Groene exportsteun biedt toekomstperspectief
Op 12 december jl. kondigde het Verenigd Koninkrijk aan te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten. Both ENDS is daar blij mee en vindt dat Nederland zo snel mogelijk dit goede voorbeeld moet volgen. Samen met organisaties in Europa en ver daarbuiten maken we ons al jaren hard voor het verduurzamen van exportsteun en andere financiële instrumenten van de overheid. De eerste en meest belangrijke stap daarin is het stoppen met het stimuleren van de fossiele brandstoffensector, en in plaats daarvan juist ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van duurzame energieopwekking.
De Nederlandse economie leunt voor een derde op de export en de overheid is erop gebrand haar internationale handelspositie te behouden. Met exportkredietverzekeringen en -garanties via onze exportkredietverzekeraar Atradius DSB, ondersteunt de overheid bedrijven die grote, vaak risicovolle projecten buiten Nederland ontplooien. Die ondersteuning blijkt in de praktijk voor bijna twee derde naar projecten te gaan die gerelateerd zijn aan fossiele brandstoffen. Ook de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO en het kersverse Invest International, dat Nederlandse bedrijven gaat financieren die 'kansrijke projecten en duurzame oplossingen in het buitenland' ontplooien, sluiten fossiel nog altijd niet helemaal uit.
Exportsteun voor fossiel staat haaks op klimaatdoelen
Dat roept veel vragen op, zeker in het licht van het klimaatakkoord van Parijs, dat Nederland – deze maand vijf jaar geleden – enthousiast ondertekende. Both ENDS heeft samen met Nederlandse en internationale partners en netwerken, de afgelopen jaren de discussie over exportsteun voor fossiel aangezwengeld en op de kaart gezet bij de ministeries die erover gaan. Tot nu toe heeft de politiek onvoldoende maatregelen genomen om die exportsteun af te bouwen. Recentelijk zette staatssecretaris Vijlbrief echter een stap in de goede richting. Hij beloofde scenario's te ontwikkelen om de exportkredietverzekering in lijn te brengen met het klimaatakkoord van Parijs. Een belangrijke kanttekening daarbij was echter dat Nederland niet als enige wil stoppen met fossiel. Nu Premier Johnson aankondigde dat Engeland zo snel mogelijk stopt met overheidssteun aan fossiele projecten in het buitenland, inclusief de Britse exportkredietverzekeraar UKEF, kan Nederland met een gerust hart het voorbeeld van Engeland volgen.
Transitie naar duurzaam levert juist banen op
Een veelgehoorde zorg rondom het stoppen van exportsteun voor fossiel is het verlies van werkgelegenheid en concurrentiekracht. Premier Johnson ziet juist dat 'beslissende actie van vandaag banen van de toekomst kan creëren, herstel van de gevolgen van de coronacrisis kan stimuleren én onze prachtige planeet kan beschermen voor de komende generaties'. Ook internationale onderzoeken, bijvoorbeeld van de ILO, tonen aan dat acties om opwarming van de aarde te beperken juist netto banen opleveren. Ja, er zullen banen verdwijnen in de fossiele sector, maar hoe langer we wachten met omschakelen, hoe pijnlijker de transitie en hoe groter de kans dat Nederland juist nieuwe banen misloopt.
De focus van Nederlandse bedrijven op fossiele activiteiten in het buitenland is bovendien funest voor de toekomst van veel van die – vooral arme – landen. Olie- en gaswinning gaat vaak gepaard met mensenrechtenschendingen en milieuvernietiging, en zadelt deze landen ook nog eens decennialang op met een infrastructuur voor fossiele brandstoffen. Economische afhankelijkheid van energiebronnen waar veel landen in de wereld juist vanaf willen brengt ernstige schuldenrisico's met zich mee en het ondermijnt de economische veerkracht van deze landen op de lange termijn. Ook daarom is het veel beter om direct te investeren in groene energieprojecten in die landen.
Een fossielvrij buitenlandbeleid
De Engelsen gaan stoppen met brede overheidssteun voor fossiel in het buitenland. Nederland zou dat voorbeeld moeten volgen en niet alleen haar exportkredietverzekeringen, maar ook de investeringen van ontwikkelingsbank FMO en het toekomstige Invest International volledig fossielvrij maken. Een fossielvrij Nederlands buitenlandbeleid is nu nog een toekomstdroom. Maar aanstaande week heeft de Tweede Kamer een aantal kansen om die droom wat dichterbij te brengen. Er wordt gestemd over de moties die onder andere de regering verzoeken om de exportsteun voor olie en gas zo spoedig mogelijk af te bouwen. Daarnaast wordt gestemd over Invest International. Deze kansen om weer een stap vooruit te zetten naar de vergroening van onze buitenlandse handel en investeringen, zou de Tweede Kamer met beide handen moeten aangrijpen, zodat Nederland snel het voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk kan volgen.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier
Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Voor de pers / 13 december 2020
Persbericht: Nederland kan niet achterblijven nu Verenigd Koninkrijk stopt met fossiele exportsteun
Nu het Verenigd Koninkrijk aankondigt te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten, is er voor Nederland geen excuus meer om af te wachten. Dat vinden milieuorganisaties Both ENDS, Oil Change International en Milieudefensie. Dat is nodig voor de klimaatafspraken van het Parijsakkoord. Komende week stemt de Kamer over moties om een einde te maken aan de exportsteun voor winning, verwerking en transport van olie, gas en kolen.
