Lokale leiders eisen actie Nederland voor duurzame palmolieproductie
De afgelopen 15 jaar heeft de productie van palmolie een enorme vlucht genomen. Hoe kan het ook anders: palmolie, geperst uit de vruchten van de oliepalm, is goedkoop en wordt gebruikt voor heel veel verschillende producten. Het zit in ijs, chocola, margarine en sauzen, maar ook in verzorgings- en cosmeticaproducten zoals lippenstift, wasmiddel, tandpasta en zeep en in biobrandstof. Helaas kleven er nogal wat bezwaren aan de toenemende vraag naar palmolie: grootschalige ontbossing, milieuvervuiling, 'landjepik' en bovenal mensenrechtenschendingen zijn in de landen waar palmolie wordt geproduceerd aan de orde van de dag.
Op vrijdag 29 april bezocht een internationale delegatie van vier lokale leiders uit Indonesië, Colombia en Liberia een bezoek aan het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag om de gevolgen van de grootschalige palmolie-industrie in hun regio bij de politiek en industrie onder de aandacht te brengen. De bijeenkomst was onderdeel van een Europese serie bijeenkomsten, georganiseerd door het Forest Peoples Programme (FPP). Both ENDS organiseerde in samenwerking met Oxfam Novib, SOMO en TNI het Nederlandse gedeelte van de tour. De delegatie sprak in Den Haag met beleidsmakers, industrie, financiers en ngo’s over welke concrete maatregelen en acties vanuit Nederland ondersteund kunnen worden om de situatie in de productieregio’s te verbeteren.
Palmolievlek
Nu komt ongeveer 40% van alle palmolie die Europa binnenkomt, uit Indonesië. “In Indonesië is al een gebied van 6 miljoen hectare, dat is bijna twee keer Nederland, omgezet in palmolieplantages. En dit zal alleen maar meer worden de komende jaren. De Indonesische overheid wil de huidige productie van 40 miljoen ton verdubbelen naar 80 miljoen ton in 2020”, zegt Sanderijn van Beek van Both ENDS. Die snelle uitbreiding van palmolieplantages is ingrijpend voor de gemeenschappen en hun directe leefomgeving. Het bos, waarvan vele miljoenen mensen direct afhankelijk zijn voor hun levensonderhoud, verandert in ellenlange monoculturen van oliepalm. De rijke biodiversiteit verdwijnt en oppervlakte- en grondwater raken vervuild door gebruik van pesticiden en kunstmest, die de grond volledig uitputten. En omdat er veel geld omgaat in deze sector breidt de productie van palmolie zich uit naar Latijns Amerika en Afrika. In landen als Colombia en Liberia wordt in rap tempo land omgezet in palmolieplantages.
Natuurlijke supermarkt
Eén van de afgevaardigden in de delegatie is Agus Sutomo, directeur van de ngo ‘LinkAR-Borneo’ uit Indonesië: “Het bos is voor ons een natuurlijke supermarkt; het voorziet ons al eeuwenlang van voedsel en medicijnen. Met de komst van grootschalige palmolieplantages is het bos verdwenen, waardoor mensen geen toegang tot voedsel hebben. Daarnaast zijn waterbronnen vervuild. We leven nu van ‘instant noodles’ en we verdienen op de plantage te weinig om onze kinderen naar school te laten gaan”. Palmolieproductie gaat ook met een hoop geweld en gepaard: mensen worden maar al te vaak onder druk gezet om hun land te verlaten. Willian Aljure uit Colombia, een andere afgevaardigde in de delegatie, beschrijft hoe maar liefst negen van zijn familieleden werden vermoord, waaronder zijn moeder. Palmoliebedrijven deinzen er niet voor terug om grof geweld te gebruiken tegen mensen die in opstand komen tegen de komst van een plantage, of ze te (laten) vermoorden. Vaak gebeurt dit zelfs met steun van de lokale autoriteiten, zo blijkt uit de getuigenissen.
