Guatemalteekse vrouwen dwingen ontwikkelingsbank tot onderzoek naar schendingen van genderbeleid
De Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IDB) is een onderzoek gestart naar verschillende beleidsschendingen, waaronder het beleid voor gendergelijkheid, nadat een groep vrouwen uit Ixquisis, Guatemala een klacht had ingediend. Dit is een zeldzame kans om een precedent te scheppen, want klachten over dit genderbeleid zijn nog maar weinig ingediend. De vrouwen uit Ixquisis komen op voor hun rechten met steun van de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA).
De vrouwen beschuldigen de IDB ervan zich niet aan zijn eigen regels te houden bij het toekennen van financiering voor een aantal stuwdammen in hun regio: Pojom I, Pojom II en San Andrés. Het gaat hierbij om het sociale en ecologische duurzaamheidsbeleid, en de uitvoeringsregels op het gebied van milieubescherming, gendergelijkheid in ontwikkeling en inheemse volken.
Stuwdammen verstoren gemeenschappen en het milieu
De getroffen mensen in de regio Ixquisis behoren voornamelijk tot inheemse Maya-groepen, zoals de Chu, Q'anjob'al en Akateko. De bouw van de dammen heeft al tot ernstige ecologische en sociale schade geleid, en bedreigt de traditionele manier van leven van de inwoners.
Volgens de vrouwen uit Ixquisis is het grootste probleem dat de dammen voor watertekort en –vervuiling zorgen. Het gebrek aan water doet oogsten afnemen en daarmee ook de inkomsten uit de verkoop van mais, graan, bonen, koffie, suikerriet en andere producten. Ook is er niet langer een overvloed aan vis en garnalen. Hierdoor neemt de armoede in de regio toe.
De dammen hebben het meeste effect op de vrouwen. Maag- en huidziekten komen vaker voor, vooral onder vrouwen, die in het vervuilde water staan tijdens het wassen, en onder kinderen die in de rivier spelen. Dit legt nog meer druk op de vrouwen in de inheemse gemeenschappen, die volgens traditionele rolpatronen voor het voedsel zorgen en zieke familieleden verzorgen.
De vrouwen voelen zich bovendien niet meer veilig in hun gemeenschappen. Ze worden lastiggevallen door de bouwvakkers en durven daarom niet meer alleen door het donker te lopen. Bovendien vrezen ze wraakacties, aangezien de vrouwen een felle strijd voeren tegen de dammen.
Negen getroffen Maya-gemeenschappen en een aantal organisaties die hen steunen protesteren al zes jaar tegen de dammen. Ze hebben tegenover de gemeentelijke, regionale en nationale overheden al meerdere keren laten weten dat ze het niet eens zijn met de veranderingen aan de rivier door het bedrijf dat de dammen zal beheren.
From local to global: gebruik van internationale platforms voor lokale zaken
Omdat er in Guatemala weinig mogelijkheden zijn voor maatschappelijke organisaties om hun stem te laten horen en besluiten van de overheid te beïnvloeden, heeft de ngo AIDA de strijd van de vrouwen naar een internationaal niveau gebracht. AIDA steunt de gemeenschappen door de vrouwen en lokale organisaties te leren hoe ze de klachtenmechanismen van internationale instituties kunnen gebruiken om hun rechten en het milieu te beschermen, en ze in dit traject te begeleiden.
In Augustus 2018 heeft AIDA, samen met het Internationale Platform tegen Straffeloosheid en de inheemse regering van de Maya-gemeenschappen namens de gemeenschappen een klacht ingediend bij het onafhankelijke consultatie- en onderzoeksmechanisme van de IDB (het MICI, "Mecanismo Independiente de Consulta e Investigación") om te eisen dat de bank zijn investeringen in het project terugtrekt.
Het MICI heeft de klacht aangenomen na langdurig aandringen door AIDA en de gemeenschappen, en doet nu een grondig onderzoek, inclusief een veldbezoek aan Guatemala eind 2019.
Hoe een klacht kan leiden tot beleidsverandering
Hoewel het eindrapport van het MICI pas midden 2020 verwacht wordt, is alleen al het feit dat dit onderzoek plaatsvindt een succes. Schendingen van het genderbeleid zijn nog niet veel besproken binnen het klachtenmechanisme omdat er nog nauwelijks klachten over zijn ingediend. Hiermee is de aandacht voor dit probleem een unieke kans om een precedent te scheppen. AIDA verwacht dat het MICI zal concluderen dat de klacht klopt en de IDB zal adviseren om bij hun projecten beter de eigen regels na te leven. Een betere implementatie van het beleid zorgt voor betere bescherming van gemeenschappen en vooral van vrouwen die rond de projecten wonen waarin de IDB investeert, en verhoogt de sociale en ecologische duurzaamheid van de projecten.
