Gelijkwaardigheid als sleutel voor internationale handel
Handel stond de afgelopen tijd weer in de wereldwijde schijnwerpers. Onlangs kwamen ministers uit de hele wereld bij elkaar in Abu Dhabi bij de WTO voor onderhandelingen over de wereldhandel in de komende jaren. De aanwezige deelnemers uit het maatschappelijk middenveld werden echter de mond gesnoerd.
Nog niet eerder is op de WTO hun vrijheid zo ernstig beperkt. In een tijd waar geopolitieke spanningen met de dag verder oplopen, gaat het er juist om de gelijkwaardigheid in de internationale handel voorop te stellen. Waar zowel de EU als Nederland inzetten op onafhankelijkheid in toegang tot grondstoffen en in voedselproductie, vragen landen zoals Indonesië en Brazilië om eerlijkere handel. Een gelijkwaardige handel die mensenrechten, milieu en lokale ontwikkeling serieus neemt. En dat kan alleen al het maatschappelijk middenveld de kans krijgt om serieus mee te praten over de handel van de toekomst.
Maatschappelijke organisaties zijn tijdens de WTO-top de toegang ontzegd tot ruimtes waar ze eerder wel mochten komen. Het is hen verboden informatie uit te delen en zelfs twee activisten zijn apart gezet toen ze dat wel deden. Dit, terwijl juist nu hun inspraak broodnodig is. Want bij gelijkwaardige handel gaat het erover dat experts, het maatschappelijk middenveld en vakbonden die al jarenlang werken aan een handelsmodel van gelijkwaardigheid, eerlijkheid en duurzaamheid, echt gehoord worden. Zodat zij de markten in hun landen kunnen versterken voor meer eerlijke banen en zodat ook hun landen kunnen aanhaken bij de duurzaamheidstransitie. Daarvoor zijn onderhandelingen nodig met de juiste mensen aan tafel en met transparante afspraken over hoe de onderhandelingen lopen. Het maatschappelijk middenveld en vakbonden in die landen vragen hier vaak genoeg om, maar vissen nog te vaak achter het net.
Indonesië
Zo ook in Indonesië, waar de lonen van arbeiders laag zijn, of het nu gaat om kledingfabrieken, nikkelmijnen of palmolieplantages. Waar de afdwinging van de al lagere lonen verder is afgezwakt, het ontslagrecht versoepeld en het is voor arbeiders moeilijker om zich te organiseren en collectief te onderhandelen. Werknemers, vakbonden en het maatschappelijk middenveld in Indonesië protesteren daar terecht tegen, want armoede en uitbuiting nemen toe. Internationaal baart dit vele organisaties zorgen, waaronder ook de Internationale Arbeidsorganisatie, waarin zowel regeringen, bedrijven als werknemers vertegenwoordigd zijn.
Iets gelijkaardigs zien we gebeuren bij de winning van grondstoffen zoals nikkel. Nederland en de EU hebben deze grondstoffen nodig voor de energietransitie. Indonesië ziet dat ook, maar wil nikkel zelf verwerken in eigen land. Daarmee versterkt Indonesië haar verwerkende industrie en kan zij zelf verdienen aan de waarde-opbouw. Een goede en logische stap. Toch heeft de EU dankzij WTO-regels een klacht ingediend tegen dit exportverbod. Zonde, zeggen ook vele Indonesische experts, want deze verwerkende industrie is hard nodig. Zonde, want we missen de kans om met Indonesië een aantrekkelijke gelijkwaardige handelsrelatie te krijgen.
Gelijkwaardigheid
Nederland en de EU vroegen tijdens de afgelopen WTO-top om meer toegang voor het maatschappelijk middenveld tijdens de WTO-onderhandelingen. Een goede stap, en nodig, zoals na afloop bleek. En tegelijk laten bovenstaande voorbeelden zien hoe Nederland en de EU de boot missen. Onze onderhandelaars focussen vooral op open strategische autonomie in de nauwe betekenis; zodat we minder afhankelijk zijn van de invoer van grondstoffen uit bijvoorbeeld China of Rusland. De rest van de issues laten we te veel links liggen. En dat is risicovol. We praten nu namelijk nauwelijks over landen die door onze handelsverdragen hun verwerkende industrie amper ademruimte kunnen geven en die de lonen naar beneden drukken. Terwijl wij zo gefocust zijn op ons eigenbelang, vergeten we dat het andere land zich ook wil ontwikkelen. Die gelijkwaardigheid is essentieel, juist om open strategische autonomie te laten slagen.
