Burgers zeggen NEE! tegen clausule waarmee bedrijven een staat kunnen aanklagen
Bijna 150.000 organisaties en individuen hebben vorig jaar deelgenomen aan een publieke consultatieronde van de Europese Commissie over het Trans-Atlantische Handels- en Investeringsverdrag (TTIP). Daarmee gaven ze een duidelijke boodschap: volgens een rapportage van de EU zelf, wil 97% dat het controversiële arbitragesysteem waarbij een investeerder een staat kan aanklagen (ISDS), niet in het handelsverdrag komt. Momenteel bestaan er wereldwijd meer dan 3000 internationale investeringsverdragen met zo'n ISDS-clausule, waarvan meer dan 90 tussen Nederland en een ander land, voornamelijk ontwikkelingslanden. ISDS-claims hebben veel van deze landen al behoorlijke schade berokkend en dat besef dringt langzaam door in Europa. De ervaringen met ISDS zouden ook gevolgen moeten hebben voor reeds bestaande handels- en investeringsverdragen.
Waar ging de publieke consultatieronde over?
De online publieke consultatieronde van de Europese Commissie liep van maart tot juli 2014 en ging over investeringsbescherming in het voorgestelde handelsverdrag tussen de EU en de VS (TTIP). Op 13 januari jl. publiceerde de EU een voorlopige analyse van deze consultatie. De meeste respondenten waren tegen TTIP als geheel, of hadden twijfels over de ISDS-clausule en investeringsbescherming in het verdrag. Velen van hen hadden zorgen over hoe regels van de overheid -die in het publieke belang zijn- met ISDS nog beschermd zouden kunnen worden, of over de manier waarop dit soort arbitragetribunalen überhaupt functioneert. Maar de meesten spraken zich vooral om principiële redenen uit tegen ISDS.
Wat is TTIP, en wat is het probleem met ISDS?
De eerste onderhandelingen over TTIP gingen in juli 2013 van start. Voorstanders zijn van mening dat het handelsverdrag zowel voor de VS als voor de EU tot meer economische groei zal leiden, terwijl tegenstanders juist denken van niet. Burghard Ilge, beleidsmedewerker bij Both ENDS, legt uit waarom het opnemenvan ISDS in TTIP volgens hem al helemaal een slecht idee is: “Als ISDS onderdeel wordt van TTIP, kan een buitenlandse investeerder nationale overheden aanklagen als hij verwacht dat hij verlies zal lijden door nationale regelgeving. Zelfs als deze regelgeving in het publieke belang is, zoals bijvoorbeeld mileubescherming of regels rond arbeidsomstandigheden. De juridische procedures bij zo'n claim zouden dan in private arbitragetribunalen plaatsvinden in plaats van via het reguliere rechtssysteem. De kans is groot dat landen meer, en vooral hele dure claims op hun bord krijgen. ISDS zorgt er dus voor dat landen bepaalde regels op sociaal gebied of op het gebied van milieubescherming, niet door kunnen voeren omdat ze anders een schadeclaim kunnen verwachten.”
Wat heeft dit alles te maken met Both ENDS?
”Both ENDS is tegen verregaande private eigendomsrechten in internationale investeringsverdragen en tegen investeerder-staatarbitrage. In onze bijdrage aan de consultatie zeggen we onder andere dat een paar technische aanpassingen in de voorlopige versie van ISDS onze zorgen zeker niet zullen wegnemen - zoals de Europese Commissie suggereert. Both ENDS is blij dat de consultatie in elk geval laat zien veel mensen ISDS een slecht systeem vinden en dat ze er in het algemeen bezorgd over zijn. En dankzij TTIP is de discussie rondom bilaterale investeringsverdragen (BITs) op de kaart gezet, dus we hopen dat ISDS na verloop van tijd helemaal afgeschaft zal worden. Landen zoals Zuid-Afrika en Indonesië hebben onlangs al het initiatief genomen, door hun BIT met Nederland op te zeggen.”
Wat zijn de volgende stappen?
