Both ENDS
Farmaceuten houden vast aan hun patenten en (onze) overheden nemen de belemmeringen voor vrije productie – die al jaren geleden binnen internationale handelsverdragen zijn opgeworpen – niet weg.
Waarom leent de Europese Investeringsbank (EIB) een half miljard euro aan de Braziliaanse ontwikkelingsbank BNDES? Het geld, opgebracht door de Europese belastingbetaler, komt uit het potje ‘klimaatgelden’ en is dus bestemd voor projecten die klimaatverandering tegengaan. Maar is BNDES dan de meest logische keuze? Anouk Franck ging naar Brazilië om meer te weten te komen over deze lening.
(Dit artikel verscheen op 18 januari in het Engels in het tijdschrift Inside Philantrophy)
Maar weinig mensen in de filantropie begeven zich in die sector omdat ze ervan dromen bij een financiële instelling te werken. Toch is dit precies wat ze doen. De filantropische sector zoals we deze tegenwoordig kennen, is met opzet ontworpen door de gewetenloze zakenlieden die in het begin van de 19e eeuw opkomst maakten. Het was een reactie op de extreme welvaartsongelijkheid die ze zelf hadden gecreëerd via uitbuitende arbeidspraktijken in de olie-, staal- en scheepvaartindustrie. Of het nou oprecht was om de schade die ze hadden aangericht te herstellen, of gewoonweg om hun naam te zuiveren, de industriëlen verworven een monopolie in de filantropische sector. Ze beschermden haar voor rechtszaken tegen haar functie als tax shelter en beperkten toezichtwetgeving die democratische besluitvorming zou kunnen stimuleren. Tegenwoordig bedraagt de waarde van de filantropische sector ongeveer 2,3 biljoen dollar, oftewel 3% van de wereldeconomie.
De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO is onvoldoende transparant over haar financieringen en investeringen en handelt daarmee in strijd met haar mandaat. Dat blijkt uit een nieuw rapport van International Accountability Project en de Foundation for the Development of Sustainable Policies, onderschreven door 28 organisaties waaronder Both ENDS, SOMO en Oxfam Novib. De organisaties deden onderzoek naar de mate van transparantie van FMO over haar investeringen in de periode tussen 1 januari 2019 en 31 mei 2020. Slechts in 25% van de gevallen werd bekendgemaakt welke potentiële negatieve gevolgen een investering van FMO zou hebben voor mens en milieu.
Op de UNFCCC klimaatconferentie volgende week in Bonn organiseren Both ENDS, Transparency International, Human Rights Watch en Carbon Market Watch het side event “Environmental and social accountability for results based finance - Lessons learned and ways forward". De bijeenkomst staat in het teken van lessen die geleerd kunnen worden van internationale financiële instellingen bij het opzetten van een systeem voor compensatie en schadeloosstelling in het Groene Klimaatfonds en andere vormen van publieke en private klimaatfinanciering.
Met de onderhandelingen over TTIP komt het publieke debat over bilaterale investeringsverdragen (BIT’s) langzamerhand op gang. Vooral het ‘Investor-to-State Dispute Settlement Mechanism’ (ISDS) binnen TTIP dreigt de normen voor mens en milieu te verlagen. BIT’s maken gebruik van zeer controversiële arbitragesystemen (ISDS), die buitenlandse investeerders in staat stellen om overheden buiten de nationale rechter om aan te klagen voor hun nationale beleid en wetgeving. De publicatie 'To change a BIT is not enough', die Both ENDS vandaag lanceert, toont met een aantal heldere voorbeelden de verstrekkende gevolgen van deze mechanismen aan.
Op dit moment wordt er in het hoofdkantoor van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) in Genève een belangrijke discussie gevoerd. De discussie gaat over de vraag of de minst ontwikkelde landen strenge regels krijgen opgelegd voor de bescherming van intellectueel eigendom. De regels zijn bedoeld om investeringen in de ontwikkeling van nieuwe producten te beschermen, maar vormen een blokkade voor de armste landen. Tot dusver vormden deze landen daarom een uitzondering op de regels die wel gelden voor ontwikkelde (lees: rijke) landen, maar deze afspraak verloopt op 1 juli dit jaar. Both ENDS’ Burghard Ilge heeft zich de afgelopen tijd ingezet om ervoor te zorgen dat de afspraak ook daarna nog van kracht blijft. ‘Ik ben bang dat veel mensen in deze landen straks geen toegang meer hebben tot medicijnen en studieboeken’.
Klimaatactie is keihard nodig om de opwarming van de aarde te beperken. De gevolgen van klimaatverandering zijn nu al te merken. Overstromingen in Pakistan en dicht bij huis kosten levens en zorgen voor veel emotionele en economische schade, terwijl lokale klimaatoplossingen nog steeds grotendeels genegeerd worden. Daarom zal Both ENDS aanwezig zijn tijdens de klimaattop COP27 in Sharm El Sheikh, Egypte.
De Europese Investeringsbank (EIB) heeft haar nieuwe beleid voor investeringen in de energiesector gepubliceerd. Hierin geeft de bank aan vanaf 2020 niet meer in projecten gerelateerd aan fossiele brandstoffen te investeren. Dit is goed nieuws voor het klimaat, en Both ENDS en partners juichen dit voorstel dan ook toe. De lidstaten van de Europese Unie moeten nu, als aandeelhouders van de bank, dit beleid nog goedkeuren.