Gas in Tanzania: een betere toekomst?
Door
Anne de Jonghe
We zijn in het zuiden van Tanzania, in de afgelegen provincie Lindi. In de regio is recentelijk gas gevonden. Samen met onze partner uit de hoofdstad (Women Action Towards Economic Development - WATED) bezoeken we lokale gemeenschappen die te maken krijgen met gas-exploitatie. WATED traint hier samen met een lokale partner vrouwen als juridische experts, zodat zij hun gemeenschappen kunnen bijstaan als er problemen zijn.
De dagen ervoor hebben we in de hoofdstad met een aantal organisaties en de Nederlandse ambassade gepraat. We hebben veel, soms tegenstrijdige verhalen gehoord: de onderhandelingen tussen de Tanzaniaanse overheid en de buitenlandse oliebedrijven zijn vastgelopen omdat de Tanzaniaanse overheid "te veel" geld wil verdienen aan het gas; de gemeenschappen zijn geïrriteerd, maar willen wel profiteren van het gas.
Daarom willen we graag zelf de regio in en met de gemeenschappen praten. Maar eerst moeten we daarvoor toestemming vragen aan de gemeentelijke, districts- en provinciale autoriteiten. Een vreemde gewaarwording voor mij, maar gelukkig levert het geen problemen op. We kunnen verder.
Schoenen repareren in plaats van groente verbouwen?
We gaan naar Likonga. Tussen dit dorpje en de nabije zee zal de gasfabriek gebouwd worden. We rijden in de hitte over een weg met prachtig uitzicht over de zee en stoppen bij een gebouw gemaakt van golfplaten. Binnen zit een groepje vrouwen uit verschillende dorpjes op ons te wachten. Wat zij ons vertellen, verbaast me.
De vrouwen met wie we praten – de meesten kunnen niet lezen en schrijven - leven vooral van de gewassen die zij op hun land verbouwen en kunnen hier soms iets van verkopen. Ze vertellen ons dat ze graag zouden leren hoe ze hun land beter kunnen gebruiken en hoe ze hun producten efficiënter kunnen verwerken. Ze zouden graag in betere huizen wonen, meer zekerheid dat ze hun families kunnen onderhouden en hun kinderen naar school sturen. Ze leggen ons uit hoe ze denken dat de gasontwikkelingen hiervoor kunnen zorgen: "Alle werknemers die komen zullen schoenen hebben, die schoenen gaan stuk en dan kunnen wij ze maken."
Hoop uit gebrek aan informatie
De gemeenschapsleden weten dat de fabriek gebouwd zal worden op de plek waar ze hun gewassen verbouwen en die hen direct toegang geeft tot de zee om te vissen. Ze zullen dat land verliezen. Het gemeenschapshoofd legt ons uit dat er mensen langs zijn geweest om de waarde van de gewassen op te nemen en dat er compensatie beloofd is. De laatste keer dat er een vreemdeling was is echter al ruim een jaar geleden. Niemand weet wanneer de werkzaamheden gaan beginnen, dus op het land wordt niet meer gewerkt.
Tijdens mijn werk in Latijns-Amerika heb ik vaak gemeenschappen bezocht waar projecten gepland waren, zoals dammen, wegen of plantages. Ook daar spraken mensen soms de hoop uit dat dit soort projecten economische ontwikkeling zouden brengen, maar vaak waren ze ook erg bezorgd om de gevaren. In Lindi verbaasde het me hoe ontzettend weinig mensen weten van dit soort projecten, van hun rechten, en wat zij kunnen verwachten. Als er zo weinig informatie is, en mensen niet weten dat zij recht hebben op meer informatie en inspraak, dan hebben bedrijven en overheden die de hulpbronnen willen exploiteren een gigantische voorsprong. Zelfs een van de lokale ambtenaren die ik sprak, begreep eigenlijk niet zo goed wat er allemaal gebeurde in zijn regio.
