Kamervragen over rol FMO bij Barro Blanco dam naar aanleiding van VPRO-docu.
Afgelopen zondag was ik een van de sprekers in een documentaire van Holland Doc Radio van de VPRO over de Barro Blanco dam in Panama. Deze dam wordt medegefinancierd door de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO, die er met zo'n 25 miljoen dollar inzit. FMO, voor 51% in handen van de Nederlandse staat, is een grote speler in de financiering van ontwikkelingsprojecten, met een leenportefeuille van bijna €6 miljard in 2011. Naar aanleiding van de uitzending heeft Jasper van Dijk van de SP besloten een waslijst aan schriftelijke vragen te stellen aan staatssecretaris Knapen van Ontwikkelingssamenwerking.
Anouk Franck werkt sinds 2008 bij Both ENDS. Ze houdt zich onder andere bezig met het monitoren van investeringen van grote financiële instituties. Ze kijkt welke milieu- en sociale criteria er door deze instituties worden gehanteerd, maar ook of deze inderdaad worden nageleefd.
Wat is er aan de hand?
Ik ben al vanaf eind 2010 bezig met de Barro Blanco dam. Met onze partnerorganisaties in Panama hebben we in augustus vorig jaar bezwaar aangetekend tegen het besluit van FMO om geld te steken in de dam. We kregen toen als antwoord dat aan alle voorwaarden is voldaan. En dat vind ik vreemd voor een bank die de nadruk legt op corporate governance en het zorgen voor de belangen van lokale stakeholders. Want al voordat de FMO het besluit nam de Barro Blanco dam mede te financieren, waren er in Panama protesten tegen investeringen in inheems gebied. Begin dit jaar bezette de Ngöbe-Buglé stam de Inter-American highway die dwars door Panama loopt, met doden, gewonden en honderden arrestaties als gevolg. De Ngöbe-Buglé, een stam van zo’n 200 duizend mensen, eisen dat het moratorium op mijnbouw en hydro-elektrische projecten in hun gebied gehandhaafd blijft. De bouw van de dam vormt een inbreuk op dit moratorium.
De spanning loopt op
In reactie op de protesten is er een door de Verenigde Naties en de Katholieke kerk geïnitieerde Ronde Tafel Dialoog gaande in Panama, met als doel waarheidsvinding. Bouwer en exploitant Genisa gaat intussen echter gewoon door met bouwen. De Ngöbe-Buglé hebben daartegen nieuwe vreedzame demonstraties aangekondigd. De Ngöbe-Buglé gemeenschap is woedend over het gebrek aan inspraakmogelijkheden. Genisa heeft in mijn ogen gefaald in het geven van een degelijke publieke hoorzitting. Bovendien belooft de bouwer in de sociale en milieueffect rapportage voor de dam dat er niemand voor dit project hoeft te verhuizen. Ik vind dat zeer twijfelachtig. De VN heeft onlangs eigen metingen gedaan waaruit blijkt dat er wel degelijk een groot aantal huizen en een school onder water komen te staan.
Wat willen we van FMO?
We vragen met onze lokale partners aan FMO om er bij bouwer Genisa op aan dringen te wachten met bouwen tot na het onafhankelijk onderzoek over de gevolgen van de Barro Blanco. Om situaties zoals deze te voorkomen, is het denk ik nodig dat FMO zijn beleid ook structureel aanpast. Er moet beter werk worden gemaakt van het betrekken van de lokale bevolking in projectbeslissingen. FMO zou transparanter moeten worden, zodat we eerder kunnen zien welke projecten FMO wil gaan financieren en welke sociale, mensenrechten en milieu-impacts deze hebben. Daarnaast vind ik een onafhankelijk klachtenmechanisme op zijn plaats, zodat mensen die zich benadeeld voelen door FMO-projecten daar terecht kunnen.
Radiouitzending Holland Doc Radio VPRO
Verslag demonstratie 12 oktober 2012 (Engels en Spaans)
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /
Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Brief / 22 July 2024
Gezamenlijke Oproep tot Actie: Internationale Maatschappelijke Organisaties Eisen Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Moord op Berta Cáceres in Honduras
Dit is een gezamenlijke oproep tot actie van internationale maatschappelijke organisaties om de Hondurese autoriteiten op te roepen gerechtigheid te waarborgen voor de slachtoffers van de moord op Berta Cáceres. Acht jaar en vier maanden zijn verstreken sinds de misdaad tegen Berta, en het Hondurese rechtssysteem heeft de vonnissen van de veroordeelden niet bevestigd en de intellectuele auteurs niet vervolgd. Wij zijn zeer bezorgd dat de onafhankelijke rechtspraak en internationale overeenkomsten over mensenrechten niet worden nageleefd.
