Investeringsverdragen

Afgelopen dinsdag 6 oktober nam het Europees Parlement een resolutie aan waarin de EU Mercosur-overeenkomst, het associatieverdrag tussen de EU en Brazilië, Paraguay, Uruguay en Argentinië waarover momenteel onderhandeld wordt, werd verworpen. De resolutie, die met een meerderheid van 345 tegen 295 werd aangenomen, stelde dat 'het EU-Mercosur handelsverdrag in zijn huidige vorm niet kan worden geratificeerd'. Both ENDS vindt dit een mooie stap in de goede richting, want het verdrag kan verregaande negatieve gevolgen hebben voor mensen en milieu in de Mercosur-landen en erbuiten.

Duitsland moet haar invloed als voorzitter van de EU in de tweede helft van dit jaar inzetten om te voorkomen dat het omstreden EU-Mercosur vrijhandelsverdrag wordt ondertekend. Daartoe roepen 265 maatschappelijke en milieuorganisaties uit de EU en Mercosur-landen op in een brandbrief die vandaag aan de Duitse bondskanselier Merkel wordt overhandigd. De deal tussen de EU en Argentinië, Brazilië, Uruguay en Paraguay werkt natuurvernietiging en schending van mensenrechten in kwetsbare gebieden in Zuid-Amerika in de hand. Het verdrag leidt tevens tot oneerlijke concurrentie voor Europese boeren. Vanuit Nederland werd de brief ondertekend door diverse ngo’s, waaronder Greenpeace en Both ENDS, en verschillende organisaties verenigd in de Handel Anders! coalitie.

De Wereldhandelsorganisatie (WTO) wordt - zeker nadat president Trump in 2019 besloot de stekker uit een van de belangrijkste WTO-lichamen te trekken (het orgaan waar landen in beroep kunnen gaan bij handelsgeschillen) - vaak gezien als een instelling in crisis: vleugellam en niet meer relevant. Toch ondertekenden meer dan 150 maatschappelijke organisaties, netwerken en groepen vanuit de hele wereld een brandbrief aan Directeur-Generaal van de WTO Roberto Azevedo, omdat ze zich ernstig zorgen maken over de huidige gang van zaken binnen de WTO.

Amsterdam, 10 februari 2020 – Ruim 70 organisaties uit de hele wereld vragen het parlement in Den Haag om geen handtekening te zetten onder handelsverdrag CETA tussen de Europese Unie en Canada. Dat doen ze in een open brief aan de Tweede Kamer. Milieudefensie en Both ENDS ondersteunen die oproep.

In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde ‘Investor-to-State Dispute Settlement’-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen. 

Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.

Vandaag hebben meer dan 340 organisaties uit zowel Zuid-Amerika als Europa, inclusief Both ENDS, samen een open brief aan de leiders van de Europese Unie gestuurd, waarin zij de EU oproepen de onderhandelingen over het EU-Mercosur vrijhandelsverdrag te staken. De organisaties en hun achterban maken zich ernstig zorgen over de grote toename van schendingen van inheemse mensenrechten en van schade aan natuur en milieu in Brazilië.

Vandaag doet een alliantie van meer dan 150 organisaties, vakbonden en sociale bewegingen in allerlei landen in Europa de aftrap voor een gezamenlijke campagne tegen oneerlijke handels- en investeringsverdragen, in het bijzonder tegen het omstreden Investor-to-State-Dispute-Settlement (ISDS)- mechanisme. Daarmee kunnen investeerders staten aanklagen als deze (sociale en milieu-)wetten maken die de winst van de investeerder in gevaar kunnen brengen. 

Vandaag stuurde Both ENDS een door meerdere maatschappelijke organisaties  ondertekende brief aan minister Kaag van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse Handel, om haar te herinneren aan de deadline voor het opzeggen van het bilaterale handelsverdrag tussen Burkina Faso en Nederland. Het verdrag, dat zeer schadelijk kan zijn voor een arm land als Burkina Faso, zal automatisch worden verlengd voor de komende 15 jaar als het niet vóór 1 juli van dit jaar wordt beëindigd. 

Both ENDS vraagt al een aantal jaar aandacht voor de nadelen van Bilaterale Investeringsverdragen (BITs) tussen Nederland en landen in het Zuiden. In 2017 werd een belangrijke stap gezet: de Oegandese regering zegde, op advies van Both ENDS en onze lokale partner SEATINI, hun verdrag met Nederland op.

Dit jaar is het 50 jaar geleden dat Nederland als eerste land het 'Investor to State Dispute Settlement' (ISDS)-systeem introduceerde in een bilateraal investeringsverdrag, met Indonesië. Sindsdien zijn wereldwijd honderden nieuwe bilaterlate investeringsverdragen (BIT's) gesloten waarin ISDS is opgenomen. Het ISDS-systeem in de huidige verdragen biedt vergaande bescherming aan investeerders, wat vaak ten koste gaat van nationale overheden en wetgeving, vooral in ontwikkelingslanden.