-
Publicatie / 17 november 2019
-
Publicatie / 17 november 2019
-
Dossier
Paris Proof Export Support
Bijna tweederde van de exportkredietverzekeringen die Atradius DSB in de periode 2012 tot 2018 verleende, ging naar de fossiele-energiesector. Dat staat haaks op de klimaatafspraken van Parijs die Nederland heeft ondertekend.
-
Voor de pers / 18 november 2019
Persbericht: Overheid ondermijnt eigen klimaatbeleid met exportkredietverzekering
Nederland verstrekt jaarlijks exportkredietverzekeringen en –garanties ter waarde van 1,5 miljard euro aan Nederlandse bedrijven die actief zijn in de olie- en gassector in het buitenland. Deze ondersteuningbedraagt anderhalf keer het jaarlijkse bedrag dat het kabinet-Rutte uittrekt voor klimaatinitiatieven wereldwijd. De beoogde effecten van het Nederlandse internationale klimaatbeleid worden door deze fossiele exportsteun meer dan teniet gedaan. Dat is de conclusie van een nieuw rapport van Both ENDS, dat vandaag is gepubliceerd.
-
Nieuws / 21 juli 2020
Verzekert Nederland omstreden gaswinningsproject in Mozambique?
Eind vorige week maakte olie- en gasbedrijf Total bekend dat de Nederlandse overheid via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB onderdeel uitmaakt van een financieringspakket aan een omstreden gaswinningsproject in Mozambique. Het project, waar verschillende Nederlandse en buitenlandse bedrijven bij betrokken zijn, heeft grote gevolgen voor de plaatselijke bevolking en de natuur in de omgeving. Welk Nederlands bedrijf de overheid zou gaan verzekeren is nog onduidelijk.
-
Publicatie / 18 juni 2017
-
Publicatie / 11 november 2020
-
Blog / 26 januari 2021
Duurzame ambities in partijprogramma’s bieden ook buiten onze grenzen hoop
Binnenkort zijn er verkiezingen in Nederland. De politieke partijen slijpen hun messen en hebben hun plannen inmiddels uiteengezet in lijvige partijprogramma's. Die gaan, niet verrassend, hoofdzakelijk over binnenlandse thema's. Het thema buitenland wordt vooral genoemd in het licht van kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en als bedreiging op het gebied van gezondheid, privacy en concurrentie waartegen wij ons juist zouden moeten beschermen. Maar als we in Nederland willen verduurzamen moeten we vooral ook naar onze voetafdruk over de grenzen kijken en erop inzetten die te verkleinen.
-
Blog / 19 september 2019
Er ligt een kans van 1,5 miljard euro op de Vergeten Klimaattafel
Door Daniëlle HirschBeloon risicovol internationaal ondernemen in groen en stop met de hulp aan de internationale fossiele industrie
Het klimaat is ‘hot’. Iedereen praat erover. ‘Iedereen doet wat’ roept de overheid in haar recent gestarte publiekscampagne. Goed plan. Laten we echt wat doen. Te beginnen met een stop op onze ondersteuning van de internationale handel door onze eigen Nederlandse multinationals in fossiele energie. Een kans van 1,5 miljard euro waarmee we klimaatverandering op internationale schaal kunnen tegengaan en tegelijkertijd onze innovatieve ondernemers een impuls kunnen geven. Vandaag aan de Vergeten Klimaattafel gaat het over de kansen voor Nederland om echt impact te hebben. En die kansen zijn gigantisch. Want ons grote geld en onze invloed zit in het buitenland.
-
Nieuws / 19 november 2020
Opinie: De blinde vlek van Nederlands klimaatbeleid is ons exportbeleid
Een verkorte versie van dit artikel werd op 18 november 2020 gepubliceerd in het FD.
We sluiten kolencentrales, we gaan van het gas af en we verduurzamen onze industrie. Maar onze inzet voor de wereldwijde klimaatcrisis stopt bij de grens. Want Nederland sponsort nog altijd de wereldwijde olie- en gasavonturen van Nederlandse fossiele bedrijven met 1,5 miljard euro per jaar aan staatsverzekeringen. Dankzij dit beleid raken arme landen als Mozambique verslaafd aan een fossiele economie zonder toekomst.
-
Nieuws / 30 juni 2020
Extra exportondersteuning vanuit de overheid moet groen herstel stimuleren.