De ondersteuning van WATED en de lokale organisatie in Lindi, om de gemeenschappen bewust te maken van hun rechten, is een eerste stap in het versterken van de gemeenschappen. Ik heb nu gezien hoe hard dit nodig is.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Blog / 13 november 2018
Hoe de Nederlandse held het arme Afrika komt ontwikkelen
Door Anne de JongheAfgelopen weekend stond er in De Volkskrant een artikel over het Lake Turkana Wind Power Project in Kenia. Ik verbaasde me en ik maakte me boos over hoe het verhaal wordt verteld. Hoe kan het toch dat mensen zo blind zijn voor het perspectief van een ander? En dat een krant als De Volkskrant zoveel ruimte geeft aan zo'n ongenuanceerd verhaal? Dit is precies waarom zulk soort projecten tot conflicten leiden.
-
Nieuws / 21 juli 2020
Verzekert Nederland omstreden gaswinningsproject in Mozambique?
Eind vorige week maakte olie- en gasbedrijf Total bekend dat de Nederlandse overheid via haar exportkredietverzekeraar Atradius DSB onderdeel uitmaakt van een financieringspakket aan een omstreden gaswinningsproject in Mozambique. Het project, waar verschillende Nederlandse en buitenlandse bedrijven bij betrokken zijn, heeft grote gevolgen voor de plaatselijke bevolking en de natuur in de omgeving. Welk Nederlands bedrijf de overheid zou gaan verzekeren is nog onduidelijk.
-
Dossier
De toekomst van energie in Oeganda
In Oeganda heeft het overgrote deel van de inwoners op het platteland geen toegang tot elektriciteit, ondanks de vele stuwdammen, buitenlandse investeringen en grote overheidsuitgaven in energie, en nieuwe plannen voor waterkracht-, olie- en gasprojecten. Samen met onze lokale partners streven wij naar een duurzame energiestrategie voor Oeganda waarbij de behoeften en wensen van lokale gemeenschappen centraal staan.
-
Nieuws / 28 juni 2022
Brief maatschappelijke organisaties: ‘Nederland, stop exportsteun voor gasproject in Mozambique’.
Vandaag stuurde een groep maatschappelijke organisaties uit Europa en uit Mozambique, waaronder Both ENDS, een brief naar de staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdiensten en naarde minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. In de brief roepen de organisaties op om de beslissing tot het verlenen van exportondersteuning ter waarde van bijna een miljard euro voor onder andere baggerbedrijf Van Oord, terug te trekken.
-
Brief / 28 juni 2022
Brief aan ministers: Force Majeure vereist heroverweging exportsteun gasproject in Mozambique
Op dinsdag 28 juni stuurde een groep maatschappelijke organisaties uit Europa en uit Mozambique, waaronder Both ENDS, een brief naar de staatssecretaris Fiscaliteit en Belastingdiensten en naar de minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. In de brief roepen de organisaties op om de beslissing tot het verlenen van exportondersteuning ter waarde van bijna een miljard euro voor onder andere baggerbedrijf Van Oord, terug te trekken.
Atradius DSB, de exportkredietverzekeraar die in naam van de Nederlandse Staat exportkredietverzekeringen verstrekt aan grote, risicovolle projecten, zegde deze steun vorig jaar toe aan het baggerbedrijf voor activiteiten in een omstreden gaswinningsproject in het noorden van Mozambique.
Voor de brief, zie de download-knop.
-
Blog / 30 april 2020
Gasvondst in Mozambique: zegen of vloek?
Door Anne de Jonghe en Daniëlle HirschCovid19 legt onze economie onder een vergrootglas. Nu een groot deel van de wereldhandel is stilgevallen, komt de spanning tussen internationale bedrijvigheid en lokaal welzijn in beeld. Dat is goed zichtbaar in Noord-Mozambique, waar in 2011 een van de grootste gasvelden ter wereld is ontdekt. Nederlandse bedrijven investeren daar in de verwerking en het transport van het gas.
-
Nieuws / 25 april 2022
Input Both ENDS op Rondetafelgesprek ‘Klimaat en vergroening’
Both ENDS was aanwezig bij de 'Rondetafel over Klimaat en Vergroening', georganiseerd door minister Schreinemacher (Handel en Ontwikkelingssamenwerking). Het gesprek dient als input voor zowel de beleidsnota als het Internationale Klimaat- en Milieubeleid die ze de komende maanden beide zal presenteren. Ter voorbereiding van het gesprek deelden we onze visie op hoofdlijnen met haar.