Rol van Nederland
Nederland is de grootste importeur van palmolie in Europa en wil werken aan het bevorderen van duurzame handels- en productieketens. In december 2015 nam de Nederlandse regering het initiatief dat leidde tot de ondertekening van de ‘Amsterdam Declaration’, waarmee Nederland en vier anderen EU-lidstaten verklaren zich te committeren aan een 100% duurzame palmolie-productieketen, om zo ontbossing, vervuiling en mensenrechtenschendingen tegen te gaan. De delegatie van lokale leiders vroeg Nederland dan ook met klem alles in het werk te stellen om ervoor te zorgen dat deze ‘declaration’ geen papieren belofte is, maar dat de beloften daadwerkelijk worden vertaald naar de praktijk.
Wettelijk kader in plaats van vrijblijvende beloftes
Er bestaan verschillende initiatieven om de palmoliesector te verduurzamen, zoals de Roundtable on Sustainable Palm Oil, waarin bedrijven die onderdeel zijn van de palmolieketen, financiële instellingen en maatschappelijke organisaties zijn verenigd. Bedrijven moeten zich binnen dit initiatief houden aan sociale en milieuregels, maar deelname blijft vrijwillig en de standaarden blijken in de praktijk moeilijk afdwingbaar. Alle delegatieleden benadrukten dat al deze vrijwillige initiatieven heel weinig concrete verbeteringen in de praktijk hebben opgeleverd en dat de rechten van lokale gemeenschappen hiermee dus te weinig worden beschermd. Agus Sutomo zei daarover: “We need the global community to understand that when they are consuming palm oil and biofuels they are consuming the blood of our peoples in Indonesia, Liberia, Colombia and Peru.” De delegatie, die de misstanden aan den lijve ondervindt, vindt dat overheden strenge eisen moeten stellen aan palmolie die de Europese Unie binnenkomt om zo beter de rechten van inheemse gemeenschappen en de bossen waarvan zij afhankelijk zijn, te beschermen
Palmolie als biobrandstof?
De bijeenkomst was druk bezocht. De heftige getuigenissen van de delegatieleden lieten zien hoe misstanden in de productielanden doorgaan, ondanks certificering en initiatieven uit de palmoliesector zelf. Hoe goedbedoeld en hoe positief ook, deze initiatieven blijken niet voldoende zijn om de rechten van mensen en ecosystemen te beschermen. Het bezoek komt op een belangrijk moment, nu de Nederlandse overheid het Europese energiebeleid (Renewable Energy Directive) onder de loep neemt. Om te voldoen aan de Europese normen voor duurzame energie, wordt steeds vaker gebruikt gemaakt van palmolie als biobrandstof om fossiele brandstoffen gedeeltelijk te vervangen. Een nog grotere vraag naar palmolie vanuit Nederland zou de problemen rond de productie alleen maar vergroten. We hopen van harte dat beleidsmakers de feiten en argumenten die de delegatie op tafel heeft gelegd, zwaar zal laten meewegen in deze en andere discussies rond palmolie.
Meer informatie:
Interview van Vice Versa met slachtoffers van landonteigeningspraktijken (10 mei 2016)
Meer info over de vier delegatieleden (vrij vertaald vanuit de website van FPP):
- Willian Aljure is een mensenrechtenactivist uit de Llanos van Colombia, waar de palmolieproductie momenteel een grote vlucht neemt. Hij werd met geweld uit zijn huis in Mapiripán, een dorpje in het departement Meta, verdreven. Sindsdien voert hij actie om zowel de grond van zijn familie als het gemeenschappelijke land van zijn gemeenschap terug te krijgen van het palmoliebedrijf dat het confisqueerde. Hij wordt met de dood bedreigd en kan daarom niet terug naar huis.
- Ali Kaba is programmacoördinator en onderzoeker bij het 'Sustainable Development Institute', een Liberiaanse NGO die met boerengemeenschappen werkt en ze helpt zichzelf en hun land te beschermen tegen de almaar oprukkende palmolieplantages.
- Franky Samperante Is een inheemse leider uit Kalimantan in Indonesië en de oprichter en directeur van de organisatie 'Pusaka', die ondersteuning biedt aan inheemse bevolkingsgroepen in Centraal-Kalimantan. In 2014 publiceerde Pusaka een atlas waarin de landonteigeningen die vanwege de palmolie-industrie plaatsvonden en –vinden in Papua en West-Papua, in kaart zijn gebracht.