Hoe dan wel?
De ongelijkheid begint al waar een klein team Indonesische onderhandelaars tegenover een machine van Nederlandse en Europese onderhandelaars met diepgaande expertise staat. Hoe dan wel? Stap 1 van gelijkwaardige handel is dus het luisteren naar handelspartners, hun experts en het maatschappelijk middenveld, zonder kritiekloos en ongenuanceerd de korte termijnwensen van autoritaire leiders over te nemen. Iets waarin Indonesië na de laatste verkiezingsuitslag grote zorgen over zijn.
Bij gelijkwaardige handel zorgen diezelfde internationale spelregels ervoor dat lokale markten en regionale handel floreren. Dat betekent ook dat producten niet onnodig de wereld over worden gesleept, maar lokaal worden geproduceerd. Maar ook duidelijke, transparante en afdwingbare afspraken over wat verhandeld wordt ook duurzaam is. Dat is goed voor de banen ter plaatse, voor de economische ontwikkeling en dat maakt een land voor de lange termijn aantrekkelijk voor Nederlandse bedrijven om handel mee te blijven drijven.
Gelijkwaardige handel is dé sleutel in het huidige geopolitieke speelveld, om de zo gewenste ‘open strategische autonomie’ succesvol te maken. Dat vraagt wel om transparantie en toegang voor het maatschappelijk middenveld tot onderhandelingen zoals bij de WTO. Het vraagt om internationale spelregels die lokale markten beschermen, mensen- en arbeidsrechten als prioriteit en duurzaamheid als uitgangspunt. Tijdens de WTO-top is het niet gelukt hier grote veranderingen in aan te brengen. Lopende onderhandelingen over handelsverdragen zoals CEPA met Indonesië bieden de volgende kans om daarop te sturen. En ministers, praat dan voor de verandering eens niet met een autoritaire leider, maar vooral met de mensen die weten waar het over gaat.
Dit opiniestuk is van:
- Elles van Ark, directeur CNV Internationaal
- Karin van Boxtel, co interim directeur Both ENDS
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Blog / 22 september 2022
Is de beleidsnotitie BuHaOS de route naar groene en gelijkwaardige Nederlandse handel?
Door Karin van BoxtelNederland heeft als belangrijk handelsland een grote sociale en ecologische voetafdruk over de grens. De beleidsnotitie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, waarover de Tweede Kamer op 28 september debatteert, bevat een aantal veelbelovende elementen die het Nederlandse handelsbeleid daadwerkelijke duurzaam en rechtvaardig kunnen maken. Maar om daar te komen moet de minister haar ambities wel omzetten in daadkrachtig beleid, schrijft Karin van Boxtel van Both ENDS in deze opiniebijdrage voor Vice Versa.
-
Publicatie / 8 september 2022
-
Publicatie / 24 april 2023
-
Publicatie / 30 oktober 2023
-
Blog / 16 februari 2021
Nederland kan veel bijdragen aan verduurzaming van landbouw – nationaal én internationaal
Door Karin van BoxtelAls Nederland haar landbouw en veeteelt wil verduurzamen en wil zorgen dat boeren een eerlijke prijs voor hun producten krijgen, zal ons land ook buiten de grenzen moeten kijken. Nederland is de op één na grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld. We hebben grote impact, omdat we via onze handelsrelaties een intensief landbouwsysteem in stand houden dat leidt tot de vernietiging van ecosystemen en dat lokale productie ondermijnt. De voetafdruk van de Nederlandse economie is, mede door de handel in landbouwproducten, groot en groeiende. Dat moet en kan anders:Nederland heeft namelijk een goede uitgangspositie om de noodzakelijke landbouwtransitie aan te voeren. Gelukkig bieden de verkiezingsprogramma's die op tafel liggen, daarvoor genoeg aanknopingspunten. Een nieuwe coalitie kan dus voortvarend aan de slag.
-
Brief / 24 april 2023
-
Externe link / 24 december 2018
Diplomatie in de delta’s: Noblesse oblige of eigenbelang?