De Europese Commissie zal waarschijnlijk geen beslissingen nemen over de opname van een ISDS-clausule in TTIP tot in de allerlaatste fase van de onderhandelingen. Burghard: “Op het moment is het nog onduidelijk wat de EU Commissie precies zal doen met de input uit de consultatieronde. Dat is even afwachten. Maar één ding is duidelijk: de discussie over ISDS in TTIP heeft geleid tot een belangrijk debat in Europa, dat eigenlijk al lang gevoerd had moeten worden. Het is nu zaak om de ‘lessons learned’ toe te passen op verdragen met ISDS in het algemeen. De heldere boodschap die nu is voortgekomen uit deze TTIP-consultatie moet serieus genomen worden door de Nederlandse overheid. Nederland zal ook haar BITs moeten herzien en we verwachten dan ook binnenkort een eerste reactie vanuit de overheid.”
Lees meer over dit onderwerp
-
Transformative Practice
Farmer Managed Natural Regeneration
In verschillende landen in de Sahel heeft de plaatselijke bevolking grote stukken gedegradeerd land hersteld door spontaan opkomende spruiten van bomen te verzorgen. Zij doen dit volgens een techniek die 'Farmer Managed Natural Regeneration' (FMNR) genoemd wordt, oftewel 'door boeren beheerde natuurlijk regeneratie'.
-
Brief / 30 september 2022
NGO-brief aan Nederland roept op om beloften van COP26 spoedig uit te voeren
Vorig jaar op de klimaattop in Glasgow, ondertekende Nederland, samen met 38 andere overheden en instellingen, de zogenaamde Glasgow-verklaring. Met de ondertekening van deze verklaring zegde Nederland toe om per eind 2022 te stoppen met nieuwe directe publieke steun voor de internationale fossiele energiesector. Deze toezegging moet echter nog worden waargemaakt.
Met deze brief roepen 20 maatschappelijke organisaties Nederland op om, voorafgaand aan de Export Finance for Future (E3F) Summit op 3 november, bekend te maken hoe de beloften in de Glasgow-verklaring zullen worden uitgevoerd. De E3F-top is een belangrijke en uitgelezen kans voor Nederland om samen met alle andere E3F-leden de toezeggingen die vorig jaar in Glasgow zijn gedaan, na te komen.
Het recente E3F-transparantierapport concludeerde dat Nederland in de periode 2015-2020 zes maal maal zoveel transacties verzekerde in de fossiele-brandstoffenindustrie als in de hernieuwbare-energiesector. Het ging om 3 miljard euro aan verzekerde transacties in de fossiele-energiesector ten opzichte van slechts 0,5 miljard euro in de hernieuwbare-energiesector. Dit toont aan dat stoppen met Nederlandse exportsteun voor fossiel essentieel is om Nederlands beleid in lijn te brengen met de toezeggingen in Glasgow en met het Klimaatakkoord van Parijs.
-
Transformative Practice
Agro-ecologie
Agro-ecologie is een verzamelnaam voor een set landbouwtechnieken, een wetenschapsgebied en een sociale beweging. Het doel van agro-ecologie is het transformeren van voedselsystemen ten behoeve van meer ecologische duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en weerbaarheid. Both ENDS en CSO-partners over heel de wereld ondersteunen boeren en veehouders die agro-ecologie toepassen, zowel bij de uitvoering ervan als bij het verkrijgen van politieke en financiële steun.
-
Voor de pers / 27 september 2022
Oproep aan Nederlandse investeerders: stap uit TotalEnergies
Utrecht/Amsterdam, 27 september 2022 – Op woensdag 28 september organiseren Nederlandse maatschappelijke organisaties een protestactie bij het kantoor van oliereus TotalEnergies in Den Haag. Hiermee willen ze de aandacht vestigen op de problemen rond de East African Crude Oil Pipeline (EACOP) in Uganda. Ze roepen investeerders op om uit TotalEnergies te stappen vanwege dit project, dat voor mensenrechtenschendingen en ernstige milieuvervuiling zorgt. Het Europese Parlement nam vorige week nog een resolutie aan tegen de mensenrechtenschendingen gekoppeld aan EACOP.
-
Blog / 22 september 2022
Is de beleidsnotitie BuHaOS de route naar groene en gelijkwaardige Nederlandse handel?
