waaronder Nederland, een initiatief genaamd Export Finance for Future (E3F), waarin ze een aantal ambities vastleggen met betrekking tot het afbouwen van exportondersteuning voor de fossiele sector. Maatschappelijke organisaties, inclusief Both ENDS, zijn blij met deze stap, maar de landen zullen zich toch moeten committeren aan veel ambitieuzere doelen dan die welke nu zijn gepresenteerd. Zij stelden daarom een verklaring op met de volgens hen zwakke punten van het door E3F voorgestelde beleid, aangevuld met aanbevelingen voor verbeteringen.
-
Publicatie / 15 March 2023
-
Nieuws / 8 November 2021
Nederland stopt toch met fossiele exportondersteuning
Vandaag werd bekend dat Nederland alsnog aansluit bij een kopgroep van landen, waaronder de Verenigde Staten, Canada en Italië, die in Glasgow op de klimaattop op 4 november verklaarden te zullen stoppen met internationale steun voor fossiele energieprojecten.
Both ENDS heeft hier samen met organisaties in binnen- en buitenland jarenlang op gehamerd, en we zijn dan ook heel erg blij met deze stap. Uiteraard zullen wij de ontwikkelingen blijven volgen.
-
Brief / 31 May 2021
Brief aan Informateur Hamer over afbouwen fossiel exportsteun
Nederland moet zo snel mogelijk stoppen met het verlenen van exportsteun aan Nederlandse bedrijven voor vervuilende, fossiele projecten in het buitenland. Daarover schreef een brede coalitie van nationale en internationale maatschappelijke organisaties onder leiding van Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International vrijdag 28 mei 2021 een brief naar de onderhandelaars in de formatie.
-
Nieuws / 20 February 2023
Bijna 60 organisaties sturen brief over fossiele exportsteun naar Tweede Kamer
Vandaag is een brief, ondertekend door bijna 60 organisaties uit landen die te maken hebben met de gevolgen van fossiele brandstofprojecten of solidair zijn, naar de leden van de Tweede Kamer gestuurd. Aanstaande donderdag vindt in de Tweede Kamer een debat plaats over Nederlandse exportkredietverzekeringen en het beleid eromheen. De organisaties roepen Nederlandse politici en beleidsmakers op zich te verzetten tegen elke vorm van exportsteun voor fossiele brandstofprojecten die door Nederlandse bedrijven in het buitenland, met name in het mondiale Zuiden, worden uitgevoerd.
-
Dossier /
Paris Proof Export Support
Bijna tweederde van de exportkredietverzekeringen die Atradius DSB in de periode 2012 tot 2018 verleende, ging naar de fossiele-energiesector. Dat staat haaks op de klimaatafspraken van Parijs die Nederland heeft ondertekend.
-
Brief / 28 June 2022
Brief aan ministers: Force Majeure vereist heroverweging exportsteun gasproject in Mozambique
Op dinsdag 28 juni stuurde een groep maatschappelijke organisaties uit Europa en uit Mozambique, waaronder Both ENDS, een brief naar de staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdiensten en naar de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. In de brief roepen de organisaties op om de beslissing tot het verlenen van exportondersteuning ter waarde van bijna een miljard euro voor onder andere baggerbedrijf Van Oord, terug te trekken.
Atradius DSB, de exportkredietverzekeraar die in naam van de Nederlandse Staat exportkredietverzekeringen verstrekt aan grote, risicovolle projecten, zegde deze steun vorig jaar toe aan het baggerbedrijf voor activiteiten in een omstreden gaswinningsproject in het noorden van Mozambique.
Voor de brief, zie de download-knop.
-
Nieuws / 28 June 2022
Brief maatschappelijke organisaties: ‘Nederland, stop exportsteun voor gasproject in Mozambique’.
Vandaag stuurde een groep maatschappelijke organisaties uit Europa en uit Mozambique, waaronder Both ENDS, een brief naar de staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdiensten en naarde minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. In de brief roepen de organisaties op om de beslissing tot het verlenen van exportondersteuning ter waarde van bijna een miljard euro voor onder andere baggerbedrijf Van Oord, terug te trekken.
-
Nieuws / 12 July 2021
WOB-verzoeken rondom exportsteun voor Mozambique gasproject
Begin dit jaar ondersteunde de overheid Nederlandse bedrijven met verzekeringen ter waarde van 903 miljoen euro, om hun deelname aan een gigantisch aardgasproject
in het Noorden van Mozambique mogelijk te maken. Both ENDS is al jaren, samen met partners uit Mozambique en Nederland, in gesprek met de exportkredietverzekeraar Atradius DSB en de verantwoordelijke ministeries van Financiën en Buitenlandse Zaken over de mogelijke financiële, milieu- en sociale risico's van het gasproject. -
Nieuws / 14 March 2022
NGO-brief naar de Raad van de EU over afbouwen fossiele exportsteun
Vandaag roept de Raad van de EU (de EU-ministers van Financiën) alle EU-landen op om per eind 2023 een plan te hebben hoe ze exportsteun in lijn gaan brengen met de doelstelling van max 1,5C opwarming van de aarde. De Raad zal morgen een verklaring aannemen waarin die positie wordt uiteengezet. ECA-watch, een netwerk van maatschappelijke organisaties van over de hele wereld, roept in een brief de EU-Raad en de OESO op om bij hun inspanningen om fossiele exportsteun af te bouwen, meer rekening te houden met de urgentie van de klimaatcrisis.
-
Nieuws / 15 April 2021
Nieuw initiatief voor afbouwen exportsteun voor fossiel niet ambitieus genoeg
Op woensdag 14 april lanceerden zeven landen, waaronder Nederland, een initiatief genaamd Export Finance for Future (E3F), waarin ze een aantal ambities vastleggen met betrekking tot het afbouwen van exportondersteuning voor de fossiele sector. Vele NGOs wereldwijd, waaronder in Nederland onder andere Both ENDS, hebben de laatste jaren opgeroepen tot het opzetten van een dergelijk initiatief en we zijn dan ook blij met deze stap. Om resultaten te behalen en bij te dragen aan de klimaatdoelen van Parijs, zullen de landen zich echter moeten committeren aan veel ambitieuzere doelen dan die welke nu zijn opgesteld. Bezorgde maatschappelijke organisaties, inclusief Both ENDS, stelden daarom een verklaring op met de volgens hen zwakke punten van het door E3F voorgestelde beleid, aangevuld met aanbevelingen voor verbeteringen.