Burgers zeggen NEE! tegen clausule waarmee bedrijven een staat kunnen aanklagen
Bijna 150.000 organisaties en individuen hebben vorig jaar deelgenomen aan een publieke consultatieronde van de Europese Commissie over het Trans-Atlantische Handels- en Investeringsverdrag (TTIP). Daarmee gaven ze een duidelijke boodschap: volgens een rapportage van de EU zelf, wil 97% dat het controversiële arbitragesysteem waarbij een investeerder een staat kan aanklagen (ISDS), niet in het handelsverdrag komt. Momenteel bestaan er wereldwijd meer dan 3000 internationale investeringsverdragen met zo'n ISDS-clausule, waarvan meer dan 90 tussen Nederland en een ander land, voornamelijk ontwikkelingslanden. ISDS-claims hebben veel van deze landen al behoorlijke schade berokkend en dat besef dringt langzaam door in Europa. De ervaringen met ISDS zouden ook gevolgen moeten hebben voor reeds bestaande handels- en investeringsverdragen.
Waar ging de publieke consultatieronde over?
De online publieke consultatieronde van de Europese Commissie liep van maart tot juli 2014 en ging over investeringsbescherming in het voorgestelde handelsverdrag tussen de EU en de VS (TTIP). Op 13 januari jl. publiceerde de EU een voorlopige analyse van deze consultatie. De meeste respondenten waren tegen TTIP als geheel, of hadden twijfels over de ISDS-clausule en investeringsbescherming in het verdrag. Velen van hen hadden zorgen over hoe regels van de overheid -die in het publieke belang zijn- met ISDS nog beschermd zouden kunnen worden, of over de manier waarop dit soort arbitragetribunalen überhaupt functioneert. Maar de meesten spraken zich vooral om principiële redenen uit tegen ISDS.
Wat is TTIP, en wat is het probleem met ISDS?
De eerste onderhandelingen over TTIP gingen in juli 2013 van start. Voorstanders zijn van mening dat het handelsverdrag zowel voor de VS als voor de EU tot meer economische groei zal leiden, terwijl tegenstanders juist denken van niet. Burghard Ilge, beleidsmedewerker bij Both ENDS, legt uit waarom het opnemenvan ISDS in TTIP volgens hem al helemaal een slecht idee is: “Als ISDS onderdeel wordt van TTIP, kan een buitenlandse investeerder nationale overheden aanklagen als hij verwacht dat hij verlies zal lijden door nationale regelgeving. Zelfs als deze regelgeving in het publieke belang is, zoals bijvoorbeeld mileubescherming of regels rond arbeidsomstandigheden. De juridische procedures bij zo'n claim zouden dan in private arbitragetribunalen plaatsvinden in plaats van via het reguliere rechtssysteem. De kans is groot dat landen meer, en vooral hele dure claims op hun bord krijgen. ISDS zorgt er dus voor dat landen bepaalde regels op sociaal gebied of op het gebied van milieubescherming, niet door kunnen voeren omdat ze anders een schadeclaim kunnen verwachten.”
Wat heeft dit alles te maken met Both ENDS?
”Both ENDS is tegen verregaande private eigendomsrechten in internationale investeringsverdragen en tegen investeerder-staatarbitrage. In onze bijdrage aan de consultatie zeggen we onder andere dat een paar technische aanpassingen in de voorlopige versie van ISDS onze zorgen zeker niet zullen wegnemen - zoals de Europese Commissie suggereert. Both ENDS is blij dat de consultatie in elk geval laat zien veel mensen ISDS een slecht systeem vinden en dat ze er in het algemeen bezorgd over zijn. En dankzij TTIP is de discussie rondom bilaterale investeringsverdragen (BITs) op de kaart gezet, dus we hopen dat ISDS na verloop van tijd helemaal afgeschaft zal worden. Landen zoals Zuid-Afrika en Indonesië hebben onlangs al het initiatief genomen, door hun BIT met Nederland op te zeggen.”
Wat zijn de volgende stappen?
De Europese Commissie zal waarschijnlijk geen beslissingen nemen over de opname van een ISDS-clausule in TTIP tot in de allerlaatste fase van de onderhandelingen. Burghard: “Op het moment is het nog onduidelijk wat de EU Commissie precies zal doen met de input uit de consultatieronde. Dat is even afwachten. Maar één ding is duidelijk: de discussie over ISDS in TTIP heeft geleid tot een belangrijk debat in Europa, dat eigenlijk al lang gevoerd had moeten worden. Het is nu zaak om de ‘lessons learned’ toe te passen op verdragen met ISDS in het algemeen. De heldere boodschap die nu is voortgekomen uit deze TTIP-consultatie moet serieus genomen worden door de Nederlandse overheid. Nederland zal ook haar BITs moeten herzien en we verwachten dan ook binnenkort een eerste reactie vanuit de overheid.”
Lees meer over dit onderwerp
-
Evenement / 28 september 2023, 16:00 - 17:30
The Future We See - Food Systems
What does a food system look like that serves the well-being of people and the planet?
