Er ligt een kans van 1,5 miljard euro op de Vergeten Klimaattafel

Elke Nederlander heeft regelmatig de behoefte om ‘iets’ te doen voor het klimaat, maar tegelijkertijd het dubbele gevoel dat een klein landje als het onze geen deuk in een pakje boter kan slaan. Toch kun je meer dan je denkt. We zijn in al het gepolder over klimaatakkoorden en klimaattafels onze rol in internationale handelsketens vergeten. Al eeuwen zijn we als klein landje verschrikkelijk goed in de internationale handel. Onze multinationals zitten over heel de wereld; van de verbrande bossen van de Amazone tot de overstroomde delta’s van Azië. En onze overheid helpt in al die gebieden Nederlandse ondernemers die investeren in fossiele energie met subsidies en garanties. Daar ligt de kans.

Dat Nederland een grote fossiele voetafdruk heeft, staat buiten kijf. Het PBL becijfert dat onze klimaatvoetafdruk buiten onze grenzen ongeveer even groot is als die binnen onze grenzen. En dan kijkt het PBL daarbij alleen naar de uitstoot als gevolg van onze productie en consumptie. De effecten van onze financiering van bijv. olie- en gaswinning of de aanleg van fossiele infrastructuur zijn niet meegerekend. Gepromoot door de Haven van Rotterdam leggen we overal ter wereld havens aan die vaak samenhangen met de fossiele sector. Onze scheepsbouwers zijn experts in het bouwen van transportmiddelen voor gas en olie. Onze landbouw, en met name het landbouwmodel dat door Nederland gepromoot wordt, draagt gigantisch bij aan klimaatverandering. Naar de bijdrage van onze financiële sector aan fossiel kunnen we voorlopig alleen maar raden; we hebben geen idee in hoeverre de banken in fossiel zitten. En het ABP belegt naar schatting ten minste €15 miljard in fossiele bedrijven.

De belangrijkste kans in het buitenland ligt bij de activiteiten die we daar zelf uitvoeren of financieren. Laat ik een voorbeeld geven: naar schatting geeft de Nederlandse regering voor 1,5 miljard euro per jaar aan exportkredietverzekeringen aan bedrijven die in het buitenland in de fossiele industrie actief zijn. Hoe werkt dat? Als je over de grenzen gaat ondernemen komen daar vaak flinke financiele risico’s bij kijken. En als het project groot genoeg is, dan wil de Nederlandse overheid je tegen betalingsrisico’s verzekeren. Zonder deze verzekering krijgt een project geen financiering van een bank. We hebben het hier over een verzekering namens ons allemaal, die in theorie naar alle bedrijfssectoren kan gaan, maar die dus in praktijk voornamelijk fossiele initiatieven ondersteunt. Nieuwe olie- en gasprojecten in het buitenland.

De overheid organiseert volgende week een vergroeningsbijeenkomst over de exportkredietverzekering. Om bedrijven echt te stimuleren om te vergroenen moeten we dus garant gaan staan voor groen in plaats van grijs. Zo draaien we de gaskraan dicht op veel meer plekken dan alleen in Groningen. Laten we stoppen met bedrijven ondersteunen in fossiel en helpen bij risicovolle investeringen in innovatie.

De centrale vraag aan de Vergeten Klimaattafel vandaag is dus tweeledig; hoe trekken we onze handen zowel in eigen land als daarbuiten, helemaal af van fossiel en waar moeten we wél in investeren? Zonder het eerste deel van die vraag te beantwoorden, lossen we het klimaatprobleem niet op. Laten we met onze innovatieve kennis en bedrijvigheid de kans grijpen om koploper te zijn in de vernieuwing die de wereld nodig heeft. Pluk het laaghangende fruit, te beginnen met de exportkredietverzekeringen. Beloon alleen nog maar internationaal risicovol ondernemen voor een fossielvrije toekomst.

Op vrijdagavond 20 september organiseert Vice Versa samen met de FGG-alliantie, Solidaridad en FMO een debatavond in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam over de ‘vergeten klimaattafel’.