-
Nieuws / 28 juni 2022
In solidariteit met dochter van vermoorde Inheemse leider
Op dinsdag 28 juni dienden de Hondurese organisatie COPINH en de Global Justice Association een klacht in bij de officier van justitie in Nederland tegen de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO. Voor COPINH is dit onderdeel van hun voortdurende strijd om degenen die betrokken zijn bij de moord op hun leider Berta Cáceres voor het gerecht te brengen. FMO financierde in 2014 het Agua Zarca-project in Honduras. De nieuwe klacht is gebaseerd op documenten waaruit blijkt dat het geld van FMO oneigenlijk is gebruikt.
-
Evenement / 18 januari 2023, 15:00 - 17:00
Kom naar het Grote Coherentiedebat in Nieuwspoort!
Om de duurzame ontwikkelingsdoelen (SDG's) - onder andere op het gebied van armoedebestrijding en voedselschaarste - te bereiken kijkt de politiek vooral naar hoe ontwikkelingssamenwerking daaraan kan bijdragen. Maar dat is lang niet het hele verhaal. Nederland is zeer actief in het buitenland, in handel, investeringen, landbouw, veeteelt, infrastructuur, dienstverlening etc. Ook en juist dáár moet aan knoppen gedraaid worden om de SDG's te halen.
-
Voor de pers / 27 september 2022
Oproep aan Nederlandse investeerders: stap uit TotalEnergies
Utrecht/Amsterdam, 27 september 2022 – Op woensdag 28 september organiseren Nederlandse maatschappelijke organisaties een protestactie bij het kantoor van oliereus TotalEnergies in Den Haag. Hiermee willen ze de aandacht vestigen op de problemen rond de East African Crude Oil Pipeline (EACOP) in Uganda. Ze roepen investeerders op om uit TotalEnergies te stappen vanwege dit project, dat voor mensenrechtenschendingen en ernstige milieuvervuiling zorgt. Het Europese Parlement nam vorige week nog een resolutie aan tegen de mensenrechtenschendingen gekoppeld aan EACOP.
-
Externe link / 19 juni 2020
Experts vrouwenrechten en IFIs bij elkaar gebracht (jaarverslag 2019)
Als je door de ogen van vrouwen naar schadelijke projecten kijkt, dan zie je hoe internationale financiële instellingen (IFI's) deel uitmaken van de grote, ingewikkelde puzzel achter die projecten. Daarom hebben we in 2019 experts op het gebied van IFI's en vrouwenrechten bij elkaar gebracht, zodat ze van alkaar kunnen leren.
-
Dossier
Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor inspraak voor de lokale bevolking en onderzoekt de geldstromen achter deze projecten.
-
Externe link / 24 augustus 2022
Doorbraak: breuk met fossiele brandstoffen (Jaarverslag 2021)
Both ENDS werkt wereldwijd met partners eraan de stem van gemeenschappen te laten klinken, die elke dag de gevolgen van onduurzaam financieel beleid voelen: klimaatverandering, milieuvervuiling, gedwongen verhuizingen. Al twee decennia vragen we daarbij aandacht voor een relatief onbekend financieel instituut: de exportkredietverzekeraars.
-
Nieuws / 27 juli 2021
In gesprek met de Ngäbe-Bugle gemeenschap in Panama, na vijf jaar Barro Blanco-dam
In april 2021 kondigde de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO aan dat zij niet meer betrokken is bij het Barro Blanco project, een omstreden stuwdam in Panama. GENISA, het Panamese bedrijf dat de dam bouwde, betaalde de miljoenenlening – onverwacht – vervroegd af. De vraag is in hoeverre FMO, nu het zich uit het project heeft teruggetrokken, nog verantwoordelijkheid neemt om de schade en het leed dat is veroorzaakt met de financiering, op te lossen.
-
Nieuws / 19 november 2020
Opinie: De blinde vlek van Nederlands klimaatbeleid is ons exportbeleid
Een verkorte versie van dit artikel werd op 18 november 2020 gepubliceerd in het FD.
