Brandbrief vanwege mogelijke Nederlandse steun aan controversiële landaanwinning in de Filipijnen
Op 17 maart 2022 heeft een coalitie van tien Filipijnse en Nederlandse maatschappelijke organisaties – waaronder Both ENDS – een brandbrief gestuurd aan staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij. Met de brief deden we een dringende oproep aan de staatssecretaris om het besluitvormingsproces ten aanzien van mogelijke Nederlandse steun aan de ontwikkeling van het New Manila International Airport (NMIA) project in de Filipijnen te herzien. De reactie vanuit het ministerie op onze brief is echter teleurstellend.
Op dit moment neemt de Nederlandse overheid – met Van Rij als hoofdverantwoordelijke op dit onderwerp - in overweging of zij een exportkredietverzekering (EKV) verstrekt aan Boskalis voor de landaanwinning voor dit project. De brandbrief volgde op recente aanwijzingen dat de besluitvorming rond deze beoordeling problematisch en on-transparant verloopt en bovendien onder externe druk wordt versneld.
Verzet tegen het NMIA project vanuit het maatschappelijk middenveld en de politiek
In december 2020 maakte het Nederlandse bedrijf Boskalis bekend voor 1,5 miljard dollar een landaanwinningsproject te gaan uitvoeren van ruim 2600 hectare voor de bouw van het NMIA in de omgeving van Bulacan in de baai van Manilla. De bouw van het NMIA is een zeer controversieel project, vanwege de negatieve impact die het heeft op mens en natuur. Honderden vissersgezinnen zijn al gedwongen om hun huizen te verlaten en nog eens duizenden vissers is de toegang tot hun visgronden ontzegd zonder dat deze gemeenschappen in overeenstemming met internationale afspraken betrokken zijn geweest in de besluitvorming of zijn gecompenseerd.
Het projectgebied bestaat uit unieke wetlands zoals mangrovebossen en wadden die een cruciaal leefgebied vormen voor verschillende beschermde trekvogels. De omgeving van Bulacan wordt bovendien aangemerkt als een gebied dat beschermd moet worden in het recentelijk door Nederland (!) gefinancierde Manila Bay Sustainable Development Masterplan. De Nederlandse inzet rondom het NMIA dreigt daardoor een pijnlijk voorbeeld van beleidsincoherentie te worden – en dat voor een land dat zich internationaal profileert als leider op het gebied van klimaatadaptatie.
Daarom verzet Both ENDS zich samen met Filipijnse en Nederlandse partnerorganisaties al sinds 2020 tegen dit project. Ook vanuit de Tweede Kamer zijn er zorgen. Zo zijn er op 27 augustus 2021 en 15 maart 2022 Kamervragen ingediend over de mogelijke Nederlandse steun aan dit project door Kamerleden Van Raan en Teunissen (PvdD).
Beoordelingsproces dreigt te bezwijken onder externe druk
Op 17 maart stuurden we staatssecretaris Van Rij een brandbrief in reactie op een aantal zorgelijke ontwikkelingen binnen het beoordelingsproces van de exportkredietverzekering door Atradius DSB. Zo worden de voorwaarden op het gebied van vermindering en compensatie van de milieu- en sociale impact, die aan Boskalis en de Filipijnse projecteigenaar (SMC) gesteld zullen worden, niet openbaar gemaakt. Dat betekent ook dat de gemeenschappen, om wie het in de eerste plaats gaat, geen inzicht hebben in de voorgestelde maatregelen die henzelf betreffen, ook niet als de EKV verstrekt wordt. Hierdoor wordt het voor gemeenschappen onmogelijk om te controleren of Boskalis en SMC zich houden aan de door Atradius DSB – namens de Nederlandse staat – gestelde voorwaarden. De betrokken bedrijven schenden hiermee internationale afspraken over transparantie in de besluitvorming rondom mega-projecten als het NMIA.
Daarnaast zijn er zorgelijke signalen dat, onder druk van SMC, het beoordelingsproces van Atradius DSB nu wordt afgeraffeld. Zo heeft Atradius DSB recentelijk een last-minute bezoek aan het projectgebied gebracht – hun enige bezoek tot nu toe – waarvoor gemeenschapsleiders en mensenrechtenorganisaties slechts enkele dagen de tijd kregen zich voor te bereiden. Belangrijke experts met kennis van de negatieve impact van het project hebben hierdoor niet met Atradius kunnen spreken. Deze slordige gang van zaken had simpelweg voorkomen kunnen worden door het bezoek met enkele weken uit te stellen en alle partijen de kans te geven zich tijdig voor te bereiden. Nu lijkt het belang van SMC, en daarmee Boskalis, boven die van lokale gemeenschappen te worden gesteld.
Teleurstellende reactie op onze brandbrief
De reactie op de brandbrief van een ambtenaar van het Ministerie van Financiën, die in plaats van de staatssecretaris reageerde, ging niet in op de zeer serieuze procesmatige en inhoudelijke bezwaren die sinds 2020 met betrokkenen zijn gedeeld. De brief deelde slechts mee dat een inhoudelijke reactie pas zal volgen nadat het besluit over de EKV al is genomen. Een zeer teleurstellende reactie. Daarbovenop komt nog dat ook de beantwoording van de Kamervragen over het verloop van het proces uitgesteld dreigt te worden tot na die beslissing.
