Palmolie: problemen nog niet geolied opgelost
De afgelopen week vond in Medan, Indonesië de Round Table 11 on Sustainable Palm Oil plaats. Een van de belangrijkste onderwerpen die centraal stond zijn de toenemende conflicten over landgebruik, vooral in Indonesië, maar in toenemende mate ook elders in Azië, in Afrika en Latijns Amerika. De oorzaak: slecht gereguleerde productie van palmolie, grondstof voor een enorme reeks producten die we dagelijks gebruiken, en als biobrandstof als alternatief voor fossiele brandstoffen.
Welvaart en leed
Palmolie brengt welvaart in productielanden, vooral voor de grote producenten. Maar palmolie is ook een bron van conflicten tussen palmoliegiganten en bewoners van regio’s waar plantages vaak worden gerealiseerd zonder rekening te houden met de rechten van de lokale of inheemse bevolking en de natuur. Deze conflicten tussen bedrijven, overheden en burgers worden zelden bevredigend opgelost door de juridische instellingen van de betrokken landen zelf.
RSPO
Sinds oprichting van de Ronde Tafel voor Duurzame Palmolie (RSPO) begin jaren 2000 beoogt dit samenwerkingsverband waar meer dan 1300 bedrijven lid van zijn te waarborgen dat grootschalige teelt van palmolie géén nadelige gevolgen voor mensenrechten en milieu oplevert. In de RSPO zit bijna iedereen die iets met palmolie te maken heeft: plantagebedrijven, retail, bankwezen, energiemaatschappijen, verwerkers en handelaren, en NGO’s. Circa 16 procent van ‘s werelds totale palm olieproductie is nu RSPO gecertificeerd.Maar hiermee worden lang niet alle problemen opgelost, verre van dat.
Conflicten oplossen
De sterk groeide vraag naar palmolie en de hierdoor steeds maar uitdijende vraag naar land voor het produceren ervan levert steeds meer landconflicten op. Het Nationale Landagentschap van Indonesië berekent dat er ca. 4000 aan palm olie gerelateerde landconflicten alleen al in Indonesië zijn. In 2009 initieerde Both ENDS een binnen de RSPO al snel zeer breed gedragen initiatief om een RSPO Dispute Settlement Facility op te richten, met als doel plantagebedrijven en lokale gemeenschappen te helpen met het oplossen van conflicten over land. Het RSPO Secretariaat heeft nu DSF-Unit met eigen staf opgezet, geassisteerd door een adviesraad bestaande uit bedrijven, mediatie-experts en NGO’s.
Documentatie
En dat is hard nodig. De recente publicatie ‘’Conflict or Consent. The Oil Palm Sector at the Crossroads’’ door partnerorganisaties Forest Peoples Programme, TUK en lokale organisaties geeft een gedetailleerde documentatie van 16 ernstige landconflicten in Azië en Afrika. Conflicten waarbij ook prominente leden van de RSPO betrokken zijn. Op basis van dit rapport hebben FPP, Both ENDS, UK en Sawit Watch voorafgaande aan de Round Table 11 een 3-daagse workshop georganiseerd met 60 vertegenwoordigers van lokale NGO’s en gemeenschappen. De conclusie is dat RSPO binnen 6 maanden voortgang op de afhandeling van klachten en oplossing van conflicten en verbeterde screening en training van auditors (‘Certifying Bodies’) terug meldt aan de RSPO-leden.
Werken aan verbetering
Tijdens de Round Table zelf is tijdens de opening van de conferentie waar ruim 750 mensen aan deelnamen de film ‘Mapping our Future’ vertoond. Deze film is onderdeel van een door Both ENDS en ICRAF in samenwerking met Mekon Ecology, Nederlandse universiteiten, lokale NGO partners en het lokale bestuur van het district Sanggau in Centraal Kalimantan uitgevoerd project om meer participatieve vormen van landgebruiksplanning te ontwikkelen.
Veel vragen
Tijdens de Round Table conferentie is verder gewerkt aan de uitkomsten van de Workshop Conflict or Consent door met plantagebedrijven om de tafel te zitten met als concrete vraag: Hoe kunnen landconflicten in voorkomen c.q. opgelost worden? Welke ervaringen zijn daarbij van belang? Hoe kunnen we zowel lokale gemeenschappen als bedrijven beter toerusten om goed geïnformeerd, in harmonie en respect voor lokale omstandigheden, cultuur en rechten met elkaar de onderhandeling aan te gaan? Hoe kunnen inheemse volken en lokale gemeenschappen die hun land en hun inkomensbronnen bedreigd zien door de landhonger van de palmolieproducenten zich verweren tegen de aanslagen op hun bestaan? In de nabije toekomst zal de RSPO concrete stappen moeten zetten om hier antwoord op geven.