-
Nieuws / 13 December 2023
Reactie Both ENDS en OxfamNovib op Klimaatfonds beheerd door FMO
Both ENDS en Oxfam Novib verwelkomen het nieuwe SDG-Leenfonds van FMO. Dit fonds gaat ruim 1 miljard investeren in leningen aan kleine en middelgrote bedrijven in lage- en middeninkomenslanden, in de sectoren schone energie, inclusieve financiële dienstverlening en duurzame landbouw. De organisaties maken zich tegelijkertijd zorgen over de impact op de gewone mensen in de landen waar het geld van het fonds straks terechtkomt.
-
Nieuws / 6 November 2023
Reactie op investeringen FMO in Nicaragua
Op 27 oktober bracht RTL Nieuws naar buiten dat de Steungroep Nicaragua de miljoeneninvesteringen die de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO in Nicaragua doet, onverantwoord vindt. FMO stelt desgevraagd 'dat het haar ondernemers ook in moeilijke tijden moet blijven steunen'. Both ENDS ziet dat de keuze om te blijven investeren in Nicaragua wel degelijk risico's met zich meebrengt, en dat deze onvoldoende worden meegewogen in de besluitvorming over financiering. Voorgaande investeringen van FMO waarbij mens en milieu de dupe waren, hebben in enkele gevallen zelfs bijgedragen aan geweld, met als dieptepunt de moord op Berta Cáceres in Honduras in 2016.
-
Publicatie / 15 March 2023
-
Dossier /
Financiering van agro-ecologie
Nog altijd gaat het grootste deel van de publieke klimaat-, landbouw- en ontwikkelingsbudgetten naar conventionele agro-industriële projecten, die medeveroorzakers zijn van de huidige klimaat-, voedsel- en biodiversiteitscrises. Both ENDS en partners pleiten voor een omslag naar agro-ecologische praktijken, die mens- en milieuvriendelijk zijn.
-
Voor de pers / 5 October 2022
Onafhankelijk onderzoek bevestigt verantwoordelijkheid FMO voor schade door Barro Blanco-dam en adviseert compensatie
Utrecht, 5 oktober 2022 – De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO is verantwoordelijk voor het verlies van levensonderhoud, de economische verliezen en de milieuschade die de bouw van de Barro Blanco-dam in Panama heeft veroorzaakt. Dit blijkt uit het eindverslag van het onafhankelijk klachtenmachisme van de bank. Inheemse gemeenschappen die de nadelen van de dam ondervinden, zijn blij dat hun klachten bevestigd zijn en herhalen hun vraag om excuses en een schadevergoeding.
-
Publicatie / 23 August 2022
-
Nieuws / 22 August 2022
Klacht bij ontwikkelingsbanken over de Nachtigal stuwdam in Kameroen
Both ENDS partner IFI Synergy heeft namens omwonenden een klacht ingediend bij de Wereldbank over de Kameroense Nachtigal-stuwdam. Deze dam zorgt lokaal voor veel problemen maar de compensatie schiet tekort, vinden de omwonenden. Ook vinden zij dat zij voorafgaand aan de bouw van de dam niet voldoende zijn geïnformeerd en geconsulteerd.
-
Nieuws / 28 June 2022
In solidariteit met dochter van vermoorde Inheemse leider
Op dinsdag 28 juni dienden de Hondurese organisatie COPINH en de Global Justice Association een klacht in bij de officier van justitie in Nederland tegen de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO. Voor COPINH is dit onderdeel van hun voortdurende strijd om degenen die betrokken zijn bij de moord op hun leider Berta Cáceres voor het gerecht te brengen. FMO financierde in 2014 het Agua Zarca-project in Honduras. De nieuwe klacht is gebaseerd op documenten waaruit blijkt dat het geld van FMO oneigenlijk is gebruikt.
-
Dossier /
De toekomst van energie in Oeganda
In Oeganda heeft het overgrote deel van de inwoners op het platteland geen toegang tot elektriciteit, ondanks de vele stuwdammen, buitenlandse investeringen en grote overheidsuitgaven in energie, en nieuwe plannen voor waterkracht-, olie- en gasprojecten. Samen met onze lokale partners streven wij naar een duurzame energiestrategie voor Oeganda waarbij de behoeften en wensen van lokale gemeenschappen centraal staan.