Voor de vrouwen van Ixquisis is echter het belangrijkste resultaat dat de Pojom II-dam nog steeds niet gebouwd is. "We hebben bereikt dat de rivier nog steeds van ons is", aldus Carla, een van de vrouwen.
Linking and learning: versterken van vrouwen en milieu-organisaties
"Linking and Learning" is een belangrijk bestanddeel van de activiteiten van GAGGA. Door vrouwengroepen en milieuorganisaties de kans te geven ervaringen en kennis uit te wisselen leren ze hoe ze beter voor hun rechten en idealen op kunnen komen. Ook geeft het veel groepen kracht om de internationale solidariteit en steun te ervaren.
AIDA heeft de vrouwen uit Ixquisis geholpen om hun netwerk binnen en buiten hun regio uit te breiden. Ze zijn bijvoorbeeld naar een internationaal congres over water en vrouwen in Nepal geweest, en hebben in Colombia andere mensenrechtenbeschermers ontmoet.
De klachtenprocedure heeft daarnaast de kennis van ngo AIDA over de genderproblematiek in grootschalige infrastructurele projecten vergroot. Zij zullen ook in toekomstige milieu- en mensenrechtenactiviteiten meer aandacht hebben voor gender en deze ervaring delen met andere organisaties. Met dit doel werken ze momenteel aan een rapport waarin ze de werking van het klachtenmechanisme van de IDB evalueren. Dit rapport zal een waardevolle bron van kennis zijn voor het hele GAGGA-netwerk.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier
Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Dossier
Pleiten voor goed beleid van ontwikkelingsbanken
Ontwikkelingsbanken zouden zich aan strenge milieu- en mensenrechtenregels moeten houden zodat hun projecten de allerarmsten ten goede komen en niet schaden. Both ENDS houdt de banken hieraan.
-
Nieuws / 7 augustus 2018
Inheemse vrouwen strijden tegen dammen in Guatemala
Gemeenschappen in het noorden van Guatemala hebben deze week een klacht ingediend bij de Inter-Amerikaanse ontwikkelingsbank IDB. Zij zijn de dupe van de bouw van twee grote dammen in de regio Ixquisis, mede gefinancierd door de IDB. Hierbij heeft de bank zich niet gehouden aan haar eigen regels op het gebied van milieu en duurzaamheid, inheemse volken, gender en transparantie.
-
Publicatie / 10 december 2018
-
Nieuws / 23 maart 2020
Vrouwen in Latijns-Amerika eisen hun recht op water op
Op veel plekken in Latijns-Amerika staat de toegang tot schoon water onder grote druk door overmatig gebruik en door vervuiling, vaak veroorzaakt door grootschalige landbouw of mijnbouw. De impact hiervan is groot, vooral op vrouwen. In maart, rond Internationale Vrouwendag op 8 maart en Wereld Waterdag op 22 maart, laten zij van zich horen en eisen ze hun recht op water op.
-
Blog / 8 maart 2019
Vrouwen leiden strijd om landrechten voor de Avá Guaraní
Door Tamara MohrIk reis, samen met vijf vrouwen van Platform Suace Pyvyvõhára, naar Mingã Pora, in het oosten van Paraguay. Zo'n 45 families van de inheemse gemeenschap Tekohá Suace hebben zich hier in 2016 gevestigd. Tekohá betekent in Guaraní 'de plek waar we zijn wat we zijn'. Ze hebben hun van afval in elkaar gezette tentjes opgeslagen op een klein strookje land met aan de ene kant een sojaveld en aan de andere kant een natuurreservaat, eigendom van het bedrijf Itaipu.
-
Nieuws / 3 juni 2020
FGG en GAGGA gaan door!
Afgelopen vrijdag 29 mei is bekend geworden dat zowel de Fair, Green and Global Alliance (FGG) als de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) zijn geselecteerd als potentiele Strategische Partnerschappen van het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken voor de periode 2021 -2025. Both ENDS is blij dat de Nederlandse overheid serieus overweegt de financiering voor deze netwerken voort te zetten, omdat ze laten zien hoe gelijkwaardige samenwerking tussen grassroots organisaties en NGO’s over de hele wereld, blijvende verandering kunnen brengen in de positie van vrouwen, in het respect voor mensenrechten en in verduurzaming van handelsketens en financieringssystemen.
-
Publicatie / 26 november 2020
-
Externe link / 31 mei 2018
Vrouwenrechten- en milieubeweging bundelen de krachten (Jaarverslag 2017)
In -20 °C verzamelden zich 2.000 vrouwen op het centrale plein van Ulaanbataar, Mongolië, om hun ongenoegen te uiten over de vreselijk smog in de stad, veroorzaakt door drie grote kolencentrales. Snel daarna werden de vrouwen uitgenodigd bij de milieuminister om over de luchtvervuiling te praten.
