Een nieuwe klimaatbank? De Wereldbank begeeft zich op glad ijs
De Wereldbank, een instelling die streeft naar duurzame mondiale ontwikkeling, wil zich nu profileren als de klimaatbank. Deze rol lijkt echter niet voor de hand te liggen en is eerder in tegenspraak met de uitvoering van haar beleid. Zo zijn criteria van haar klimaatinvesteringsfondsen niet ambitieus genoeg. De Wereldbank geeft bovendien aan zich niet met politieke beslissingen te willen bemoeien, terwijl oplossingen richting klimaatproblematiek mede via de politieke akkoorden bereikt zullen worden. Ook domineren Westerse landen de besluitvorming binnen de bank, en dat terwijl de klimaatproblematiek vooral juist de armere landen treft. Kortom: is de wereldbank wel zo geschikt voor deze rol als klimaatbank?
Klimaatverandering, gevolgen en financiering
Het huidige niveau van opwarming van de aarde vindt zijn oorzaak vooral in de industrialisering en moderne levensstijl in Westerse landen, terwijl de consequenties vooral arme mensen in ontwikkelingslanden treffen. Deze kwetsbare groep beschikt over weinig middelen om maatregelen te treffen tegen gevolgen als droogte, overstromingen en zeespiegelstijging. Klimaatverandering is daarmee een weerspiegeling van de onevenwichtigheden in de mondiale politieke en economische machtsverhoudingen.
Om verdere klimaatverandering tegen te gaan (mitigatie) en de meest kwetsbare groepen en ecosystemen te beschermen tegen de gevolgen die zich nu al doen voelen (adaptatie), is een mondiaal akkoord met concrete afspraken van groot belang. Internationaal is er nog grote onenigheid over de vraag waar de grootste verantwoordelijkheid ligt en wie hoeveel geld zal toezeggen. Het is de vraag of de klimaattop in Kopenhagen in december van dit jaar tot een akkoord zal leiden.
De Werelbank en VN in hetzelfde vaarwater?
Maar de Wereldbank heeft de uitkomsten van de vooronderhandelingen niet afgewacht. Op initiatief van haar donoren Japan, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten, besloot de bank in 2008 al tot het opzetten van zogeheten klimaatinvesteringsfondsen. Daarvoor stelde ze ruim 6 miljard dollar beschikbaar . Want de Wereldbank presenteert zich steeds meer als pleitbezorger van de zogenaamde global public goods, en bemoeit zich met zaken die het wereldwijde publieke belang dienen (pandemieen, conflicten en ook klimaatverandering).
Geïndustrialiseerde landen en bedrijven hebben potentieel veel geld beschikbaar voor het afwenden van en het aanpassen aan klimaatverandering in ontwikkelingslanden. Volgens een schatting van Yvo de Boer, hoofd van het United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) gaat het op de lange termijn om een jaarlijks bedrag van 200 miljard dollar voor mitigatie en 100 miljard dollar voor adaptatie. In verhouding tot de gemiddeld 120 miljard dollar die jaarlijks wereldwijd naar ontwikkelingssamenwerking gaat, zijn dit aanzienlijke bedragen. De Wereldbank heeft er daarom belang bij een prominente rol op te eisen.
Vraagtekens bij klimaatambities van Wereldbank
Er zijn echter vraagtekens te plaatsen bij de legitimiteit van de Wereldbank als klimaatbank. Ten eerste domineren Westerse landen de besluitvorming binnen de Wereldbank . Ten Tweede speelt de VN, of beter gezegd de UNFCCC, een leidende rol in de ontwikkeling van een internationaal klimaatbeleid. Door op de troepen vooruit te lopen, ondermijnt de Wereldbank de klimaatinvesteringsfondsen de UNFCCC . De Wereldbank geeft invulling aan het internationaal klimaatbeleid, zonder dat er politieke consensus is gevormd.
De Wereldbank lijkt bovendien weinig vertrouwen te hebben het VN-proces. Dat blijkt mede uit het feit dat de Wereldbank naast de bestaande VN initiatieven, zelf nieuwe fondsen ontwikkelde met hetzelfde doel. Bovendien zijn bijdragen aan de Wereldbank vrijwillig en worden zij door de donorlanden meegeteld als officiële ontwikkelingshulp. Vanuit het beginsel dat de vervuiler betaalt, zijn klimaatfondsen additioneel en mogen ze niet ten laste van hulpbudgetten worden gebracht. Landen als China en India hebben dan ook laten weten dat de initiatieven van de Wereldbank voor hen niet acceptabel zijn.
