Kasepuhan Karang laat zien: zekerheid over landrechten draagt bij aan voedselzekerheid
Door
Marjolein van Rijn
Fotoverslag - In 2016 werd het staatsbos rond de gemeenschap Kasepuhan Karang, in Java, Indonesië veranderd in gemeenschapsland. Met deze nieuwe zekerheid over hun landeigendom zijn de bewoners verschillende initiatieven gestart om hun land op een duurzame en inclusieve manier te benutten. Een veldbezoek aan de gemeenschap, voorafgaand aan het Global Land Forum 2018, laat goed zien wat dit betekent voor hun levensonderhoud en voedselzekerheid.
De gemeenschap van Kasepuhan Karang bestaat uit een aantal dorpen in een heuvelachtig gebied in het westen van Java, Indonesië. Met 'bos' bedoelen ze hier niet alleen 'een stuk land met bomen'; ook de akkers en rijstvelden tussen de beboste stukken horen erbij.
Een bord langs de weg zegt 'Dit bos is nu geen staatsbos meer'. In 2016 kreeg de gemeenschap gezamenlijke rechten over het land rond hun dorpen.
De gemeenschap heeft een system opgezet om het land tussen de families te verdelen, gebaseerd op een op participatieve wijze gemaakte kaart. Een certificaat ('Risalah') geeft een familie het gebruiksrecht over een stuk land, maar officieel is het land in bezit van de hele gemeenschap. Families mogen hun gebruiksrechten aan andere gemeenschapsleden verkopen, maar niet aan partijen van buiten.
De gemeenschap heeft een aantal regels opgesteld om het duurzame gebruik van hun land zeker te stellen. Zo mogen families bijvoorbeeld wel rijst planten in hun rijstvelden, fruit en andere producten uit het bos halen en af en toe een boom kappen, maar ze mogen niet het hele bos kappen of aan mijnbouw doen.
Om de opbrengsten van hun gemeenschapsland te verhogen hebben de inwoners van Kasepuhan Karang de afgelopen jaren 8.000 bomen geplant, vooral mangistan, doerian, koffie en mango. Deze investeringen in bomen waren alleen mogelijk voor de boeren doordat ze zekerheid hadden over hun landrechten.
Een groep vrouwen in Kasepuhan Karang heeft een financiële coöperatie opgezet volgens traditionele regels. Families kunnen een lening afsluiten voor investeringen in hun land, zoals jonge boompjes, groentezaden of werktuigen. Ze betalen de leningen terug met de oogst van hun land. Toegang tot land door eigendomszekerheid heeft bijgedragen aan de productiviteit en betekent daarmee ook toegang tot financiële dienstverlening, wat erg belangrijk is voor investeringen in duurzaam landgebruik. (Foto door RMI Bogor)
Het bos rond Kasepuhan Karang is ook een bron van niet-houten bosproducten, zoals deze traditionele rotanmandjes. Deze worden gebruikt om rijst in te stomen.
Deze mooie plek werd een ecotoerisme-locatie nadat de gemeenschap haar landrechten verkreeg in 2016. De locatie wordt beheerd door een groep jongeren.
Jongeren hadden voorheen weinig zicht op een betere toekomst in Kasepuhan Karang. Nu beheren ze deze toeristische locatie, verhuren zaaltjes en kampeerspullen, organiseren wandeltochten en verkopen lokaal geproduceerde koffie en andere producten aan bezoekers.
De beleidsbeslissing om het staatsbezit van het bos rond Kasepuhan Karang te veranderen in gemeenschappelijk eigendom heeft de gemeenschap in staat gesteld om controle uit te oefenen over hun eigen omgeving en deze duurzaam te beheren. Hun duurzame beslissingen zorgen voor voedselzekerheid, nu en in de toekomst.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Blog / 5 October 2018
ECOTON (of de achtbaan van Surabaya)
Door Marjolein van RijnVanaf het moment dat ik aankom in Surabaya beland ik de achtbaan die ECOTON heet. Ik kom langs om het werk van deze jarenlange Both ENDS-partner te leren kennen, en heb daarvoor krap drie dagen. Maar ECOTON doet veel, en alles tegelijk. Onvermoeibaar zetten ze zich dag én nacht in om de Brantas-rivier schoon te houden.
-
Brief / 9 October 2020
Brief aan Minister Kaag over Omnibuswet Indonesië
Both ENDS heeft samen met 13 andere Nederlandse NGO's en vakbonden een brief gestuurd over de Indonesische Omnibuswet aan de Nederlandse minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Wij uiten hiermee onze bezorgdheid over de overhaaste goedkeuring van dit pakket aan wetten door het Indonesische parlement.