While agriculture and livestock food production in the world have become increasingly large-scale, industrial and ever more efficient for decades, the damage and inequality this food system causes is also becoming increasingly clear. Across the world, more and more people are therefore engaged in alternative, sustainable food production that ensures many generations to come to still have access to fertile, healthy land and clean water.
In this talkshow, we highlight some of these examples and hope to fuel the dialogue about this topic.
Speakers:
- Rosinah Mbenya - PELUM Kenya (via Zoom)
- Matt Canfield - University of Leiden
- Ida Simonsen - Dutch UN Youth Representative Biodiversity and Food
- John Arink- Ekoboerderij Arink (biodynamic farmer)
Moderator
Farid Tabarki - Studio Zeitgeist
Inspired? Join our 'The Future We See' - talkshow on September 28th! You can either attend live or online, quietly listen or actively participate in the discussion - or during the drinks afterwards. We hope to see you there!
Also take a look at our previous session
To get a glimpse of the atmosphere, see a short video of our last session (about economic systems): https://youtu.be/AUNGcROovnc
And to dive in a little deeper, watch this compilation: https://youtu.be/nzuwIREeiNo
-
Nieuws / 14 september 2023
Podcasts over “Afrika”: samenwerking met de Africast
Both ENDS en de podcast "Africast" hebben de handen ineengeslagen om een drietal podcast-afleveringen te maken. De Africast stelt ons hiermee in de gelegenheid onze visie op internationale samenwerking, handel, klimaat en mensenrechten te vertellen aan een nieuw publiek. Daarom zijn wij erg blij met deze samenwerking!
-
Nieuws / 11 september 2023
Onze directeur Danielle Hirsch stelt zich verkiesbaar voor GroenLinks/PvdA
Danielle Hirsch, onze directeur, stelt zich verkiesbaar voor GroenLinks-PvdA bij de verkiezingen in november dit jaar.
-
Nieuws / 21 juli 2023
Dichters steunen vissers in de Filippijnen
Vandaag stuurden marwin vos en Xavier Roelens onderstaand persbericht uit. Both ENDS is heel blij met deze gulle actie van de dichters. Niet alleen omdat deze nieuwe aandacht genereert voor de misstanden die plaatsvinden in de Baai van Manilla en voor de rol van Nederlandse bedrijven en overheid daarin. Minstens even belangrijk is dat de Filippijnse organisatie Kalikasan People's Network for the Environment (KPNE) en de gedupeerde vissergemeenschappen in de baai, met deze gift nog steviger van zich kunnen laten horen en kunnen opkomen voor hun geschonden rechten.
-
Nieuws / 17 juli 2023
Tegentop in Brussel: maatschappelijke organisaties willen duurzame en eerlijke handel
Op 17 en 18 juli komen vertegenwoordigers van de regeringen van Latijns-Amerika, de Cariben en de Europese Unie bij elkaar in Brussel voor de EU-CELAC top. De Europese Commissie en meerdere EU-lidstaten willen dit moment gebruiken om de ratificatie van de handels- en investeringsverdragen tussen de EU en Mexico, de EU en Chili en de EU en de Zuid-Amerikaanse Mercosurlanden* te versnellen.
-
Nieuws / 4 juli 2023
Energie uit Afrika: wel eerlijk graag
Dit artikel verscheen op dinsdag 4 juli 2023 in Trouw
Haal grondstoffen voor energie op een gelijkwaardige manier uit Afrika. Dat betogen Charity Migwi van 350Africa.org en Marius Troost van Both ENDS namens een groot aantal organisaties.
-
Publicatie / 23 juni 2023
-
Nieuws / 15 juni 2023
Hoe agro-ecologische logboeken boerinnen in Brazilië weerbaarder maken
In de Jenipapo-gemeenschap, in de noordoostelijke regio van het Caatinga Biome in Brazilië, runt boerin Fátima Maria dos Santos haar boerderij. Fátima past de principes van agro-ecologie toe op haar boerderij: ze heeft een stortbak die regenwater opvangt, ze cultiveert inheemse vegetatie en ze heeft een agroforestry-systeem ontwikkeld dat bestaat uit inheemse bomen, fruitbomen en -gewassen en medische planten. Fátima is ook een van de eerste boeren die deelneemt aan het initiatief 'Caderneta Agroecológica' of 'Agro-ecologisch Logboek', dat boerinnen aanmoedigt om hun voedselproductie te monitoren. Zo krijgen ze meer inzicht in de waarde van hun voedselproductie voor het gezin, over wat het oplevert in natura en in geld en over het behoud van bodemgezondheid en biodiversiteit.
-
Nieuws / 15 juni 2023
Bio-culturele corridors herstellen het La Plata stroomgebied
Zelfs een gebied als het La Plata Basin in Zuid-Amerika, bekend om zijn majestueuze rivieren en wetlands, kampt met droogte. Een groep organisaties, verenigd in het Wetlands without Borders-netwerk, probeert het tij te keren.