Ook de inhoudelijke programmering van de klimaatinvesteringsfondsen is omstreden. Volgens hun criteria kunnen efficiënte kolencentrales en grote dammen met klimaatgeld worden gefinancierd. Dat zou dan ten koste gaan van de stimulering van energiebesparing en "echte" hernieuwbare energiebronnen, zoals wind- of zonne-energie. Daarnaast kan de Wereldbank klimaatinvesteringsfondsen niet alleen als giften, maar ook als leningen verstrekken. Via deze weg kunnen ontwikkelingslanden een schuldenlast opbouwen.
Business as usual? Hoog tijd voor verandering
De Wereldbank is er nog onvoldoende van doordrongen dat zij af moet van haar "business as usual" patroon. De talrijke bestaande investeringen van de Wereldbank in kolencentrales en oliewinningsprojecten zijn uitermate slecht verenigbaar met het klimaatvriendelijke imago dat de bank probeert te verwerven. De bank heeft in het financiële jaar 2008 weliswaar meer geïnvesteerd in energiebesparing en hernieuwbare energie. Maar het is verontrustend dat de Wereldbank nog steeds op veel grotere schaal investeert in fossiele energiebronnen als kolencentrales. De laatste jaren laten zelfs een sterke toename zien van deze investeirngen. De positie van de Wereldbank op vlak van klimaatverandering is dus niet eenduidig en zelfs controversieel.
Met de klimaatinvesteringsfondsen begeeft de Wereldbank, die in haar Articles of Agreement nadrukkelijk aangeeft zich niet te willen inmengen in politieke aangelegenheden van haar leden, zich op glad ijs. Ze mengt zich in politieke aangelegenheden, een gebied waar de VN een leidende rol speelt. Bovendien ontbreekt het aan scherpe criteria om de klimaatambities kracht bij te zetten. Vele ogen zijn nu op het klimaatbeleid gericht van de Wereldbank. Dit biedt Both ENDS en haar partners de gelegenheid om de roep om fundamentele hervormingen op het gebied van verduurzaming, meer inspraak en transparantie bij de Wereldbank opnieuw kracht bij te zetten.
Voor meer informatie neem contact op met Anouk Franck.
Lees meer over dit onderwerp
-
Nieuws / 19 mei 2022
Reactie op Kamerbrief over uitvoering van de Glasgowverklaring
Both ENDS en 95 andere organisaties* hebben vandaag een brief gestuurd aan Staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij en de Minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Liesje Schreinemacher om hen op te roepen de Glasgowverklaring onverkort na te komen. In deze verklaring, die Nederland en 33 andere landen tijdens de klimaattop in Glasgow hebben ondertekend, is afgesproken om direct publieke steun voor fossiele projecten te stoppen per eind 2022.
-
Evenement / 18 mei 2022, 10:45 - 12:15
UNCCD-COP15: Monitoring Tree Cover and Enhancing Decision Making Tools Across Africa’s Great Green Wall
Join us for an open space for a reflection and exchange on a new dataset, developed by WRI, to monitor regreening efforts, and its applications in the Sahel.
In the drylands of Africa, land degradation threatens the livelihoods of millions of people. Fortunately, there are promising initiatives emerging all over the continent that are turning the tide. Throughout the Sahel, for example, vast tracts of land along the Great Green Wall have been restored by local communities. They have nurtured the plants that spontaneously spring from the soil, protecting young sprouts from cattle and other hazards.
-
Evenement / 16 mei 2022, 13:00 - 15:00
UNCCD-COP15: How funders can best support agroecological initiatives by local communities in drylands
Join our dialogue on how to set up more and better financial mechanisms that can support agroecological initiatives of local communities living in drylands.
The land degradation neutrality (LDN) response hierarchy of Avoid > Reduce > Reverse land degradation is an overarching principle for LDN implementation, which guides people in planning interventions to achieve LDN. The hierarchy articulates which interventions should be prioritised based on their potential to maximise the conservation of land-based natural capital, recognising that avoiding or reducing land degradation is generally more cost-effective than efforts to reverse past degradation. As value for money is highest in the Avoiding and in Reducing Land Degradation response, a smart way to spend money is to support sustainable land management approaches like agroecology that work with nature, not against it.
-
Evenement / 16 mei 2022, 13:00 - 15:00
UNCCD-COP15: Community Initiatives to Disseminate Agroforestry and Agroecology
Join our event, providing space for an interactive discussion among COP15 participants on multi-actor collaboration and the financing of community-based restoration
-
Brief / 15 mei 2022
Both ENDS Comments and recommendations on the Bank Group’s Environmental and Social Policy of the AfDB Integrated Safeguards System
This letter by Both ENDS to the African Development Bank is a comment written in reaction to a draft version published by the Bank of its Environmental and Social Policy as part of a formal public consultation held by the Bank. This comment was sent to the bank along a joint submission letter with other CSOs, and specifically responds to the overarching Policy.
