Both ENDS spant kort geding aan tegen Boskalis ten behoeve van gedupeerde vissers Zuid-Sulawesi

18 september - Het Nederlandse baggerbedrijf Boskalis hoeft informatie over de sociale- en milieurisico's van haar zandwinningsactiviteiten in het kustgebied bij Makassar, Indonesië, niet beschikbaar te maken voor de plaatselijke vissers die daar last van hebben. Dat heeft de rechter in Rotterdam vandaag bepaald in een kort geding dat milieu- en mensenrechtenorganisatie Both ENDS had aangespannen tegen het bedrijf. De rechter heeft Both ENDS niet-ontvankelijk verklaard en de zaak niet inhoudelijk beoordeeld. Both ENDS voerde de zaak ten behoeve van gedupeerde Indonesische vissers, nadat Boskalis herhaalde verzoeken om informatie over de effecten van haar werk openbaar te maken, had geweigerd.

Eind november hebben de organisaties WALHI Zuid Sulawesi (onderdeel van Friends of the Earth) en Both ENDS een formele klacht ingediend bij de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB. Ondanks de waarschuwingen van lokale gemeenschappen voor de negatieve gevolgen van een landaanwinningsproject in de baai van Makassar, adviseerde Atradius DSB de Nederlandse overheid om baggerbedrijf Boskalis een verzekering te geven voor de uitvoering ervan. De gevolgen voor de visstand, het strand en daarmee de levens van duizenden kleinschalige vissers en hun families blijken ernstig. Atradius DSB heeft van tevoren de schadelijke gevolgen niet voldoende onderzocht.

Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken en roepen de Nederlandse overheid en de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB ter verantwoording.

Op 12 december jl. kondigde het Verenigd Koninkrijk aan te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten. Both ENDS is daar blij mee en vindt dat Nederland zo snel mogelijk dit goede voorbeeld moet volgen. Samen met organisaties in Europa en ver daarbuiten maken we ons al jaren hard voor het verduurzamen van exportsteun en andere financiële instrumenten van de overheid. De eerste en meest belangrijke stap daarin is het stoppen met het stimuleren van de fossiele brandstoffensector, en in plaats daarvan juist ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van duurzame energieopwekking.

Eind vorige week maakte olie- en gasbedrijf Total bekend dat de Nederlandse overheid via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB onderdeel uitmaakt van een financieringspakket aan een omstreden gaswinningsproject in Mozambique. Het project, waar verschillende Nederlandse en buitenlandse bedrijven bij betrokken zijn, heeft grote gevolgen voor de plaatselijke bevolking en de natuur in de omgeving. Welk Nederlands bedrijf de overheid zou gaan verzekeren is nog onduidelijk.

Nu het Verenigd Koninkrijk aankondigt te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten, is er voor Nederland geen excuus meer om af te wachten. Dat vinden milieuorganisaties Both ENDS, Oil Change International en Milieudefensie. Dat is nodig voor de klimaatafspraken van het Parijsakkoord. Komende week stemt de Kamer over moties om een einde te maken aan de exportsteun voor winning, verwerking en transport van olie, gas en kolen.

Begin dit jaar ondersteunde de overheid Nederlandse bedrijven met verzekeringen ter waarde van 903 miljoen euro, om hun deelname aan een gigantisch aardgasproject
in het Noorden van Mozambique mogelijk te maken. Both ENDS is al jaren, samen met partners uit Mozambique en Nederland, in gesprek met de exportkredietverzekeraar Atradius DSB en de verantwoordelijke ministeries van Financiën en Buitenlandse Zaken over de mogelijke financiële, milieu- en sociale risico's van het gasproject. 

In 2015 werden door de Verenigde Naties de Sustainable Development Goals (SDG's) in het leven geroepen. Deze 17 specifieke doelen, die allemaal met elkaar te maken hebben, zouden samen in 2030 moeten resulteren in een betere, eerlijke en meer duurzame wereld waarin niemand achterblijft. Nederland heeft zich als lid van de VN gecommitteerd aan het bevorderen van de SDG's, en elk jaar brengen het CBS en de Rijksoverheid rapporten uit over de voortgang. Volgens de initiatiefnemers van 'SDG Spotlight Nederland' is er echter behoefte aan een jaarlijks rapport dat de prestaties van Nederland op het gebied van specifieke SDG's vanuit een andere invalshoek bekijkt. Fiona Dragstra en Stefan Schuller van Both ENDS droegen bij aan de publicatie over 2020 en vertellen waarom deze volgens hen van belang is.