-
Nieuws / 15 juni 2023
Droogte bestrijden door het beschermen van jonge boompjes
In het oosten van Senegal ligt Koussanar, een kleine stad die zich snel uitbreidt, omringd door dorpen die nog geworteld zijn in het plattelands- en nomadenleven. De regio is warm en droog en dat wordt verergerd door klimaatverandering. Ook de grond in de regio is droog en daarnaast vaak uitgeput door een combinatie van factoren zoals ongeschikte landbouwpraktijken, (pinda) monocultuur, intensieve landbouw, bosbranden en overbegrazing. Tegenwoordig pakken de boeren en nomadische veehouders in de regio het echter anders aan. Ze werken aan een betere toekomst door zich in te zetten voor het herstel van aangetast land met behulp van "Farmer Managed Natural Regeneration" (FMNR).
-
Nieuws / 14 juni 2023
Partnerorganisaties van Both ENDS bestrijden verwoestijning en droogte
Al decennialang ontwikkelen en promoten onze partnerorganisaties manieren om landdegradatie, verwoestijning en droogte in hun omgeving te bestrijding. Dit gebeurt niet alleen in gebieden die bekend staan om hun droge karakter, maar ook in bossen en zelfs moerasgebieden. Vanwege De internationale dag ter bestrijding van verwoestijning en droogte op 17 juni willen we graag een aantal voorbeelden laten zien hoe onze partners ecosystemen herstellen en zo het welzijn van mens en natuur bevorderen.
-
Publicatie / 25 mei 2023
-
Voor de pers / 23 mei 2023
Viering 60 jaar investeringsverdragen geen reden voor feestje
Nederland viert op 23 mei 60 jaar bilaterale investeringsverdragen. In 1963 sloot Nederland zijn eerste verdrag met Tunesië. Deze verdragen zouden een belangrijke rol moeten spelen bij het beschermen van buitenlandse investeringen van Nederlandse bedrijven. In de praktijk geven ze multinationals vooral een sterk machtsmiddel in handen met dramatische gevolgen voor mens en milieu wereldwijd, blijkt uit een studie van SOMO, Both ENDS en TNI.
-
Publicatie / 23 mei 2023
-
Voor de pers / 9 mei 2023
Manifest Landbouwakkoord vandaag aangeboden aan Tweede Kamer
Vandaag overhandigde een delegatie het 'Manifest Landbouwakkoord' aan leden van de Tweede Kamer. Het Manifest is een initiatief van Both ENDS en Oxfam Novib, en werd ondertekend door een brede coalitie van meer dan zeventig NGO's, boerenorganisaties, wetenschappers en bedrijven. Zij roepen de Tweede Kamer op om bij het formuleren van landbouwbeleid ook oog te hebben voor de grote Nederlandse agrarische voetafdruk in het buitenland, teneinde die drastisch te verkleinen.
-
Brief / 4 mei 2023
Brief NGO's aan exportkredietverzekeraar: MVO-beleid moet steviger
De Nederlandse overheid verleent via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB (ADSB) exportsteun aan bedrijven die activiteiten in het buitenland ondernemen. De staat wil dat projecten die het verzekert geen negatieve gevolgen hebben voor mens en milieu en stelt daarom eisen rondom maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Over het MVO-beleid liep tot eind april een consultatie waarop een coalitie van dertien maatschappelijke organisaties uit binnen- en buitenland, waaronder Both ENDS en Milieudefensie, heeft gereageerd.
-
Nieuws / 4 mei 2023
18 redenen voor een internationaal perspectief in het Nederlandse landbouwbeleid
Ons manifest "Het Nederlands landbouwakkoord gaat verder dan Nederland: bied duurzame boeren en consumenten wereldwijd perspectief" is inmiddels ondertekend door ruim 70 NGO's, boerenorganisaties, wetenschappers en bedrijven van over de hele wereld. Hieronder geven een aantal van hen hun motivatie hiervoor aan.
-
Brief / 24 april 2023
-
Publicatie / 24 april 2023
-
Voor de pers / 21 april 2023
Manifest: Nederland kan met Landbouwakkoord internationale voetafdruk verkleinen
Het Nederlandse Landbouwakkoord, dat nu wordt ontwikkeld, is te veel alleen op Nederland gericht. Dat vindt een brede coalitie van meer dan zestig NGO's, boerenorganisaties, wetenschappers en bedrijven die vandaag een brandbrief stuurde aan ministers Adema (LNV) en Schreinemacher (BuHaOS). Het Nederlandse landbouwbeleid moet zich ook richten op het verkleinen van de grote Nederlandse agrarische voetafdruk in landen buiten Nederland, door voedselzekerheid en behoud van biodiversiteit als startpunt te nemen. De coalitie publiceerde een manifest waarin zij uiteenzet hoe de hervorming van het Nederlandse agrarische buitenlandbeleid eruit zou kunnen zien.