Door het uitblijven van een inhoudelijke reactie zijn bovengenoemde zorgen bevestigd noch ontkend en blijven Filipijnse en Nederlandse mensenrechten- en natuurexperts in het duister tasten over het proces en de belangen die het proces vormgeven. Het is van groot belang dat de besluitvorming over deze exportsteun transparant verloopt, zodat de belangen van alle betrokkenen en van de natuur en het milieu, gewaarborgd worden.
Zie ook een recent opiniestuk in de Volkskrant dat door Both ENDS en andere Filipijnse en Nederlandse maatschappelijke organisaties is ingediend naar aanleiding van deze casus.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Nieuws / 26 juli 2021
Organisaties vragen Nederlandse overheid om verwoestende landaanwinning in Manila Bay niet te steunen
Samen met negen andere organisaties heeft Both ENDS haar zorgen uitgesproken over de ontwikkeling van een nieuw vliegveld voor de kust in Manila Bay, in de Filipijnen, waar het Nederlandse bedrijf Koninklijke Boskalis Westminster de opdracht heeft aangenomen voor het landaanwinningsproject. In een gezamenlijke brief beschrijven verschillende organisaties en belanghebbenden de zorgwekkende situatie rondom dit omstreden vliegveld dat gebouwd moet worden op nieuw opgespoten land.
-
Alternatief
De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Voor de pers / 25 mei 2022
Toekenning exportsteun aan controversieel project in Manilla ondermijnt Nederlandse milieu- en MVO-ambities
De Nederlandse exportkredietverzekeraar, Atradius DSB, kondigde gisteren aan een exportkredietverzekering ter waarde van 1,5 miljard euro te verlenen aan Boskalis voor een controversieel landaanwinningsproject in de Filipijnen. De toekenning van de exportkredietverzekering voor dit project druist in tegen de Nederlandse ambities op het gebied van milieu en verantwoord ondernemen. Dat zegt een aantal Nederlandse en internationale organisaties waaronder Both ENDS, CARE Nederland, IUCN NL, Kalikasan PNE en Oceana Philippines.
-
Nieuws / 22 maart 2021
Het belang van genderperspectief in het Nederlands waterbeleid
Steeds meer partijen in de Nederlandse watersector erkennen het belang van een inclusieve aanpak bij klimaatadaptatie. Echter, daar waar onze kennisinstellingen en bedrijven betrokken zijn bij delta- en masterplannen, zoals in Bangladesh en de Filipijnen, blijkt de praktijk weerbarstig. Uitgaan van lokale realiteiten, kwetsbaarheden en ongelijkheden, zoals die tussen mannen en vrouwen, is essentieel voor goede plannen die iedereen in staat stellen zich aan te passen aan klimaatverandering.
-
Publicatie / 4 oktober 2019
-
Dossier
Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor inspraak voor de lokale bevolking en onderzoekt de geldstromen achter deze projecten.
-
Nieuws / 14 juni 2021
Zorgen over nieuw vliegveld in het kwetsbare Manila Bay
In Manila Bay, een kwetsbaar kustgebied naast de Filipijnse hoofdstad, wordt de bouw van een nieuw vliegveld gepland. Hier is ook de Nederlandse watersector bij betrokken. Lokale maatschappelijke organisaties hebben hun zorgen uitgesproken over dit vliegveld omdat het een grote invloed heeft op het leven van de plaatselijke bewoners en op het ecosysteem.
-
Blog / 1 februari 2019
Treed eens in het voetspoor van een vreemde...
Gastblog
Zaterdag vijf uur 's ochtends: we verzamelen op kantoor. De groep van tien slaapt nog half. Kalikasan PNE, de organisatie waar ik stage loop, organiseert vrijwel ieder weekend een excursie. Vandaag gaan we naar een van de vissersgemeenschappen in Bulakan, waar de nieuwe luchthaven van Manila gepland is.
-
Voor de pers / 19 mei 2021
Ondanks geweld 900 miljoen euro Nederlandse exportsteun naar Van Oord in Mozambique
Op 25 maart jl, een dag na bloedige aanslagen in Noord-Mozambique, besloot de Nederlandse staat tot een exportkredietverzekering ter waarde van 900 miljoen euro voor de activiteiten van baggeraar Van Oord in het land. Het bedrijf voert baggerwerkzaamheden uit in een zeer omstreden gasproject dat volgens Mozambikaanse belangengroepen een belangrijke rol speelt in het escalerende geweld in de regio. Maatschappelijke organisaties Both ENDS, Milieudefensie en Oil Change International en de Mozambikaanse organisaties waarmee zij samenwerken, zijn geschokt over de gang van zaken en roepen de Nederlandse overheid en de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB ter verantwoording.