Bijna veertig maatschappelijke organisaties en netwerken uit de hele wereld, waaronder Both ENDS, stuurden vandaag een brief aan minister Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en staatssecretaris Vijlbrief van Financiën. Ze vragen de bewindslieden ervoor te zorgen dat de verruiming van de exportkredietverzekering vanwege de coronacrisis, bijdraagt aan groen herstel.
-
Voor de pers / 18 juni 2017
Persbericht: Exportsteun niet in lijn met klimaatdoelen
Het Klimaatverdrag van Parijs stelt dat de opwarming van de aarde beperkt moet blijven tot maximaal 2 - liefst 1,5 - graden Celsius. Om dat te bereiken moeten in elk geval alle bewezen fossiele reserves in de grond blijven. Tussen 2012 en 2015 ondersteunde de Nederlandse overheid echter via Atradius DSB voor € 7,3 miljard, fossielgerelateerde exportprojecten met verzekeringen en garanties. Dat is twee derde van de totale waarde die Atradius DSB in die periode verzekerde. Niets wijst er op dat de overheid deze ondersteuning inmiddels in lijn heeft gebracht met het klimaatakkoord. Dat blijkt uit een rapport dat vandaag is uitgebracht door Both ENDS.
-
Nieuws / 30 november 2016
Nederlandse exportkredietverzekeraar heeft misstanden in Suape niet voorkomen
Atradius Dutch State Business (Atradius DSB) is ook na het afgeven van hun exportkrediet-
verzekeringen nog verantwoordelijk voor het naleven van sociale, milieu- en mensenrechten door hun klanten. Dat blijkt uit een vandaag gelanceerd rapport van het Nederlandse Nationaal Contactpunt OESO-richtlijnen (NCP). Both ENDS stuurde hierover vandaag een persbericht uit.
-
Voor de pers / 11 november 2020
Exportondersteuning voor vuile energie in Afrika
Rijke landen, waaronder Nederland, verleenden sinds het ondertekenen van het klimaatakkoord van Parijs bijna 50 keer zoveel exportsteun aan projecten gerelateerd aan fossiele brandstoffen als aan projecten voor schone energie in vier Afrikaanse landen. Dat blijkt uit een onderzoek van vijf milieuorganisaties uit Ghana, Nigeria, Togo en Oeganda in samenwerking met Milieudefensie en Both ENDS. De rijke landen verzekerden via hun exportkredietverzekeraars energieprojecten met een totale waarde van 11 miljard US dollar. De helft van deze exportsteun is gerelateerd aan fossiele brandstoffen. Slechts 1% ging naar duurzame hernieuwbare energie.
-
Nieuws / 8 november 2018
Ons advies voor de evaluatie van de Canadese exportkredietverzekering
Om de 10 jaar worden het mandaat en de activiteiten van het Canadese EDC (Export Development Canada) geëvalueerd. De laatste beoordeling van de exportkredietverzekeraar vond plaats in 2008, dus de nieuwe ronde staat op stapel. Samen met een aantal andere CSO's opererend vanuit diverse landen heeft Both ENDS formele input aangeleverd voor de wettelijke toetsing. Vooral het voornemen van de Canadese regering om leiderschap te tonen op het gebied van klimaatverandering met voorrang voor klimaatmaatregelen en schone economische groei heeft ons geïnspireerd tot deze stap.
-
Nieuws / 11 december 2017
Kersverse regering moet ondersteuning fossiele sector afbouwen
Deze week spreekt de Vaste Kamercommissie voor Economische Zaken en Klimaat met minister Wiebes over de begroting van zijn ministerie. Dit is dus hét moment waarop de regering kan laten zien dat het er alles aan wil doen om haar eigen klimaatdoelstellingen te behalen. Eén van de belangrijkste stappen in die richting is het afbouwen van financiële steun voor de fossiele industrie.
-
Nieuws / 8 februari 2018
Nieuw rapport Both ENDS en Milieudefensie: Bescherming voor Klimaatvervuilers'
Vandaag brengen Milieudefensie en Both ENDS een rapport uit 'Bescherming voor klimaatvervuilers: Nederlandse investeringsverdragen als obstakel voor de energietransitie'. Het rapport concludeert onder andere dat de vijf grootste olie- en gasbedrijven in de wereld minimaal 140 brievenbusfirma's in Nederland hebben waarmee ze aanspraak kunnen maken op investeringsbescherming.
-
Evenement / 20 september 2019, 19:30
Klimaattafel internationaal
Eind juni presenteerde het kabinet het Klimaatakkkoord, na maandenlange onderhandelingen in vijf verschillende 'Klimaattafels'. Er was een tafel voor 'industrie', een voor 'gebouwde omgeving', voor 'electriciteit', 'mobiliteit' en voor 'landbouw en landgebruik'. Alle klimaatmaatregelen die Nederland in eigen land kan nemen, vallen wel zo'n beetje binnen al die klimaattafels. Maar Nederland heeft ook een enorme klimaatvoetafdruk buiten de grenzen. We zijn dus een klimaattafel vergeten: de Klimaattafel 'Internationaal'.