- Agus Sutomo is directeur van de NGO LinkAR-Borneo in West Kalimantan. Deze NGO werkt met gemeenschappen die van hun land zijn verdreven en helpt ze om klachten te formuleren en in te dienen bij de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO).
Foto: de delegatie op de Maasvlakte waar de palmolie Europa binnenkomt en verwerkt wordt.
Lees meer over dit onderwerp
-
Nieuws / 19 mei 2022
Reactie op Kamerbrief over uitvoering van de Glasgowverklaring
Both ENDS en 95 andere organisaties* hebben vandaag een brief gestuurd aan Staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij en de Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Liesje Schreinemacher om hen op te roepen de Glasgowverklaring onverkort na te komen. In deze verklaring, die Nederland en 33 andere landen tijdens de klimaattop in Glasgow hebben ondertekend, is afgesproken om direct publieke steun voor fossiele projecten te stoppen per eind 2022.
-
Evenement / 18 mei 2022, 10:45 - 12:15
UNCCD-COP15: Monitoring Tree Cover and Enhancing Decision Making Tools Across Africa’s Great Green Wall
Join us for an open space for a reflection and exchange on a new dataset, developed by WRI, to monitor regreening efforts, and its applications in the Sahel.
In the drylands of Africa, land degradation threatens the livelihoods of millions of people. Fortunately, there are promising initiatives emerging all over the continent that are turning the tide. Throughout the Sahel, for example, vast tracts of land along the Great Green Wall have been restored by local communities. They have nurtured the plants that spontaneously spring from the soil, protecting young sprouts from cattle and other hazards.
-
Evenement / 16 mei 2022, 13:00 - 15:00
UNCCD-COP15: How funders can best support agroecological initiatives by local communities in drylands
Join our dialogue on how to set up more and better financial mechanisms that can support agroecological initiatives of local communities living in drylands.
The land degradation neutrality (LDN) response hierarchy of Avoid > Reduce > Reverse land degradation is an overarching principle for LDN implementation, which guides people in planning interventions to achieve LDN. The hierarchy articulates which interventions should be prioritised based on their potential to maximise the conservation of land-based natural capital, recognising that avoiding or reducing land degradation is generally more cost-effective than efforts to reverse past degradation. As value for money is highest in the Avoiding and in Reducing Land Degradation response, a smart way to spend money is to support sustainable land management approaches like agroecology that work with nature, not against it.
-
Evenement / 16 mei 2022, 13:00 - 15:00
UNCCD-COP15: Community Initiatives to Disseminate Agroforestry and Agroecology
Join our event, providing space for an interactive discussion among COP15 participants on multi-actor collaboration and the financing of community-based restoration
-
Brief / 15 mei 2022
Both ENDS Comments and recommendations on the Bank Group’s Environmental and Social Policy of the AfDB Integrated Safeguards System
This letter by Both ENDS to the African Development Bank is a comment written in reaction to a draft version published by the Bank of its Environmental and Social Policy as part of a formal public consultation held by the Bank. This comment was sent to the bank along a joint submission letter with other CSOs, and specifically responds to the overarching Policy.
The bank's flexible requirements for clients and national standards for risky projects dilute safeguards. Project approval should be predicated on specific and binding targets for compliance and reflect input from communities involved.
-
Brief / 15 mei 2022
Joint Submission of comments and recommendations to the Public Consultation on AfDB Integrated Safeguards System
Together with 29 other CSO's, we've submitted our comments and recommendations in the Public Consultation on the AfDB Integrated Safeguards System. These include that the Bank should prioritize community-led development and human rights-based approaches; protect natural resources and tackles environmental and climate crises; raise the bar on access to information, transparency and accountability; facilitate participatory processes in policies, programmes and projects; and end inequality, poverty, and the cutback and privatization of vital services.
