Gas in Tanzania: een betere toekomst?

De dagen ervoor hebben we in de hoofdstad met een aantal organisaties en de Nederlandse ambassade gepraat. We hebben veel, soms tegenstrijdige verhalen gehoord: de onderhandelingen tussen de Tanzaniaanse overheid en de buitenlandse oliebedrijven zijn vastgelopen omdat de Tanzaniaanse overheid "te veel" geld wil verdienen aan het gas; de gemeenschappen zijn geïrriteerd, maar willen wel profiteren van het gas.

Daarom willen we graag zelf de regio in en met de gemeenschappen praten. Maar eerst moeten we daarvoor toestemming vragen aan de gemeentelijke, districts- en provinciale autoriteiten. Een vreemde gewaarwording voor mij, maar gelukkig levert het geen problemen op. We kunnen verder.

Schoenen repareren in plaats van groente verbouwen?

We gaan naar Likonga. Tussen dit dorpje en de nabije zee zal de gasfabriek gebouwd worden. We rijden in de hitte over een weg met prachtig uitzicht over de zee en stoppen bij een gebouw gemaakt van golfplaten. Binnen zit een groepje vrouwen uit verschillende dorpjes op ons te wachten. Wat zij ons vertellen, verbaast me.

De vrouwen met wie we praten – de meesten kunnen niet lezen en schrijven - leven vooral van de gewassen die zij op hun land verbouwen en kunnen hier soms iets van verkopen. Ze vertellen ons dat ze graag zouden leren hoe ze hun land beter kunnen gebruiken en hoe ze hun producten efficiënter kunnen verwerken. Ze zouden graag in betere huizen wonen, meer zekerheid dat ze hun families kunnen onderhouden en hun kinderen naar school sturen. Ze leggen ons uit hoe ze denken dat de gasontwikkelingen hiervoor kunnen zorgen: "Alle werknemers die komen zullen schoenen hebben, die schoenen gaan stuk en dan kunnen wij ze maken."

Hoop uit gebrek aan informatie

De gemeenschapsleden weten dat de fabriek gebouwd zal worden op de plek waar ze hun gewassen verbouwen en die hen direct toegang geeft tot de zee om te vissen. Ze zullen dat land verliezen. Het gemeenschapshoofd legt ons uit dat er mensen langs zijn geweest om de waarde van de gewassen op te nemen en dat er compensatie beloofd is. De laatste keer dat er een vreemdeling was is echter al ruim een jaar geleden. Niemand weet wanneer de werkzaamheden gaan beginnen, dus op het land wordt niet meer gewerkt.

Tijdens mijn werk in Latijns-Amerika heb ik vaak gemeenschappen bezocht waar projecten gepland waren, zoals dammen, wegen of plantages. Ook daar spraken mensen soms de hoop uit dat dit soort projecten economische ontwikkeling zouden brengen, maar vaak waren ze ook erg bezorgd om de gevaren. In Lindi verbaasde het me hoe ontzettend weinig mensen weten van dit soort projecten, van hun rechten, en wat zij kunnen verwachten. Als er zo weinig informatie is, en mensen niet weten dat zij recht hebben op meer informatie en inspraak, dan hebben bedrijven en overheden die de hulpbronnen willen exploiteren een gigantische voorsprong. Zelfs een van de lokale ambtenaren die ik sprak, begreep eigenlijk niet zo goed wat er allemaal gebeurde in zijn regio.

De ondersteuning van WATED en de lokale organisatie in Lindi, om de gemeenschappen bewust te maken van hun rechten, is een eerste stap in het versterken van de gemeenschappen. Ik heb nu gezien hoe hard dit nodig is.