Both ENDS en partners inspireren tijdens de Wereld Waterweek in Stockholm

Tijdens de sessie vertelden zij over hun doelstellingen en ervaringen en hoe ‘water voor ontwikkeling’ zich vertaalt naar hun praktijk. 

Het dagelijkse gevecht om toegang tot water

“Water is leven in de Tana Delta; het bepaalt of er vrede of oorlog is en of iemand rijk of arm is.” Met deze korte en krachtige openingszin trapt Serah Munguti de door Both ENDS georganiseerde rondetafelsessie af. Rond de 12 personen wonen de sessie bij, voornamelijk beleidsmakers en NGO-vertegenwoordigers. Munguti en Lam werken nauw samen met lokale gemeenschappen, waardoor zij als geen ander kunnen vertellen over het dagelijkse gevecht om de toegang tot water. Met hun verhalen laten zij zien hoe slechte planning, ongecontroleerd watergebruik en de oneerlijke verdeling delen van waterbronnen  leiden tot chaos, conflicten en armoede. De oplossing van deze problemen, zo benadrukken zij, ligt in het betrekken van lokale gemeenschappen in het beheer van hun waterbronnen en in het beleid rond watergebruik. "Ontwikkeling is alleen maar mogelijk als de behoeften en kennis van de lokale gemeenschap, maar bovendien de belangen van iedereen orden besproken en meegenomen worden in het proces", zegt Munguti.

Tana Delta in Kenya

Nature Kenya heeft de afgelopen zeven jaar gewerkt aan het betrekken van de lokale gemeenschappen in planningsprocessen voor land- en watergebruik in de Tana Delta. Benedenstrooms hadden de kleine boeren in de Delta – waar ongeveer 100,000 mensen wonen en welke het belangrijkste watergebied voor allerlei vogelsoorten in Kenya is - te kampen met enorme waterschaarste. Stroomopwaarts werden juist grote hoeveelheden water gebruikt door de nationale hoofdstad. Ook waren grootschalige plantages voor biobrandstof gepland, nota bene ter compensatie van koolstofemissies in Europa. De strijd om water heeft zelfs tot dodelijke conflicten geleid. Nature Kenya ondersteunde daarom jarenlang de lokale overheid bij het ontwikkelen van bottom-up watermanagement. Dankzij die inzet zijn bewoners uit  meer dan 100 dorpen uitgenodigd om deel te nemen in dit proces.

“Je moet van deur tot deur gaan en op hun deur kloppen,” zegt Munguti, “maar in dit geval heeft het geleid tot het eerste bottom-up plan voor landgebruik dat ooit in Kenya is gemaakt, het eerste plan dat daadwerkelijk de behoeften van de lokale mensen weerspiegelt. Het plan is nu goedgekeurd en zal uitgevoerd worden door zowel de gemeentelijke als de nationale overheden. Dit is de eerste keer dat we een plan hebben dat van alle kanten wordt gesteund: nomaden weten waar ze hun vee mogen laten grazen, investeerders weten waar ze hun zaken mogen plannen, en milieubeschermers mogen bepaalde gebieden beschermen om diersoorten te redden.”

Huong Rivier in Vietnam

Suu Lam vertelt over het werk dat zij en haar organisatie ‘Centrum voor Sociaal Onderzoek en Ontwikkeling’ doen in het Huong Rivier gebied in Vietnam. “Hier lijden mensen direct onder de gevolgen van klimaatverandering, zoals verzilting van landbouwland door de stijgende zeespiegel. Bovendien veroorzaken grootschalige interventies stroomopwaarts – zoals dammen, plantages en mijnbouw – ernstige schade aan de leefomgeving waarvan de lokale bevolking afhankelijk is voor haar voortbestaan.” Lam vertelt ons over de succesvolle integratie van de ideeën, de kennis en de methodes van de lokale bevolking in provinciaal beleid en lokaal management. In haar presentatie benadrukt ze dat een bottom-up benadering absoluut noodzakelijk is om effectief met klimaatverandering om te kunnen gaan. Deze lokale methodes om met klimaatverandering om te gaan, zouden geïntegreerd moeten worden in het beleid van andere NGOs en regionale ontwikkelingsbanken. "Aanpassing aan klimaatverandering is meer dan alleen investeren in concrete infrastructuur. Het is nog veel belangrijker om te  investeren in de veerkracht van lokale gemeenschappen, om zo te zorgen dat ze zich kunnen wapenen tegen klimaatverandering. Dat kan bijvoorbeeld door mangroven te herplanten zodat er een buffer ontstaat die het stijgende zoute water tegenhoudt.”

Bewustzijn creëren bij ambassades

“Ik ben blij dat Both ENDS ons deze kans gaf om in gesprek te gaan met deze belangrijke actoren, omdat het voor ons lastig is om met hen in contact te komen,” zegt Lam. “De Nederlandse overheid investeert bijvoorbeeld in internationale financiële instituten zoals de Wereldbank of de Aziatische Ontwikkelings Bank. Deze instituten investeren in mijn land, om het meer ‘klimaatbestendig’ te maken. Maar deze instituten investeren meestal te veel in infrastructuur, en te weinig in de groene en sociale aspecten van maatregelen tegen klimaatverandering. Het land wordt alleen maar voller door de aanleg van steeds meer wegen en dammen, en dat is lang niet altijd de meest effectieve en duurzame optie.”

Tijdens de levendige en vruchtbare discussie tegen het einde van de sessie, geven de deelnemende beleidmakers aan dat zij en hun ambassades vaak niet op de hoogte zijn van de misstanden 'op de grond'. Lam: “Kees Rade, het hoofd van het Departement Inclusieve Groene Groei van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken, stelde voor om onze ideeën te delen met hun ambassades. Een heel nuttige suggestie, want ambassades moeten horen wat lokale belanghebbenden te zeggen hebben om tot inclusief en duurzaam watergebruik te komen. Het zou geweldig zijn als de ambassades op hun beurt die boodschap kunnen delen met de financiële instituten die in hun land investeren!” Munguti sluit zich hier volledig bij aan en vervolgt: “Het is een geweldige kans geweest om in één kamer te zijn met Europese beleidsmakers en financiers om zo aan de hand van onze verhalen te laten zien wat zich precies op de grond afspeelt.”

Wereld Waterweek: van een technische naar een socialere benadering van watermanagement

Tot nu toe lag de nadruk tijdens de Wereld Waterweek altijd vooral op de toegang tot drinkwater en sanitatie: de zogeheten WASH agenda. Een vrij technische benadering dus, Dit jaar presenteerde de organisatie voor het eerst een meer sociale en integrale kijk op water, en de belangrijke rol van water in duurzame ontwikkeling. Waterzekerheid is een van de grootste uitdagingen van de 21^e eeuw. Maar deze (on)zekerheid is niet zozeer te wijten aan de beschikbaarheid van water, als wel aan de verdeling ervan tussen verschillende gebruikers onderling. De Verenigde naties stellen dan ook in hun 'Wereld Water Ontwikkeling Rapport 2015', dat er innovatieve middelen en benaderingen ontwikkeld moeten worden, om zo een eerlijkere toewijzing en verderling van schaarse waterbronnen tussen concurrerende gebruikers te bevorderen.

Nature Kenya

CSRD Vietnam