-
Nieuws / 15 October 2020
Landrechten voor inheemse volkeren om hun bossen te beschermen
Institut Dayakologi maakt zich hard voor het behoud van de inkomstenbronnen en culturen van de inheemse bewoners van West-Kalimantan. Een van de centrale doelen is het veiligstellen van de landrechten van hun voorouders. Dit is niet alleen essentieel voor het bestaan van deze mensen, maar ook voor de bossen en ecosystemen waarop zij zijn aangewezen voor hun inkomsten, identiteit, cultuur en gebruiken.
-
Nieuws / 22 April 2013
Nieuwe video: ‘Mapping our Future’, voor sterkere lokale gemeenschappen in Indonesië
Tussen 2010 en 2013 voerde Both ENDS, binnen een alliantie van Indonesische en Nederlandse organisaties en universiteiten, een project uit om hun land in kaart te brengen de zodat de landrechten van lokale gemeenschappen kunnen worden vastgelegd en erkend. Het project was gericht op de dorpen in het district Sanggau in West-Kalimantan op het Indonesische eiland Borneo. Over één van de dorpen in dit district, Terusan, is een prachtige documentaire gemaakt die we nu kunnen laten zien.
-
Dossier /
Participatieve planning in landgebruik (PLUP)
Het doel van participatieve planning in landgebruik (PLUP) is duurzaam, inclusief en gender-responsief beheer van land. PLUP is vooral belangrijk voor bevolkingsgroepen wiens de landrechten onvoldoende worden erkend.
-
Nieuws / 8 February 2024
De lakmoesproef van de vernietigende racebaan in Lombok
Een racebaan voor internationale motorraces in Lombok blijft mensenrechtenexperts over de hele wereld zorgen baren. Both ENDS samen met vele partners maakt zich steeds meer zorgen over de implicaties van het project voor de ethische normen van wereldwijde ontwikkelingsfinanciering in de toekomst en de waarborging van sociale- en ecologische standaarden.
-
Dossier /
Geen VIP-rechten voor multinationals: Kies voor mens en milieu!
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Voor de pers / 18 September 2020
Boskalis hoeft documenten over omstreden project niet te delen; vissers krijgen cruciale informatie niet
18 september - Het Nederlandse baggerbedrijf Boskalis hoeft informatie over de sociale- en milieurisico's van haar zandwinningsactiviteiten in het kustgebied bij Makassar, Indonesië, niet beschikbaar te maken voor de plaatselijke vissers die daar last van hebben. Dat heeft de rechter in Rotterdam vandaag bepaald in een kort geding dat milieu- en mensenrechtenorganisatie Both ENDS had aangespannen tegen het bedrijf. De rechter heeft Both ENDS niet-ontvankelijk verklaard en de zaak niet inhoudelijk beoordeeld. Both ENDS voerde de zaak ten behoeve van gedupeerde Indonesische vissers, nadat Boskalis herhaalde verzoeken om informatie over de effecten van haar werk openbaar te maken, had geweigerd.
-
Voor de pers / 1 September 2020
Both ENDS spant kort geding aan tegen Boskalis ten behoeve van gedupeerde vissers Zuid-Sulawesi
Milieu- en mensenrechtenorganisatie Both ENDS spant een kort geding aan tegen het Nederlandse baggerbedrijf Boskalis, nadat herhaalde verzoeken om informatie over een omstreden zandwinningsproject in Zuid-Sulawesi, Indonesië, op niets uitliepen. Boskalis wint voor de kust van Sulawesi zand, waarmee de haven van de stad Makassar wordt uitgebreid. Door de zandwinning worden visgronden aangetast en kunnen lokale vissers onmogelijk nog in hun dagelijks levensonderhoud voorzien.
-
Video / 30 June 2017
The Effects of Palm Oil in Kiungkang
Farmer in Kiungkang, West-Kalimantan, talks about the effects of the palm oil plantation around his village on food production and the health of the population.
-
Dossier /
Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Dossier /
Strijden voor verbeteringen in de productie van palmolie
De productie van palmolie leidt wereldwijd tot sociale en milieuproblemen. Both ENDS werkt aan een eerlijkere en duurzamere palmoliesector en zet zich in voor alternatieven voor palmolie.