We sluiten kolencentrales, we gaan van het gas af en we verduurzamen onze industrie. Maar onze inzet voor de wereldwijde klimaatcrisis stopt bij de grens. Want Nederland sponsort nog altijd de wereldwijde olie- en gasavonturen van Nederlandse fossiele bedrijven met 1,5 miljard euro per jaar aan staatsverzekeringen. Dankzij dit beleid raken arme landen als Mozambique verslaafd aan een fossiele economie zonder toekomst.
-
Voor de pers / 5 oktober 2022
Onafhankelijk onderzoek bevestigt verantwoordelijkheid FMO voor schade door Barro Blanco-dam en adviseert compensatie
Utrecht, 5 oktober 2022 – De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO is verantwoordelijk voor het verlies van levensonderhoud, de economische verliezen en de milieuschade die de bouw van de Barro Blanco-dam in Panama heeft veroorzaakt. Dit blijkt uit het eindverslag van het onafhankelijk klachtenmachisme van de bank. Inheemse gemeenschappen die de nadelen van de dam ondervinden, zijn blij dat hun klachten bevestigd zijn en herhalen hun vraag om excuses en een schadevergoeding.
-
Voor de pers / 6 mei 2020
Persbericht: Fossiele investeringen van pensioenfondsen verzwaren economische klap
De waarde van pensioenfonds ABP's investeringen in fossiele brandstoffen is vanaf eind vorig jaar tot het dieptepunt op 16 maart dit jaar met 44 % gedaald, terwijl de waarde van de rest van het portfolio met 26 % afnam. Dit blijkt uit een simulatie op basis van de publiek beschikbare aandelenportefeuilles van pensioenfondsen ABP en Zorg en Welzijn, uitgevoerd door onderzoeksbureau Profundo in opdracht van Both ENDS. De simulaties laten zien dat de risico’s van investeren in de fossiele-brandstoffensector steeds groter worden.
-
Voor de pers / 5 april 2019
Persbericht: Dagvaarding voor Shell in klimaatzaak
Den Haag, 5 april 2019 – Shell is gedagvaard wegens klimaatschade. Milieudefensie, zes mede-eisende organisaties en 17.379 Nederlanders eisen dat Shell handelt in lijn met de klimaatdoelen uit het Parijsakkoord. Het is voor het eerst dat van een bedrijf geëist wordt dat het zich houdt aan de klimaatdoelen. De dagvaarding werd vanmiddag aan Shell overhandigd door de organisaties en een grote groep mede-eisers.
-
Evenement / 5 april 2019, 15:00 - 17:00
Loop vrijdag 5 april mee naar het hoofdkantoor van Shell!
Both ENDS is mede-eiser in de Klimaatzaak tegen Shell, en op vrijdag 5 april wordt de dagvaarding ingediend waarmee we Shell aanklagen voor het veroorzaken van klimaatverandering. Normaal gesproken stuur je dan een deurwaarder langs om het pak papier te overhandigen, maar Milieudefensie en de mede-eisende organisaties willen met zoveel mogelijk andere mede-eisers naar het hoofdkantoor van Shell om de dagvaarding persoonlijk te overhandigen. Met een mars, toespraken, muziek en honderden mensen!
Wanneer: Vrijdag 5 april
Waar: Den Haag
15:00 Verzamelen Malieveld
15.30 Gezamenlijk lopen richting het hoofdkantoor van Shell
16.00 Toespraak van onder anderen onze advocaat Roger Cox
16:15 Aanbieden van de dagvaarding bij Shell
16:45 Avondprogramma tot ongeveer 19:00 in ZZIIN (vlakbij Den Haag Centraal) met hapjes en inspiratie.We willen graag weten hoeveel mensen we op 5 april kunnen verwachten. Ben jij erbij?
Meld je dan graag aan voor het Facebook-event
-
Externe link / 12 maart 2019
Nederland onderschat haar rol in wereldwijde klimaatverandering
Danielle Hirsch, directeur Both ENDS, vertelt in een halve minuut waarom Both ENDS het belangrijk vindt dat er aandacht komt voor de (grote) invloed die Nederlandse handel en investeringen hebben op klimaatverandering wereldwijd. Daarom liepen wij mee in de Klimaatmars die op 10 maart 2019 in Amsterdam plaatsvond.