RSPO is maar een onderdeel van het totaal
De RSPO kan het niet alleen. Een veel actievere houding van overheden – zowel in productenlanden als in consumentenlanden is essentieel. Het is daarbij goed in herinnering te brengen dat de RSPO is ontstaan juist omdat dezelfde overheden het lieten afweten. Landconflicten, ontbossing en milieuvervuiling zijn immers het gevolg van gebrek aan adequate ruimtelijke ordening, corruptie en handhaving van wet- en regelgeving. De rechten van de lokale bevolking en collectieve goederen zoals bosbehoud worden onvoldoende beschermd. Het is een goede ontwikkeling dat naast NGO’s ook steeds meer bedrijven er op aan dringen dat overhedendoen wat ze moeten doen. Daarnaast is het essentieel dat handelaren en afnemers van palm olie – met name de supermarkten - alleen nog maar RSPO-gecertificeerde palmolie in hun assortiment hebben. Dit geeft RSPO ook meer kracht om af te dwingen dat plantagebedrijven zich aan de afspraken houden.
Sterke rol RSPO in de afgelopen zomer
Positief is dat RSPO en concrete bijdrage heeft geleverd aan het indammen van bosbranden. Toen afgelopen zomer Indonesië en buurstaten weer omgeven waren door rookgordijnen heeft RSPO streng gecontroleerd of zich onder haar leden plantagebedrijven bevonden die zich schuldig hebben gemaakt aan het veroorzaken van bosbranden. RSPO heeft daartoe een onafhankelijke expertise ingeschakeld. Door vergelijking van de brandhaarden op satellietbeelden met de kaarten van concessies RSPO-leden kon worden geconcludeerd dat vrijwel geen van de leden de ‘’zero-burning’’ afspraken geschonden heeft.
Both ENDS werkt hard voor het realiseren van de doeleinden van RSPO; als lid van RSPO, als vertegenwoordiger van de sociale NGO’s in het RSPO-bestuur, als co-voorzitter van het RSPO-DSF en door de ondersteuning die we bieden aan lokale organisaties in productielanden.
Meer over de RSPO
Lees meer over dit onderwerp
-
Voor de pers / 8 augustus 2022
Inheemse kennis en talen cruciaal in strijd tegen klimaatverandering
Amsterdam, 8 augustus 2022 – De uitgebreide kennis van Inheemse volkeren over de natuur, voedselvoorziening, gezondheid, culturele tradities en Inheemse talen wordt in de meeste landen ter wereld niet voldoende gewaardeerd en onderbelicht in onderwijs en beleid. Dit moet anders, vindt het Indigenous-Led Education (ILED) Netwerk. Naar aanleiding van de internationale Dag van Inheemse volkeren op 9 augustus roept dit netwerk op tot meer steun voor de overdracht van deze Inheemse kennis, die ook een grote rol speelt bij het oplossen van de biodiversiteits- en klimaatcrises.
-
Externe link / 18 juli 2022
Petitie: Kabinet, houd je aan de Glasgowverklaring
Het kabinet beloofde om voor de zomer met een plan te komen over de uitvoering van de Glasgowverklaring. Nu schuift het dit op de lange baan en lijkt de belofte te worden afgezwakt. Zo dreigen er uitzonderingen te worden toegestaan, waardoor er toch nog in fossiele brandstoffen in het buitenland kan worden geïnvesteerd met onze publieke middelen. Dat mogen we niet accepteren: teken de petitie!
-
Publicatie / 7 juli 2022
-
Brief / 30 juni 2022
Open letter to the European Commission concerning plant variety rights in the Free Trade Agreement with Indonesia
Today, almost 90 organisations and networks from around the world, including Both ENDS, sent a letter to the European Commission to urge the EU to stop including UPOV91 in Free Trade Agreements (FTAs). The main objective of UPOV91 is to further erode traditional seeds rights and to regulate local seed markets in the interest of internationally operating seed companies.
This matter is urgent because currently, the EU and Indonesia are negotiating an FTA. Including UPOV91 in this FTA means that Indonesia will have to change its policies, which will take away the farmers' rights to:
- breed, save and exchange all seeds and other planting material
- participate in decisions concerning seed improvement/ breeding, selection, quality standards, pricing, production, distribution and diversity
- customary practice especially in regard to indigenous seed
- be protected from being sold fake and inappropriate seed
- have a true choice between the use of certified and seed from fellow farmer managed seed systems. -
Brief / 30 juni 2022
Open letter to the Indonesian Government concerning plant variety rights in the Free Trade Agreement with Indonesia
On behalf of almost 90 CSO's and networks including Both ENDS, IGJ has sent a letter to the Indonesian government about the free trade agreement with the European Union. In this agreement, the EU pushes Indonesia to align its plant variety protection laws with UPOV 91, which would threaten farmers' access to seeds, food souvereignty and agrobiodiversity. The main objective of UPOV91 is to further erode traditional seeds rights and to regulate local seed markets in the interest of internationally operating seed companies.Including UPOV91 in this FTA means that Indonesia will have to change its policies, which will take away the farmers' rights to:
- breed, save and exchange all seeds and other planting material
- participate in decisions concerning seed improvement/ breeding, selection, quality standards, pricing, production, distribution and diversity
- customary practice especially in regard to indigenous seed
- be protected from being sold fake and inappropriate seed
- have a true choice between the use of certified and seed from fellow farmer managed seed systemsThe joint organisations therefore call upon the Indonesian government to resist the ask of the EU to comply with UPOV 91.