Door Karin van BoxtelNederland heeft als belangrijk handelsland een grote sociale en ecologische voetafdruk over de grens. De beleidsnotitie Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, waarover de Tweede Kamer op 28 september debatteert, bevat een aantal veelbelovende elementen die het Nederlandse handelsbeleid daadwerkelijke duurzaam en rechtvaardig kunnen maken. Maar om daar te komen moet de minister haar ambities wel omzetten in daadkrachtig beleid, schrijft Karin van Boxtel van Both ENDS in deze opiniebijdrage voor Vice Versa.
-
Brief / 22 september 2022
brief aan Nederlandse investeerders in TotalEnergies over EACOP project
Een coalitie van 13 Nederlandse organisaties roept Nederlandse investeerders, zoals banken, pensioenfondsen en verzekeraars, op uit TotalEnergies te stappen vanwege het EACOP project in Oeganda en Tanzania. Deze nieuwe pijpleiding leidt tot mensenrechtenschendingen, armoede voor omwonenden, milieuvervuiling en klimaatverandering en TotalEnergies maakt voor dit project bovendien gebruik van sluiproutes om belasting te ontwijken.
De brief is onder andere gestuurd naar de banken ABN AMRO, ING en Van Lanschot Kempen, pensioenfondsen ABP, BPL, PFZW, PMT en PNO media en verzekeraars Aegon, Allianz en Nationale Nederlanden. De Nederlandse investeerders hebben bij elkaar aandelen en obligaties voor een totale waarde van meer dan 2,1 miljard euro.
-
Evenement / 22 september 2022, 13:00 - 14:30
Showcasing transformative approaches for women’s land rights
Both ENDS and the Land Portal Foundation invite you to the third webinar in the Whose Land? Inclusive Pathways to Land Governance series. This third Whose Land? webinar will showcase gender transformative approaches on women's land rights. Gender transformative approaches are defined by women acting as agents of change, transforming structural barriers and redefining gender norms. These approaches facilitate the participation of women in land governance decision-making processes, but require closing the land data gender gap.
Register here
-
Publicatie / 8 september 2022
-
Voor de pers / 29 augustus 2022
Jaarlijks miljard euro fossiele exportsteun onderstreept belang Glasgow-afspraken
De Nederlandse overheid verzekerde in de afgelopen 10 jaar voor gemiddeld een miljard euro per jaar aan fossiele-energieprojecten. Dit blijkt uit recent onderzoek van Both ENDS. Eind vorig jaar sprak Nederland samen met 33 andere landen af om deze steun per eind 2022 te stoppen. De milieuorganisatie roept de overheid op doortastend beleid uit te werken en geen ruimte te laten voor uitzonderingen die de aarde met meer dan 1,5 graden opwarmen.
-
Publicatie / 29 augustus 2022
-
Nieuws / 26 augustus 2022
Sterke beschermingswet voor wetlands nodig tegen branden in de Paraná Delta
In Argentinië staan de wetlands van de Paraná Delta in brand. De branden worden veroorzaakt door menselijke activiteiten en versterkt door klimaatverandering. Ze maken duidelijk dat de Argentijnse wetlands bescherming nodig hebben. De organisaties uit het Wetlands without Borders programma vragen daarom voor een sterke wet die de wetlands moet beschermen, de "Ley de Humedales".
-
Publicatie / 23 augustus 2022
-
Nieuws / 22 augustus 2022
Klacht bij ontwikkelingsbanken over de Nachtigal stuwdam in Kameroen
Both ENDS partner IFI Synergy heeft namens omwonenden een klacht ingediend bij de Wereldbank over de Kameroense Nachtigal-stuwdam. Deze dam zorgt lokaal voor veel problemen maar de compensatie schiet tekort, vinden de omwonenden. Ook vinden zij dat zij voorafgaand aan de bouw van de dam niet voldoende zijn geïnformeerd en geconsulteerd.
-
Nieuws / 12 augustus 2022
In Memoriam: Sandra Smithey
Deze week hoorden wij het verdrietige nieuws uit Flint, Michigan, dat Sandra Smithey is overleden. Zij was jarenlang onze steun en toeverlaat bij de CS Mott Foundation. Dit fonds heeft meer dan 20 jaar het werk van Both ENDS en partners zoals Casa Fund en het NGO Forum on the ADB zowel financieel als met haar brede kennis, gesteund. Een van haar ambities was om internationale geldstromen, zoals ontwikkelingsfinanciering via de Wereldbank maar ook bijv. exportkredietverzekeringen, eerlijker en duurzamer te maken.