(Onderstaand dubbelinterview verscheen eind november 2018 in de ViceVersa)
Door Manon Stravens
Delta’s zijn complexe knooppunten van water en handel, mens en milieu, idealen en belangen – zie daar maar eens een integraal deltaplan voor op te stellen. Wat zijn de ideeën en drijvende krachten erachter? Een tweegesprek met Daniëlle Hirsch van Both ENDS en Henk Ovink, ’s lands eerste watergezant.
-
Blog / 5 mei 2020
Vrijheid
Door Karin van BoxtelVandaag viert Nederland de vrijheid. Onze vrijheid gaat verder dan leven in vrede. We hebben de vrijheid om op TV, in de krant en op sociale media beleid over bijvoorbeeld het opheffen van de lockdown naar hartenlust ter discussie te stellen. Dat kan in vrijheid, omdat we onze rechten op vrije meningsuiting goed beschermd weten. Hoe anders is dat in landen waar autoritaire leiders de crisis als excuus aangrijpen om deze rechten bij het vuilnis te zetten en te regeren met harde hand.
-
Nieuws / 16 november 2023
Stemmen met wereldwijde impact
Dit artikel verscheen op donderdag 16 november op Joop.nl
Wegwerpfashion blijft ons land binnenstromen, de stikstofcrisis legt onze bouw stil en de energiearmoede stijgt, maar de Nederlandse politiek is aan het navelstaren. Terwijl dit problemen zijn die we als Nederland nooit in ons eentje kunnen oplossen. Want de kleding die we dragen, het eten dat op ons bord ligt, de elektriciteit die uit ons stopcontact komt: allemaal geproduceerd in wereldwijde handels- en productieketens. Met verstrekkende gevolgen, zowel in ons eigen land als ver, ver daarbuiten. Het zou naïef zijn om te denken dat we die problemen kunnen oplossen met alleen binnenlands beleid. En andersom: we ontlopen onze verantwoordelijkheid als we blijven hangen in de gedachte dat Nederland slechts een bescheiden rolletje speelt op het wereldtoneel. De recentste statistieken laten zien dat Nederland wereldwijd de vierde exporteur en de zevende importeur is van producten. Met de verkiezingen in het vooruitzicht, is het tijd om ook buiten ons kikkerlandje te kijken. Want het is ook in ons belang om te stemmen met wereldwijde impact.
-
Voor de pers / 9 mei 2023
Manifest Landbouwakkoord vandaag aangeboden aan Tweede Kamer
Vandaag overhandigde een delegatie het 'Manifest Landbouwakkoord' aan leden van de Tweede Kamer. Het Manifest is een initiatief van Both ENDS en Oxfam Novib, en werd ondertekend door een brede coalitie van meer dan zeventig NGO's, boerenorganisaties, wetenschappers en bedrijven. Zij roepen de Tweede Kamer op om bij het formuleren van landbouwbeleid ook oog te hebben voor de grote Nederlandse agrarische voetafdruk in het buitenland, teneinde die drastisch te verkleinen.
-
Voor de pers / 21 april 2023
Manifest: Nederland kan met Landbouwakkoord internationale voetafdruk verkleinen
Het Nederlandse Landbouwakkoord, dat nu wordt ontwikkeld, is te veel alleen op Nederland gericht. Dat vindt een brede coalitie van meer dan zestig NGO's, boerenorganisaties, wetenschappers en bedrijven die vandaag een brandbrief stuurde aan ministers Adema (LNV) en Schreinemacher (BuHaOS). Het Nederlandse landbouwbeleid moet zich ook richten op het verkleinen van de grote Nederlandse agrarische voetafdruk in landen buiten Nederland, door voedselzekerheid en behoud van biodiversiteit als startpunt te nemen. De coalitie publiceerde een manifest waarin zij uiteenzet hoe de hervorming van het Nederlandse agrarische buitenlandbeleid eruit zou kunnen zien.