-
Nieuws / 28 juni 2022
In solidariteit met dochter van vermoorde Inheemse leider
Op dinsdag 28 juni dienden de Hondurese organisatie COPINH en de Global Justice Association een klacht in bij de officier van justitie in Nederland tegen de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO. Voor COPINH is dit onderdeel van hun voortdurende strijd om degenen die betrokken zijn bij de moord op hun leider Berta Cáceres voor het gerecht te brengen. FMO financierde in 2014 het Agua Zarca-project in Honduras. De nieuwe klacht is gebaseerd op documenten waaruit blijkt dat het geld van FMO oneigenlijk is gebruikt.
-
Nieuws / 28 juni 2022
Brief maatschappelijke organisaties: ‘Nederland, stop exportsteun voor gasproject in Mozambique’.
Vandaag stuurde een groep maatschappelijke organisaties uit Europa en uit Mozambique, waaronder Both ENDS, een brief naar de staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdiensten en naarde minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. In de brief roepen de organisaties op om de beslissing tot het verlenen van exportondersteuning ter waarde van bijna een miljard euro voor onder andere baggerbedrijf Van Oord, terug te trekken.
-
Brief / 28 juni 2022
Brief aan ministers: Force Majeure vereist heroverweging exportsteun gasproject in Mozambique
Op dinsdag 28 juni stuurde een groep maatschappelijke organisaties uit Europa en uit Mozambique, waaronder Both ENDS, een brief naar de staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdiensten en naar de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. In de brief roepen de organisaties op om de beslissing tot het verlenen van exportondersteuning ter waarde van bijna een miljard euro voor onder andere baggerbedrijf Van Oord, terug te trekken.
Atradius DSB, de exportkredietverzekeraar die in naam van de Nederlandse Staat exportkredietverzekeringen verstrekt aan grote, risicovolle projecten, zegde deze steun vorig jaar toe aan het baggerbedrijf voor activiteiten in een omstreden gaswinningsproject in het noorden van Mozambique.
Voor de brief, zie de download-knop.
-
Brief / 24 juni 2022
Brief aan minister Schreinemacher over internationale klimaatstrategie
De minister voor Internationale Handel en Ontwikkelingssamenwerking werkt aan een Internationale Klimaatstrategie. Een groep van negen Nederlandse maatschappelijke organisaties waaronder Both ENDS, roept vandaag in een brief (zie download-knop) op tot een strategie die de impact van onze uitstoot op ontwikkelingslanden beperkt en die de miljoenen mensen in de meest kwetsbare posities in staat stelt te overleven op een warmere aarde.
-
Evenement / 19 juni 2022, 12:30
"Geen Fossiele Financiën"-blok op de klimaatmars
Er gaat nog altijd veel meer geld naar de fossiele industrie dan naar duurzame oplossingen. Banken, pensioenfondsen, verzekeraars en overheden blijven investeren in de fossiele infrastructuur waarmee ze mens en natuur in gevaar brengen. Wij roepen daarom op dat financiële instellingen stoppen met het financieren van de klimaatcrisis.
Loop mee met ons blok tegen fossiele financiën op de volgende klimaatmars!
-
Externe link / 15 juni 2022
Oproep aan handelsministers voor een échte TRIPS waiver
Gezamenlijke oproep van maatschappelijke organisaties aan alle handelsministers op de WTO conferentie: accepteer de huidige tekst over TRIPS niet maar eis een échte opschorting van TRIPS
-
Evenement / 14 juni 2022, 15:00 - 16:30
Empowering civil society and communities through open land data
Both ENDS and the Land Portal Foundation invite you to the second webinar in the Whose Land? Inclusive Pathways to Land Governance series, which will focus on the opportunities and constraints of civil society organizations (CSOs) and local communities in advocating for more open land data and in harnessing its power for improved land governance.
-
Nieuws / 13 juni 2022
De WTO en intellectueel eigendomsrecht: wat betekent dat voor ons?