-
Nieuws / 10 mei 2022
Lobbyen voor lokaal en duurzaam tijdens de UNCCD-top
Van 9 tot 20 mei vindt in Abidjan, de hoofdstad van Ivoorkust, de 15e 'Conferentie van de UN Convention to Combat Desertification, Land Degradation and Drought (UNCCD COP15) plaats. Overheden, Beleidsmakers, maatschappelijke organisaties en wetenschappers uit landen van over de hele wereld gaan met elkaar in gesprek over de problematiek rond droogte, landdegradatie en verwoestijning die steeds groter worden. Collega's Nathalie van Haren en Stefan Schüller zijn erbij, net als een flink aantal medewerkers van organisaties waarmee Both ENDS soms al decennialang mee samenwerkt. Maar wat is het doel van de bijeenkomst, wat wordt er besproken en waarom is het belangrijk om erbij te zijn? We vroegen het Nathalie en Stefan.
-
Evenement / 26 april 2022, 10:00 - 11:30
How can civil society actors ensure inclusivity in their land governance work with communities?
Both ENDS and the Land Portal Foundation invite you to the first webinar in the Whose Land? - Inclusive Pathways to Land Governance series, which aims to provide a platform for stakeholders engaged in land governance to exchange on the importance of inclusivity and meaningful participation of all relevant actors in both formal and informal land governance processes.
-
Dossier
Innovaties voor iedereen: een andere blik op intellectueel eigendom
Het klinkt zo logisch: patenten en andere intellectuele eigendomsrechten beschermen investeringen in innovaties, waardoor er meer innovaties gedaan worden waarvan de hele wereld vervolgens kan profiteren. Zoals nieuwe medicijnen of droogte-resistente gewassen. Maar in de praktijk werken deze eigendomsrechten vaak averechts en belemmeren ze de toegang tot innovaties juist voor degenen die ze het hardst nodig hebben.
-
Nieuws / 25 april 2022
Oproep tot mede-ondertekenen: Nee tegen UPOV in Indonesië
De Europese Unie (EU) blijft van landen in het globale zuiden eisen dat ze zich aansluiten bij UPOV en wetten ter bescherming van plantenrassen opnemen in handelsverdragen. Op dit moment gebeurt dit in de onderhandelingen tussen de EU en Indonesië, waardoor Indonesië niet meer de flexibiliteit zal hebben om zo'n wet zo op te stellen dat deze aan haar eigen behoeften en prioriteiten voldoet. Daarom roepen we op om onze brieven hierover aan de Europese Commissie en de Indonesische regering mede te ondertekenen.
-
Nieuws / 25 april 2022
Input Both ENDS op Rondetafelgesprek ‘Klimaat en vergroening’
Both ENDS was aanwezig bij de 'Rondetafel over Klimaat en Vergroening', georganiseerd door minister Schreinemacher (Handel en Ontwikkelingssamenwerking). Het gesprek dient als input voor zowel de beleidsnota als het Internationale Klimaat- en Milieubeleid die ze de komende maanden beide zal presenteren. Ter voorbereiding van het gesprek deelden we onze visie op hoofdlijnen met haar.
-
Brief / 22 april 2022
Brief aan staatssecretaris Heijnen over het MTCS keurmerk
Both ENDS stuurde, mede namens FERN, NCIV en Milieudefensie, een brief aan staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Vivianne Heijnen over het MTCS keurmerk. Dit Maleisische keurmerk voor hout blijkt in de praktijk het schenden van inheemse landrechten en intimidatie van inheemse organisaties te gedogen. Nederland zou daarom oa de goedkeuring van MTCS in haar inkoopbeleid moeten opschorten.
-
Nieuws / 15 april 2022
IDB stopt financiering van twee omstreden dammen in Guatemala: baanbrekend besluit
De Interamerican Development Bank (IDB) heeft een unieke beslissing genomen: ze trekt zich terug uit de bouw van 2 omstreden dammen in Ixquisis, Guatemala. Both ENDS steunde partner AIDA al jaren in de strijd tegen deze dammen. Tamara Mohr en Pieter Jansen leggen uit waarom deze beslissing zo bijzonder is.