The bank's flexible requirements for clients and national standards for risky projects dilute safeguards. Project approval should be predicated on specific and binding targets for compliance and reflect input from communities involved.
-
Brief / 15 mei 2022
Joint Submission of comments and recommendations to the Public Consultation on AfDB Integrated Safeguards System
Together with 29 other CSO's, we've submitted our comments and recommendations in the Public Consultation on the AfDB Integrated Safeguards System. These include that the Bank should prioritize community-led development and human rights-based approaches; protect natural resources and tackles environmental and climate crises; raise the bar on access to information, transparency and accountability; facilitate participatory processes in policies, programmes and projects; and end inequality, poverty, and the cutback and privatization of vital services.
-
Nieuws / 10 mei 2022
Lobbyen voor lokaal en duurzaam tijdens de UNCCD-top
Van 9 tot 20 mei vindt in Abidjan, de hoofdstad van Ivoorkust, de 15e 'Conferentie van de UN Convention to Combat Desertification, Land Degradation and Drought (UNCCD COP15) plaats. Overheden, Beleidsmakers, maatschappelijke organisaties en wetenschappers uit landen van over de hele wereld gaan met elkaar in gesprek over de problematiek rond droogte, landdegradatie en verwoestijning die steeds groter worden. Collega's Nathalie van Haren en Stefan Schüller zijn erbij, net als een flink aantal medewerkers van organisaties waarmee Both ENDS soms al decennialang mee samenwerkt. Maar wat is het doel van de bijeenkomst, wat wordt er besproken en waarom is het belangrijk om erbij te zijn? We vroegen het Nathalie en Stefan.
-
Evenement / 26 april 2022, 10:00 - 11:30
How can civil society actors ensure inclusivity in their land governance work with communities?
Both ENDS and the Land Portal Foundation invite you to the first webinar in the Whose Land? - Inclusive Pathways to Land Governance series, which aims to provide a platform for stakeholders engaged in land governance to exchange on the importance of inclusivity and meaningful participation of all relevant actors in both formal and informal land governance processes.
-
Dossier
Innovaties voor iedereen: een andere blik op intellectueel eigendom
Het klinkt zo logisch: patenten en andere intellectuele eigendomsrechten beschermen investeringen in innovaties, waardoor er meer innovaties gedaan worden waarvan de hele wereld vervolgens kan profiteren. Zoals nieuwe medicijnen of droogte-resistente gewassen. Maar in de praktijk werken deze eigendomsrechten vaak averechts en belemmeren ze de toegang tot innovaties juist voor degenen die ze het hardst nodig hebben.
-
Nieuws / 25 april 2022
Oproep tot mede-ondertekenen: Nee tegen UPOV in Indonesië
De Europese Unie (EU) blijft van landen in het globale zuiden eisen dat ze zich aansluiten bij UPOV en wetten ter bescherming van plantenrassen opnemen in handelsverdragen. Op dit moment gebeurt dit in de onderhandelingen tussen de EU en Indonesië, waardoor Indonesië niet meer de flexibiliteit zal hebben om zo'n wet zo op te stellen dat deze aan haar eigen behoeften en prioriteiten voldoet. Daarom roepen we op om onze brieven hierover aan de Europese Commissie en de Indonesische regering mede te ondertekenen.
-
Nieuws / 25 april 2022
Input Both ENDS op Rondetafelgesprek ‘Klimaat en vergroening’
Both ENDS was aanwezig bij de 'Rondetafel over Klimaat en Vergroening', georganiseerd door minister Schreinemacher (Handel en Ontwikkelingssamenwerking). Het gesprek dient als input voor zowel de beleidsnota als het Internationale Klimaat- en Milieubeleid die ze de komende maanden beide zal presenteren. Ter voorbereiding van het gesprek deelden we onze visie op hoofdlijnen met haar.
-
Brief / 22 april 2022
Brief aan staatssecretaris Heijnen over het MTCS keurmerk
Both ENDS stuurde, mede namens FERN, NCIV en Milieudefensie, een brief aan staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat Vivianne Heijnen over het MTCS keurmerk. Dit Maleisische keurmerk voor hout blijkt in de praktijk het schenden van inheemse landrechten en intimidatie van inheemse organisaties te gedogen. Nederland zou daarom oa de goedkeuring van MTCS in haar inkoopbeleid moeten opschorten.