-
Nieuws / 9 December 2019
Vissersfamilies in Indonesië dienen klacht in tegen Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB
Eind november hebben de organisaties WALHI Zuid Sulawesi (onderdeel van Friends of the Earth) en Both ENDS een formele klacht ingediend bij de Nederlandse exportkredietverzekeraar Atradius DSB. Ondanks de waarschuwingen van lokale gemeenschappen voor de negatieve gevolgen van een landaanwinningsproject in de baai van Makassar, adviseerde Atradius DSB de Nederlandse overheid om baggerbedrijf Boskalis een verzekering te geven voor de uitvoering ervan. De gevolgen voor de visstand, het strand en daarmee de levens van duizenden kleinschalige vissers en hun families blijken ernstig. Atradius DSB heeft van tevoren de schadelijke gevolgen niet voldoende onderzocht.
-
Nieuws / 30 June 2017
De palmoliedroom: te mooi om waar te zijn
In 2005 benaderde een palmoliebedrijf de inwoners van het dorpje Kiungkang in West-Kalimantan, Indonesie. Ze boden aan om hun boerderijtjes om te vormen tot kleine oliepalmbedrijfjes. Veel boeren stemden in vanwege de hoge maandinkomens die het bedrijf hen voorspiegelde. Helaas blijkt deze palmoliedroom niet meer te zijn dan een illusie.
-
Video / 18 November 2013
Mapping Our Future
Between 2010 and 2013, Both ENDS, together with Indonesian and Dutch organisations and universities, conducted a project in the district of Sanggau in West-Kalimantan, on the island of Borneo, Indonesia. The project was meant to help local communities with the recognition of their land rights and. This is a beautiful short documentary about how the people of one of these villages responded to the ever expanding palm oil plantations around them.
-
Externe link / 24 June 2023
Landrechten voor vrouwen in Mozambique (Jaarverslag 2022)
In Mozambique zijn landrechten voor veel vrouwen niet gegarandeerd. Forum Mulher, een netwerk van Mozambikaanse vrouwenrechtenorganisaties, heeft in 2022 een bewustwordingscampagne georganiseerd en vrouwen opgeroepen hun stem te laten horen tijdens een herziening van 's lands Land Policy. En met succes!
-
Evenement / 13 June 2022, 15:00 - 16:30
Empowering civil society and communities through open land data
Both ENDS and the Land Portal Foundation invite you to the second webinar in the Whose Land? Inclusive Pathways to Land Governance series, which will focus on the opportunities and constraints of civil society organizations (CSOs) and local communities in advocating for more open land data and in harnessing its power for improved land governance.
-
Brief / 9 June 2022
Positie-paper Landrechten en Eigendomsrechten
Both ENDS schreef dit positie paper voor de Tweede Kamer-commissie buitenlandse handel en ontwikkelingsamenwerking als input voor het rondetafelgesprek over landrechten op 15 juni 2022. Land- en gebruiksrechten worden onvoldoende meegenomen in Nederlands beleid en praktijk. Dit is wel nodig voor voedselzekerheid, het behalen van de klimaatdoelen, en om de ongelijkheid terug te dringen.
Om de voedsel- en klimaatcrisis echt aan te pakken liggen er drie belangrijke kansen, namelijk (1) het respecteren en versterken van landrechten in de uitgaven van publiek geld; (2) een ander voedsel en landbouwbeleid voeren met respect voor landrechten -ook in de handelsagenda-; en (3) het feministisch buitenlandbeleid goed uitvoeren.
-
Blog / 16 June 2020
De politieke en industriële elites in Indonesië grijpen hun kans
In september 2019 vulden de straten van Jakarta zich met woedende demonstranten. Ze protesteerden tegen de ‘Omnibus-werkgelegenheidswet’ die ervoor zou zorgen dat de regels voor mijnbouw versoepelen, bedrijven nauwelijks meer aansprakelijk worden gesteld voor gepleegde misdrijven en de nationale anticorruptie-commissie minder macht krijgt. Vandaag de dag zijn zulk soort protesten in Indonesië absoluut niet meer mogelijk vanwege de Covid-19 crisis en bijbehorende lockdown-maatregelen. Andere manieren voor Indonesische burgers om enige invloed te hebben op besluit- en wetgevingsprocessen waren er sowieso al nauwelijks.
-
Externe link / 31 May 2018
Een plek aan tafel voor gemeenschappen bij mega-projecten (Jaarverslag 2017)
November 2017. Een delegatie van baggeraar Van Oord luistert naar vissers uit de gemeenschappen rond de haven van Suape, Brazilië. Deze bijeenkomst is een doorbraak voor de vissersgemeenschappen, die zo lang geen gehoor vonden voor hun klachten. Hun visgronden zijn verwoest nadat Van Oord zeven jaar geleden het toegangskanaal naar de haven uitdiepte.