-
Nieuws / 9 december 2019
Vissersfamilies in Indonesië dienen klacht in tegen Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB
Eind november hebben de organisaties WALHI Zuid Sulawesi (onderdeel van Friends of the Earth) en Both ENDS een formele klacht ingediend bij de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB. Ondanks de waarschuwingen van lokale gemeenschappen voor de negatieve gevolgen van een landaanwinningsproject in de baai van Makassar, adviseerde Atradius DSB de Nederlandse overheid om baggerbedrijf Boskalis een verzekering te geven voor de uitvoering ervan. De gevolgen voor de visstand, het strand en daarmee de levens van duizenden kleinschalige vissers en hun families blijken ernstig. Atradius DSB heeft van tevoren de schadelijke gevolgen niet voldoende onderzocht.
-
Nieuws / 14 december 2020
Groene exportsteun biedt toekomstperspectief
Op 12 december jl. kondigde het Verenigd Koninkrijk aan te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten. Both ENDS is daar blij mee en vindt dat Nederland zo snel mogelijk dit goede voorbeeld moet volgen. Samen met organisaties in Europa en ver daarbuiten maken we ons al jaren hard voor het verduurzamen van exportsteun en andere financiële instrumenten van de overheid. De eerste en meest belangrijke stap daarin is het stoppen met het stimuleren van de fossiele brandstoffensector, en in plaats daarvan juist ondersteuning te bieden aan de ontwikkeling van duurzame energieopwekking.
-
Video / 21 oktober 2014
The meandering roads of Suape
This video tells the story of the families that were forced out of there homes and evicted from their lands in the Suápe region in Brazil. The local authorities have decided to expand the shipyard and the sea-harbour, but they have failed to take into account the negative impacts on the local people and their environment. Dutch company Van Oord is executing part of the dredging, supported by export credit agency Atradius DSB.
-
Video / 21 oktober 2014
Tatuoca, a stolen island
This video tells the story of the families that were forced out of there homes and evicted from their lands in the Suápe region in Brazil. The local authorities have decided to expand the shipyard and the sea-harbour, but they have failed to take into account the negative impacts on the local people and their environment. Dutch company Van Oord is executing part of the dredging, supported by export credit agency Atradius DSB.
-
Nieuws / 20 september 2019
Oproep tot solidariteit met Filipijnse voorvechters van milieurechten
We zijn geschokt en verontrust door berichten over een georganiseerde inval bij het hoofdkwartier van een milieuorganisatie op de Filipijnen. Weliswaar heeft de inval tot op heden niet plaatsgevonden, maar we zijn zeer bezorgd over de medewerkers.
-
Nieuws / 21 juli 2020
Verzekert Nederland omstreden gaswinningsproject in Mozambique?
Eind vorige week maakte olie- en gasbedrijf Total bekend dat de Nederlandse overheid via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB onderdeel uitmaakt van een financieringspakket aan een omstreden gaswinningsproject in Mozambique. Het project, waar verschillende Nederlandse en buitenlandse bedrijven bij betrokken zijn, heeft grote gevolgen voor de plaatselijke bevolking en de natuur in de omgeving. Welk Nederlands bedrijf de overheid zou gaan verzekeren is nog onduidelijk.
-
Dossier
Suape: havenuitbreiding bedreigt natuurparadijs
Twee door Atradius DSB verzekerde projecten in de haven van het Braziliaanse Suape leidden tot grote sociale problemen en milieuschade. Both ENDS helpt de lokale bevolking hun recht te halen.
-
Publicatie / 21 april 2017
-
Voor de pers / 13 december 2020
Persbericht: Nederland kan niet achterblijven nu Verenigd Koninkrijk stopt met fossiele exportsteun
Nu het Verenigd Koninkrijk aankondigt te stoppen met exportsteun voor fossiele projecten, is er voor Nederland geen excuus meer om af te wachten. Dat vinden milieuorganisaties Both ENDS, Oil Change International en Milieudefensie. Dat is nodig voor de klimaatafspraken van het Parijsakkoord. Komende week stemt de Kamer over moties om een einde te maken aan de exportsteun voor winning, verwerking en transport van olie, gas en kolen.
-
Nieuws / 5 juli 2019
De Filipijnen: People’s Plan for Manila Bay
De Baai van Manila is van enorm belang voor de biodiversiteit. Er wonen bovendien ruim 23 miljoen mensen. Hun welzijn staat echter op het spel vanwege de grootschalige landwinningsprojecten voor een masterplan voor de baai, van bovenaf gedicteerd door de centrale overheid. Naar schatting ruim 11 miljoen mensen lopen gevaar op gedwongen verhuizing door deze ontwikkelingen. Kalikasan werkt aan een alternatief: het People's Plan for Manila Bay.
-
Nieuws / 30 november 2016
Nederlandse exportkredietverzekeraar heeft misstanden in Suape niet voorkomen
Atradius Dutch State Business (Atradius DSB) is ook na het afgeven van hun exportkrediet- verzekeringen nog verantwoordelijk voor het naleven van sociale, milieu- en mensenrechten door hun klanten. Dat blijkt uit een vandaag gelanceerd rapport van het Nederlandse Nationaal Contactpunt OESO-richtlijnen (NCP). Both ENDS stuurde hierover vandaag een persbericht uit.