-
Brief / 10 June 2022
Joint submission on FMO’s Position Statement on Financial Intermediaries
Both ENDS, SOMO, Oxfam Novib en Recourse hebben een bijdrage ingestuurd op FMO's consultatie over hun Position Statement on Financial Intermediaries. In dit position statement neemt FMO slechts beperkt verantwoordelijkheid voor de gevolgen van haar investeringen via zogeheten financial intermediaries. We roepen FMO op een position statement uit te brengen dat erop gericht is mensenrechten en milieu wél te beschermen en daarvoor verantwoordelijkheid te nemen.
-
Nieuws / 23 December 2021
2022 is het jaar voor FMO om beloften waar te maken en uitsluitend echt duurzame ontwikkeling te financieren.
2021 was op zijn zachtst gezegd een turbulent jaar voor FMO, de Nederlandse ontwikkelingsbank. De bank lag al jaren onder vuur vanwege investeringen die gelinkt zijn aan mensenrechtenschendingen en vermeende corruptie, maar het afgelopen jaar haalde de een na de andere nieuwe ontwikkeling in al lopende zaken de Nederlandse pers en media. Wij geven hieronder een overzicht van de gebeurtenissen, en roepen FMO op om vooral de beloofde beterschap in 2022 waar te maken.
-
Publicatie / 2 November 2021
-
Nieuws / 27 July 2021
In gesprek met de Ngäbe-Bugle gemeenschap in Panama, na vijf jaar Barro Blanco-dam
In april 2021 kondigde de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO aan dat zij niet meer betrokken is bij het Barro Blanco project, een omstreden stuwdam in Panama. GENISA, het Panamese bedrijf dat de dam bouwde, betaalde de miljoenenlening – onverwacht – vervroegd af. De vraag is in hoeverre FMO, nu het zich uit het project heeft teruggetrokken, nog verantwoordelijkheid neemt om de schade en het leed dat is veroorzaakt met de financiering, op te lossen.
-
Nieuws / 23 July 2021
Financiering FMO voor Agua Zarca project mogelijk gelinkt aan malafide praktijken
De miljoenenlening die de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO verstrekte aan Hondurese projectontwikkelaars van het bedrijf DESA voor de uitvoering van het omstreden Agua Zarca damproject in Honduras, houdt mogelijk verband met grove corruptie en geldverduistering. Dat blijkt uit een vandaag gepubliceerd artikel in het Financieel Dagblad op basis van informatie verstrekt door COPINH, de inheemse organisatie die zich al jaren verzet tegen de bouw van de dam. Meerdere leden van de organisatie, onder andere haar leider Berta Cáceres, werden vermoord. Inmiddels is David Castillo, de directeur van DESA, veroordeeld voor betrokkenheid bij de moord op Berta Cáceres in 2016.
-
Nieuws / 4 June 2021
FMO zet goede stap naar afbouwen directe investeringen in fossiele brandstoffen
In hun nieuwe position statement over investeringen in fossiele brandstoffen, verklaart FMO een eind te maken aan nieuwe directe financieringen in de downstream- en midstreamsectoren van de steenkool- en olie-industrie. Alleen in uitzonderlijke omstandigheden investeert FMO nog in gasgestookte elektriciteitsopwekking. Both ENDS ziet deze ontwikkeling als een stap in de goede richting.
-
Publicatie / 22 April 2021
-
Nieuws / 2 March 2021
Nabestaanden van Berta Cáceres wachten nog steeds op gerechtigheid
Vandaag is het vijf jaar geleden dat Berta Cáceres in haar huis in La Esperanza, Honduras, vermoord werd omdat ze opkwam voor de rechten van de inheemse bevolking. Als leider van de inheemse organisatie COPINH kwam ze in opstand tegen de Agua Zarca-dam die gebouwd zou worden in inheems gebied. Nu, 5 jaar later, zijn de uitvoerders van de moord veroordeeld, maar de opdrachtgevers nog steeds niet.
-
Voor de pers / 10 February 2021
Transparantie ontwikkelingsbank FMO schiet ernstig tekort
De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO is onvoldoende transparant over haar financieringen en investeringen en handelt daarmee in strijd met haar mandaat. Dat blijkt uit een nieuw rapport van International Accountability Project en de Foundation for the Development of Sustainable Policies, onderschreven door 28 organisaties waaronder Both ENDS, SOMO en Oxfam Novib. De organisaties deden onderzoek naar de mate van transparantie van FMO over haar investeringen in de periode tussen 1 januari 2019 en 31 mei 2020. Slechts in 25% van de gevallen werd bekendgemaakt welke potentiële negatieve gevolgen een investering van FMO zou hebben voor mens en milieu.