Volgende week begint de Klimaatzaak die Milieudefensie tegen Royal Dutch Shell heeft aangespannen om het bedrijf te dwingen te stoppen met het veroorzaken van gevaarlijke klimaatverandering en een meer duurzame koers te gaan varen. Zes Nederlandse organisaties besloten mede-eiser te worden. Onder hen ActionAid en Both ENDS, organisaties die buiten de Nederlandse grenzen werken aan mensenrechten, gendergelijkheid, milieu en duurzame ontwikkeling. Op het eerste gezicht niet heel voor de hand liggend? Juist wel, zeggen Nils Mollema (ActionAid) en Niels Hazekamp (Both ENDS).

Nederlands pensioengeld wordt massaal belegd in bedrijven die bijdragen aan ontbossing in het Amazonegebied en de Cerrado-savanne in Brazilie, zoals soja-, veevoer- en rundvleesbedrijven. Dat blijkt uit een vandaag uitgekomen rapport van Profundo, geschreven in opdracht van de Eerlijke Geldwijzer, Hivos en Both ENDS. Alle tien pensioenfondsen die onder de loep werden genomen beleggen in dit soort bedrijven, waarbij pensioenfonds ABP en Pensioenfonds Zorg en Welzijn aan kop gaan met beleggingen ter waarde van respectievelijk 580 miljoen en 383 miljoen euro. 

Vandaag is door twee onafhankelijke experts een juridisch advies uitgebracht over de internationaalrechtelijke verplichtingen van landen en hun exportkredietverzekeraars (EKV's) in relatie tot exportsteun voor fossiele brandstoffen. Volgens dit advies moet de uitstoot van fossiele brandstoffen en daaraan gerelateerde infrastructuur dringend worden verminderd.

Eerder deze maand bereikte ons het bericht dat Golfrid Siregar, een Indonesische milieuadvocaat die werkzaam was voor onze partnerorganisatie WALHI, onder verdachte omstandigheden om het leven is gekomen. We roepen op tot een diepgaand en transparant onderzoek en hebben de zaak onder de aandacht gebracht van zowel de Indonesische ambassade in Den Haag als de Nederlandse ambassade in Jakarta.

Verschillende collega's van Both ENDS maakten vandaag op verschillende locaties lawaai voor het klimaat tijdens het klimaatalarm. Onze collega Annelieke Douma gaf in Haarlem een korte speech over de grote rol die Nederland speelt in klimaatverandering en milieudegradatie buiten onze grenzen. Ze gaf daarbij een aantal suggesties die het Nederlandse buitenlandbeleid meteen al een heel stuk klimaatvriendelijker zouden maken. Hieronder de tekst die door haar werd uitgesproken.

Premier Mark Rutte was vorige week met een grote handelsdelegatie op missie in Colombia en kwam daar niet alleen op voor Nederlandse bedrijven, maar ook voor de mensenrechten. Daarmee kwam hij tegemoet aan de oproep van Both ENDS en 10 andere maatschappelijke organisaties, verzameld in het 'Colombia Platform Nederland' om tijdens zijn bezoek aandacht te besteden aan het verbeteren van de zorgelijke mensenrechtensituatie en het spoedig uitvoeren van het 2 jaar oude vredesakkoord.

Een verkorte versie van dit artikel werd op 18 november 2020 gepubliceerd in het FD.

We sluiten kolencentrales, we gaan van het gas af en we verduurzamen onze industrie. Maar onze inzet voor de wereldwijde klimaatcrisis stopt bij de grens. Want Nederland sponsort nog altijd de wereldwijde olie- en gasavonturen van Nederlandse fossiele bedrijven met 1,5 miljard euro per jaar aan staatsverzekeringen. Dankzij dit beleid raken arme landen als Mozambique verslaafd aan een fossiele economie zonder toekomst.

Both ENDS heeft samen met 13 andere Nederlandse NGO's en vakbonden een brief gestuurd over de Indonesische Omnibuswet aan de Nederlandse minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Wij uiten hiermee onze bezorgdheid over de overhaaste goedkeuring van dit pakket aan wetten door het Indonesische parlement.