-
Voor de pers / 8 augustus 2022
Inheemse kennis en talen cruciaal in strijd tegen klimaatverandering
Amsterdam, 8 augustus 2022 – De uitgebreide kennis van Inheemse volkeren over de natuur, voedselvoorziening, gezondheid, culturele tradities en Inheemse talen wordt in de meeste landen ter wereld niet voldoende gewaardeerd en onderbelicht in onderwijs en beleid. Dit moet anders, vindt het Indigenous-Led Education (ILED) Netwerk. Naar aanleiding van de internationale Dag van Inheemse volkeren op 9 augustus roept dit netwerk op tot meer steun voor de overdracht van deze Inheemse kennis, die ook een grote rol speelt bij het oplossen van de biodiversiteits- en klimaatcrises.
-
Externe link / 18 juli 2022
Petitie: Kabinet, houd je aan de Glasgowverklaring
Het kabinet beloofde om voor de zomer met een plan te komen over de uitvoering van de Glasgowverklaring. Nu schuift het dit op de lange baan en lijkt de belofte te worden afgezwakt. Zo dreigen er uitzonderingen te worden toegestaan, waardoor er toch nog in fossiele brandstoffen in het buitenland kan worden geïnvesteerd met onze publieke middelen. Dat mogen we niet accepteren: teken de petitie!
-
Publicatie / 7 juli 2022
-
Brief / 30 juni 2022
Open letter to the European Commission concerning plant variety rights in the Free Trade Agreement with Indonesia
Today, almost 90 organisations and networks from around the world, including Both ENDS, sent a letter to the European Commission to urge the EU to stop including UPOV91 in Free Trade Agreements (FTAs). The main objective of UPOV91 is to further erode traditional seeds rights and to regulate local seed markets in the interest of internationally operating seed companies.
This matter is urgent because currently, the EU and Indonesia are negotiating an FTA. Including UPOV91 in this FTA means that Indonesia will have to change its policies, which will take away the farmers' rights to:
- breed, save and exchange all seeds and other planting material
- participate in decisions concerning seed improvement/ breeding, selection, quality standards, pricing, production, distribution and diversity
- customary practice especially in regard to indigenous seed
- be protected from being sold fake and inappropriate seed
- have a true choice between the use of certified and seed from fellow farmer managed seed systems. -
Brief / 30 juni 2022
Open letter to the Indonesian Government concerning plant variety rights in the Free Trade Agreement with Indonesia
On behalf of almost 90 CSO's and networks including Both ENDS, IGJ has sent a letter to the Indonesian government about the free trade agreement with the European Union. In this agreement, the EU pushes Indonesia to align its plant variety protection laws with UPOV 91, which would threaten farmers' access to seeds, food souvereignty and agrobiodiversity. The main objective of UPOV91 is to further erode traditional seeds rights and to regulate local seed markets in the interest of internationally operating seed companies.Including UPOV91 in this FTA means that Indonesia will have to change its policies, which will take away the farmers' rights to:
- breed, save and exchange all seeds and other planting material
- participate in decisions concerning seed improvement/ breeding, selection, quality standards, pricing, production, distribution and diversity
- customary practice especially in regard to indigenous seed
- be protected from being sold fake and inappropriate seed
- have a true choice between the use of certified and seed from fellow farmer managed seed systemsThe joint organisations therefore call upon the Indonesian government to resist the ask of the EU to comply with UPOV 91.
-
Nieuws / 28 juni 2022
In solidariteit met dochter van vermoorde Inheemse leider
Op dinsdag 28 juni dienden de Hondurese organisatie COPINH en de Global Justice Association een klacht in bij de officier van justitie in Nederland tegen de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO. Voor COPINH is dit onderdeel van hun voortdurende strijd om degenen die betrokken zijn bij de moord op hun leider Berta Cáceres voor het gerecht te brengen. FMO financierde in 2014 het Agua Zarca-project in Honduras. De nieuwe klacht is gebaseerd op documenten waaruit blijkt dat het geld van FMO oneigenlijk is gebruikt.