-
Evenement / 7 maart 2018, 15:00 - 16:30
Women's Rights & Climate Finance Webinar: getting the money to the people
Join us for the third session of this five-part series on women's rights and climate finance, aimed at building knowledge and power to ensure finance flows benefit local women's groups, respond to community needs and respect human rights.
-
Nieuws / 8 maart 2019
Start campagne “We, women are water” op Internationale Vrouwendag
Tijdens de maand maart, ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag (8 maart) en Wereld Waterdag (22 maart), voeren de Latijns-Amerikaanse partnerorganisaties van GAGGA een gezamenlijke campagne: "We, women are water".
-
Nieuws / 28 september 2018
Joan Carling ontvangt hoogste milieu-onderscheiding van de VN
Wij feliciteren Joan Carling van de Permanente VN-commissie Inheemse volken met haar Lifetime Achievement Award als 'Champion of the Earth' van het VN-milieuprogramma UNEP. Het is de hoogste onderscheiding op milieugebied die de VN eens per jaar uitreikt aan zes personen die zich prominent hebben ingezet voor veranderingen op milieugebied.
-
Publicatie / 8 maart 2018
-
Blog / 22 maart 2018
Kleine lokale organisaties in Mongolië brengen hoop in moeilijke tijden
Door Sander Hehanussa"Hoeveel lagen kleding heb je aan? Een? Nee, dat is niet genoeg. Trek maar een skibroek over je spijkerbroek aan, en ruil je schoenen gelijk even in voor snowboots." Daar sta je dan, op dag 1 van je reis naar Mongolië. Ik hoorde al dat het er eind november erg koud is, en met -22 graden die ochtend was daar geen woord van gelogen.
-
Dossier
Agua Zarca: inheemse strijd tegen stuwdam kost levens
Inheemse Hondurezen verzetten zich tegen de Agua Zarca-dam. De strijd heeft meerdere levens gekost, waaronder dat van Berta Cáceres. Na grote druk trok de Nederlandse FMO zich terug uit het project.
-
Externe link / 19 juni 2020
Experts vrouwenrechten en IFIs bij elkaar gebracht (jaarverslag 2019)
Als je door de ogen van vrouwen naar schadelijke projecten kijkt, dan zie je hoe internationale financiële instellingen (IFI's) deel uitmaken van de grote, ingewikkelde puzzel achter die projecten. Daarom hebben we in 2019 experts op het gebied van IFI's en vrouwenrechten bij elkaar gebracht, zodat ze van alkaar kunnen leren.
-
Externe link / 31 mei 2018
Agua Zarca-debacle leidt tot beleidsveranderingen bij FMO (jaarverslag 2017)
Soms moeten dingen gruwelijk fout gaan voordat er iets verandert. In maart 2016 werd de Hondurese activiste Berta Cáceres vermoord vanwege haar leidende rol in de protesten tegen de Agua Zarca-stuwdam. De dam werd mede gefinancierd door de Nederlandse FMO. Anderhalf jaar later hebben zij hun beleid gewijzigd om dit soort misstanden in de toekomst te voorkomen.
-
Blog / 7 december 2020
Vijf jaar GAGGA: “Zodra je beseft waar genderrechtvaardigheid om draait, laat het je niet meer los”
Door Annelieke Douma en Tamara MohrBijna vijf jaar geleden begon de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) aan haar missie om twee tot dusver vrijwel gescheiden werelden samen te brengen: die van organisaties voor rechtvaardigheid op milieugebied en de vrouwenbeweging. Vanuit Both ENDS hebben Annelieke Douma en Tamara Mohr het GAGGA-programma gecoördineerd. Samen kijken ze terug op vijf jaar leren en verbinden. Ze zijn blij met de uitkomsten van dit innovatieve programma.
-
Nieuws / 19 mei 2020
Vrouwen uit de Nigerdelta roepen Shell op te stoppen met het vervuilen van hun lucht en water
De bewoners van de Nigerdelta zijn al tientallen jaren het slachtoffer van lucht- en watervervuiling door de activiteiten van Shell. Dit jaar heeft vrouwenorganisatie Kebetkache uit Nigeria Shell tijdens de aandeelhoudersvergadering ter verantwoording geroepen voor de gevolgen. Olielekkages moeten worden opgeruimd en het affakkelen van de vrijkomende gassen moet stoppen. Dit is inmiddels des te urgenter geworden door de COVID-pandemie. Schoon water is immers hard nodig om te voorkomen dat het virus zich verspreidt.
-
Nieuws / 15 oktober 2018
Analog Forestry: empowerment van vrouwen en herstel van bossen
In september hebben circa 30 vrouwen van community-based organisaties uit Honduras en El Salvador deelgenomen aan een workshop op het gebied van Analog Forestry. Hierbij zijn de natuurlijke bossen het uitgangspunt voor het creëren van ecologisch stabiele en sociaal-economisch productieve landschappen.