-
Publicatie / 12 april 2022
-
Nieuws / 1 april 2022
Brandbrief vanwege mogelijke Nederlandse steun aan controversiële landaanwinning in de Filipijnen
Op 17 maart 2022 heeft een coalitie van tien Filipijnse en Nederlandse maatschappelijke organisaties – waaronder Both ENDS – een brandbrief gestuurd aan staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij. Met de brief deden we een dringende oproep aan de staatssecretaris om het besluitvormingsproces ten aanzien van mogelijke Nederlandse steun aan de ontwikkeling van het New Manila International Airport (NMIA) project in de Filipijnen te herzien. De reactie vanuit het ministerie op onze brief is echter teleurstellend.
-
Nieuws / 31 maart 2022
Welverdiende erkenning voor small grants funds
We zijn erg blij met het nieuws dat mevrouw MacKenzie Scott heeft besloten substantiële financiering toe te kennen aan een breed scala van small grants funds uit het netwerk van Both ENDS*. Deze kleine fondsen zijn uniek omdat ze worden opgericht en geleid door mensen, vaak zelf activisten, uit het land of de regio waar het fonds is gevestigd. De meeste reguliere, conventionele financiers geven aan dat ze moeite hebben om zelf gemeenschapsorganisaties en grassroots groepen te bereiken. Small grants funds daarentegen weten dit als geen ander en kunnen zo dit gat overbruggen. Ze weten wie ze moeten ondersteunen en welke financiële en niet-financiële ondersteuning het meest nodig is. Both ENDS juicht deze erkenning van de belangrijke rol van small grants funds in het financieringslandschap toe. We hopen dat dit meer financiers aanmoedigt om mee te doen!
-
Evenement / 15 maart 2022, 11:00 - 12:30
CSW66 Side Event: Feministische oplossingen voor de milieu- en klimaatcrisis
Sluit je aan bij de 66e Verenigde Natie Commissie voor de Status van Vrouwen (CSW66) voor een kritisch gesprek over de intersecties van klimaat, gender en duurzame ontwikkeling. Landverdedigers en voorstanders van genderrechten zullen samen met vertegenwoordigers van ministeries uit Zweden, Chili en Nederland discussiëren over feministisch leiderschap bij het beschermen van land, het promoten van klimaatoplossingen en het ondersteunen van werkelijke duurzame ontwikkelingsstrategieën. In deze sessie willen we proberen te onderzoeken hoe overheden en feministische klimaatbewegingen het beste kunnen samenwerken om de grondoorzaken van de klimaatcrisis aan te pakken.
Meld je hier aan!
-
Nieuws / 14 maart 2022
NGO-brief naar de Raad van de EU over afbouwen fossiele exportsteun
Vandaag roept de Raad van de EU (de EU-ministers van Financiën) alle EU-landen op om per eind 2023 een plan te hebben hoe ze exportsteun in lijn gaan brengen met de doelstelling van max 1,5C opwarming van de aarde. De Raad zal morgen een verklaring aannemen waarin die positie wordt uiteengezet. ECA-watch, een netwerk van maatschappelijke organisaties van over de hele wereld, roept in een brief de EU-Raad en de OESO op om bij hun inspanningen om fossiele exportsteun af te bouwen, meer rekening te houden met de urgentie van de klimaatcrisis.
-
Voor de pers / 7 maart 2022
Nieuw rapport: investeren in agroecologie is nodig voor gezond wereldwijd voedselsysteem
Recent onderzoek van Profundo, in opdracht van Both ENDS en Oxfam Novib toont aan dat investeren in agroecologie noodzakelijk is voor een duurzaam en inclusief wereldwijd voedselsysteem. Vandaag de dag hebben zo'n 768 miljoen – een op de tien - mensen dagelijks te maken met honger of ernstig tekort aan voedsel. Conflicten, economische stilstand veroorzaakt door de coronapandemie, en de klimaatcrisis vormen een directe bedreiging voor voldoende productie van en toegang tot voedzaam voedsel. Agro-ecologie, een vorm van landbouw die kleinschalige boeren, natuur en korte ketens centraal stelt in voedselproductie, maakt gemeenschappen in ontwikkelende landen weerbaarder en helpt hen honger terug te dringen. De steun voor agroecologie van grote donoren, waaronder Nederland, is echter tot nu toe ondermaats, concludeert het onderzoek.
-
Publicatie / 7 maart 2022