-
Nieuws / 15 april 2022
IDB stopt financiering van twee omstreden dammen in Guatemala: baanbrekend besluit
De Interamerican Development Bank (IDB) heeft een unieke beslissing genomen: ze trekt zich terug uit de bouw van 2 omstreden dammen in Ixquisis, Guatemala. Both ENDS steunde partner AIDA al jaren in de strijd tegen deze dammen. Tamara Mohr en Pieter Jansen leggen uit waarom deze beslissing zo bijzonder is.
-
Publicatie / 12 april 2022
-
Nieuws / 1 april 2022
Brandbrief vanwege mogelijke Nederlandse steun aan controversiële landaanwinning in de Filipijnen
Op 17 maart 2022 heeft een coalitie van tien Filipijnse en Nederlandse maatschappelijke organisaties – waaronder Both ENDS – een brandbrief gestuurd aan staatssecretaris van Financiën Marnix van Rij. Met de brief deden we een dringende oproep aan de staatssecretaris om het besluitvormingsproces ten aanzien van mogelijke Nederlandse steun aan de ontwikkeling van het New Manila International Airport (NMIA) project in de Filipijnen te herzien. De reactie vanuit het ministerie op onze brief is echter teleurstellend.
-
Nieuws / 31 maart 2022
Welverdiende erkenning voor small grants funds
We zijn erg blij met het nieuws dat mevrouw MacKenzie Scott heeft besloten substantiële financiering toe te kennen aan een breed scala van small grants funds uit het netwerk van Both ENDS*. Deze kleine fondsen zijn uniek omdat ze worden opgericht en geleid door mensen, vaak zelf activisten, uit het land of de regio waar het fonds is gevestigd. De meeste reguliere, conventionele financiers geven aan dat ze moeite hebben om zelf gemeenschapsorganisaties en grassroots groepen te bereiken. Small grants funds daarentegen weten dit als geen ander en kunnen zo dit gat overbruggen. Ze weten wie ze moeten ondersteunen en welke financiële en niet-financiële ondersteuning het meest nodig is. Both ENDS juicht deze erkenning van de belangrijke rol van small grants funds in het financieringslandschap toe. We hopen dat dit meer financiers aanmoedigt om mee te doen!
-
Evenement / 15 maart 2022, 11:00 - 12:30
CSW66 Side Event: Feministische oplossingen voor de milieu- en klimaatcrisis
Sluit je aan bij de 66e Verenigde Natie Commissie voor de Status van Vrouwen (CSW66) voor een kritisch gesprek over de intersecties van klimaat, gender en duurzame ontwikkeling. Landverdedigers en voorstanders van genderrechten zullen samen met vertegenwoordigers van ministeries uit Zweden, Chili en Nederland discussiëren over feministisch leiderschap bij het beschermen van land, het promoten van klimaatoplossingen en het ondersteunen van werkelijke duurzame ontwikkelingsstrategieën. In deze sessie willen we proberen te onderzoeken hoe overheden en feministische klimaatbewegingen het beste kunnen samenwerken om de grondoorzaken van de klimaatcrisis aan te pakken.
Meld je hier aan!
-
Nieuws / 14 maart 2022
NGO-brief naar de Raad van de EU over afbouwen fossiele exportsteun
Vandaag roept de Raad van de EU (de EU-ministers van Financiën) alle EU-landen op om per eind 2023 een plan te hebben hoe ze exportsteun in lijn gaan brengen met de doelstelling van max 1,5C opwarming van de aarde. De Raad zal morgen een verklaring aannemen waarin die positie wordt uiteengezet. ECA-watch, een netwerk van maatschappelijke organisaties van over de hele wereld, roept in een brief de EU-Raad en de OESO op om bij hun inspanningen om fossiele exportsteun af te bouwen, meer rekening te houden met de urgentie van de klimaatcrisis.
-
Voor de pers / 7 maart 2022
Nieuw rapport: investeren in agroecologie is nodig voor gezond wereldwijd voedselsysteem
Recent onderzoek van Profundo, in opdracht van Both ENDS en Oxfam Novib toont aan dat investeren in agroecologie noodzakelijk is voor een duurzaam en inclusief wereldwijd voedselsysteem. Vandaag de dag hebben zo'n 768 miljoen – een op de tien - mensen dagelijks te maken met honger of ernstig tekort aan voedsel. Conflicten, economische stilstand veroorzaakt door de coronapandemie, en de klimaatcrisis vormen een directe bedreiging voor voldoende productie van en toegang tot voedzaam voedsel. Agro-ecologie, een vorm van landbouw die kleinschalige boeren, natuur en korte ketens centraal stelt in voedselproductie, maakt gemeenschappen in ontwikkelende landen weerbaarder en helpt hen honger terug te dringen. De steun voor agroecologie van grote donoren, waaronder Nederland, is echter tot nu toe ondermaats, concludeert het onderzoek.
-
Publicatie / 7 maart 2022