De bescherming van intellectueel eigendom is op verschillende niveaus geregeld. Op internationaal niveau is dit vooral geregeld via de Wereldhandelsorganisatie WTO en via handelsverdragen. Maar wat betekent dit in de praktijk voor ons? Met deze infographic hebben we gevisualiseerd wat er gebeurt als een eigenaar van intellectueel eigendom - vaak een groot bedrijf - denk dat zijn rechten worden geschonden.
-
Dossier
De toekomst van energie in Oeganda
In Oeganda heeft het overgrote deel van de inwoners op het platteland geen toegang tot elektriciteit, ondanks de vele stuwdammen, buitenlandse investeringen en grote overheidsuitgaven in energie, en nieuwe plannen voor waterkracht-, olie- en gasprojecten. Samen met onze lokale partners streven wij naar een duurzame energiestrategie voor Oeganda waarbij de behoeften en wensen van lokale gemeenschappen centraal staan.
-
Brief / 10 juni 2022
Joint submission on FMO’s Position Statement on Financial Intermediaries
Both ENDS, SOMO, Oxfam Novib en Recourse hebben een bijdrage ingestuurd op FMO's consultatie over hun Position Statement on Financial Intermediaries. In dit position statement neemt FMO slechts beperkt verantwoordelijkheid voor de gevolgen van haar investeringen via zogeheten financial intermediaries. We roepen FMO op een position statement uit te brengen dat erop gericht is mensenrechten en milieu wél te beschermen en daarvoor verantwoordelijkheid te nemen.
-
Brief / 9 juni 2022
Appeal to the FAO to rescind the FAO partnership with CropLife
Pesticide Action Network and 430 civil society and indigenous peoples organizations from 69 countries have sent a letter of concern to the 170th session of FAO council about the FAO partnership agreement with CropLife International.
CropLife International is a global trade association whose members are the world's largest agrichemical, pesticide and seed companies: BASF, Bayer Crop Science, Corteva Agriscience, FMC Corporation, Sumitomo Chemical and Syngenta. The UN Food and Agricultural Organisation (FAO) en CropLife International have started a partnership in 2020 to collaborate on pesticide use. We think that this partnership is incompatible with FAO's obligations to uphold human rights, directly counters any efforts toward progressively banning Highly Hazardous Pesticides, and undercuts the FAO and several Member States' support for agroecology and other transformative practices.
The letter asks the Council to review and end immediately the partnership agreement with CropLife International.
-
Brief / 9 juni 2022
Positie-paper Landrechten en Eigendomsrechten
Both ENDS schreef dit positie paper voor de Tweede Kamer-commissie buitenlandse handel en ontwikkelingsamenwerking als input voor het rondetafelgesprek over landrechten op 15 juni 2022. Land- en gebruiksrechten worden onvoldoende meegenomen in Nederlands beleid en praktijk. Dit is wel nodig voor voedselzekerheid, het behalen van de klimaatdoelen, en om de ongelijkheid terug te dringen.
Om de voedsel- en klimaatcrisis echt aan te pakken liggen er drie belangrijke kansen, namelijk (1) het respecteren en versterken van landrechten in de uitgaven van publiek geld; (2) een ander voedsel en landbouwbeleid voeren met respect voor landrechten -ook in de handelsagenda-; en (3) het feministisch buitenlandbeleid goed uitvoeren.
-
Nieuws / 9 juni 2022
Burghard Ilge en Fernando Hernandez: "Deze WTO-top wordt belangrijker dan ooit"
De komende week is Genève het epicentrum van de wereldhandel, als handelsministers en andere hoogwaardigheidsbekleders uit de hele wereld samenkomen voor de ministeriële top van de Wereld Handels Organisatie (WTO). Liesje Schreinemacher, de Nederlandse minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, gaat er met een delegatie naartoe. Onze collega Burghard Ilge gaat mee als officieel delegatielid om de maatschappelijke organisaties te vertegenwoordigen. Collega Fernando Hernandez reist eveneens naar Genève, en zal buiten de conferentiezaal samen met andere maatschappelijke organisaties uit de hele wereld de onderhandelingen volgen en proberen te beïnvloeden.
-
Evenement / 28 mei 2022, 13:00 - 14:15
Afrikadag: Future of food and farming in Africa: the role for small-scale agroecological food production
Join us this Saturday the 28th of May for an inpiring session about the role of agro-ecology in the trasformation to a future proof food and farming system on the African continent (and beyond).
-
Blog / 27 mei 2022
Stap uit EACOP voordat het te laat is
Door Cindy Coltmanen Abigail Kyomuhendo
Deze week vond de aandeelhoudersvergadering van TotalEnergies plaats. Terwijl de aandeelhouders hun winst vierden, werden in Uganda, duizenden kilometers verderop, mensen van hun land verdreven voor Total's East African Crude Oil Pipeline (EACOP).