-
Dossier /
Nederland, het buitenland en de verkiezingen
Binnenkort zijn er verkiezingen in Nederland. De politieke partijen slijpen hun messen en hebben hun plannen inmiddels uiteengezet in lijvige partijprogramma's. Die gaan, niet verrassend, hoofdzakelijk over binnenlandse thema's. Het thema buitenland wordt vooral genoemd in het licht van kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en als bedreiging op het gebied van gezondheid, privacy en concurrentie waartegen wij ons juist zouden moeten beschermen. Maar als we in Nederland willen verduurzamen moeten we vooral ook naar onze voetafdruk over de grenzen kijken en erop inzetten die te verkleinen. Both ENDS kijkt in de weken tot de verkiezingen waar binnen de partijprogramma's de kansen liggen.
-
Evenement / 17 januari 2023, 15:00 - 17:00
Kom naar het Grote Coherentiedebat in Nieuwspoort!
Om de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's) - onder andere op het gebied van armoedebestrijding en voedselschaarste - te bereiken kijkt de politiek vooral naar hoe ontwikkelingssamenwerking daaraan kan bijdragen. Maar dat is lang niet het hele verhaal. Nederland is zeer actief in het buitenland, in handel, investeringen, landbouw, veeteelt, infrastructuur, dienstverlening etc. Ook en juist dáár moet aan knoppen gedraaid worden om de SDG's te halen.
-
Nieuws / 10 december 2018
Aandacht en inzet voor mensenrechten in Colombia door kabinet vergroot
Premier Mark Rutte was vorige week met een grote handelsdelegatie op missie in Colombia en kwam daar niet alleen op voor Nederlandse bedrijven, maar ook voor de mensenrechten. Daarmee kwam hij tegemoet aan de oproep van Both ENDS en 10 andere maatschappelijke organisaties, verzameld in het 'Colombia Platform Nederland' om tijdens zijn bezoek aandacht te besteden aan het verbeteren van de zorgelijke mensenrechtensituatie en het spoedig uitvoeren van het 2 jaar oude vredesakkoord.
-
Evenement / 25 juni 2018, 11:00 - 15:00
Delta Dynamics: Dutch Masterplans and the SDGs
Both ENDS is co-organising a double panel discussion 'Delta Dynamics: Dutch Masterplans and the SDGs' on June 26th. This is part of the conference 'Critical Perspectives on Governance by Sustainable Development Goals: Water, Food and Climate (25-26 June 2018)' organized by the Centre for Sustainable Development Studies at the University of Amsterdam. At the sessions Both ENDS' partners from Jakarta and Manila will be presenting.
-
Nieuws / 22 november 2016
Kustbeschermingsproject in Jakarta lijkt meer handel dan hulp
Van 21 t/m 24 november reist een Nederlandse economische handelsmissie naar Indonesië, onder leiding van minister-president Mark Rutte. Ook de ministers Ploumen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking), Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) en staatssecretaris Dijksma (Infrastructuur en Milieu) gaan mee.
-
Blog / 13 november 2018
Hoe de Nederlandse held het arme Afrika komt ontwikkelen
Door Anne de JongheAfgelopen weekend stond er in De Volkskrant een artikel over het Lake Turkana Wind Power Project in Kenia. Ik verbaasde me en ik maakte me boos over hoe het verhaal wordt verteld. Hoe kan het toch dat mensen zo blind zijn voor het perspectief van een ander? En dat een krant als De Volkskrant zoveel ruimte geeft aan zo'n ongenuanceerd verhaal? Dit is precies waarom zulk soort projecten tot conflicten leiden.
-
Dossier /
Nederland en de SDG’s: Een betere wereld begint bij jezelf
In 2015 committeerden de lidstaten van de VN zich aan de vooruitstrevende Sustainable Development Goals (SDG's). In tegenstelling tot de voorgangers van deze doelen – de Millenniumdoelen - erkennen de SDG's het belang van gelijkheid binnen én tussen landen, van besluitvormingsprocessen waarin alle mensen erkend en gehoord worden, en van voor iedereen toegankelijke, onafhankelijk functionerende rechtssystemen.
-
Dossier /
Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Brief / 16 februari 2021
Brief aan demissionair minister Kaag: Steun vrijstelling van WTO-regels voor arme landen tijdens pandemie
Meer dan 200 maatschappelijke organisaties en belangengroepen uit zuidelijke landen hebben maandag 15 februari een brief aan demissionair minister Kaag gestuurd. Daarin vragen ze haar een voorstel richting de EU te steunen om in het licht van de COVID-19 pandemie een uitzondering op WTO regels rond intellectueel eigendom te maken.