De impact van soja in Zuid-Amerika
Door
Tamara Mohr
De impact van soja in Zuid-Amerika
Uitbreiding sojateelt controleren
Op 10 en 11 december hadden we een ontmoeting met maatschappelijke organisaties uit vier landen in Latijns-Amerika (Brazilie, Bolivia, Paraguay en Argentinie). Aanleiding is dat in deze landen dagelijks nieuwe stukken land in gebruik worden genomen vooral voor de productie van soja, suikerriet en ontginning voor veeteelt. Op zich is daar niets mis mee, we hebben tenslotte een hoop monden te voeden op de wereld en in grote delen van deze regio is de opbrengst per hectare niet te evenaren. Vandaar ook dat de plannen van de overheden in alle landen gericht is op uitbreiding. De vraag is alleen, hoe zorg je er met z’n allen voor dat deze uitbreiding enigszins gecontroleerd plaatsvindt zonder dat de lokale bevolking en het milieu hier de dupe van zijn.
Controle-instrumenten zijn er, naleving en sluitende wetgeving veel minder
Both ENDS en de lokale partners (in het kader van de Ecosystem Alliance) hebben zich gericht op de sterke uitbreiding van de landbouw, soja- en suikerteelt. We maakten samen een simpele inventarisatie van instrumenten die beschikbaar zijn om de uitbreiding enigszins gecontroleerd te laten verlopen. Conclusie is dat er aan instrumenten geen gebrek is. Er is een lange lijst van wetgevingen, planningsmechanismen en certificeringen. Eén van de grote problemen is het gebrek aan capaciteit om erop toe te zien dat de wet en regelgeving wordt nageleefd en plannen worden uitgevoerd. Het helpt ook niet dat in landen als Bolivia de kosten om bijvoorbeeld toestemming te krijgen om nieuw land te mogen ontginnen hoger zijn dan de boete die je moet betalen als je het zonder toestemming doet. De wetgeving is ook niet altijd logisch. In Paraguay geldt de wet die is aangenomen dat er niet meer ontbost mag worden alleen voor het oosten van het land. Daar is het meeste bos al verdwenen. Deze wet geldt niet voor het westen, dus daar wordt nu vrolijk ontgonnen. En ondanks de mooie planning schroomt niemand om gebieden te ontginnen die niet bedoeld zijn voor landbouw omdat ze beschermd zijn of gewoon niet geschikt. Dat in Paraguay maar zo’n 2% belasting wordt betaald over sojabonen die geëxporteerd worden (in Argentinie is dit 35%) helpt de staatskas ook niet, al is er ook weinig zekerheid dat dat belastinggeld zinvol besteed zou worden.
Uitbreiding digitaal te volgen
Wat opvalt is de gedetailleerdheid waarmee de verandering in landgebruik in alle landen, misschien met uitzondering van Bolivia, in kaart wordt gebracht. Op satelietbeelden is te zien waar recent land is ontgonnen en aan de vorm van het ‘blokje’ is te zien wat er verbouwd gaat worden. Daarvoor hoef je niet eens het veld in. En als organisatie hoef je ook niet meer het veld in om te zien wat er gebeurt. Met een simpele smartphone en een vrij te verkrijgen programma registreren lokale mensen ter plekke wat er gebeurt, inclusief foto’s, video’s, tekst en coordinaten. Als ze ergens signaal hebben sturen ze alle informatie naar een programma waarin het verwerkt wordt. Zo is bijna dagelijks te zien wat er veranderd. En dat is nogal wat. De recente gegevens van (ongecontroleerde) uitbreiding zijn talrijk. Steeds meer vindt dit plaats in kwetsbare gebieden zoals de Chiquitania in Bolivia en de Chaco in Bolivia, Paraguay en Argentinie. De rest van de geschikte landbouwgrond is tenslotte al in gebruik.
Einde maken aan natuurvernietiging
Het moet toch mogelijk zijn beter gebruik te maken van al de beschikbare kennis, informatie, studies, technologische mogelijkheden, beelden, analyses en kaarten. In eerste instantie moeten ze beschikbaar zijn voor iedereen die er iets mee kan. Ten tweede zou veel meer samengewerkt moeten worden met als doel ervoor te zorgen dat de eindeloze stroom verhalen over voortschrijdende vernietiging in deze vier sojaproducerende landen, schending van mensenrechten met bijbehorend beeldmateriaal, ooit tot het verleden behoort. Ten derde zou het interessant zijn om op basis van alle kennis en gegevens een goede analyses te maken van de werkelijke situatie met betrekking tot de impact van soja. Om de eerste stap hiertoe te zetten heeft Both ENDS, samen met zo’n 14 organisaties uit de regio de afgelopen dagen gewerkt aan het opzetten van een Observatorio Socioambiental de la Soja.
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier
Soja: handel in ontbossing
De groeiende vraag naar soja heeft negatieve gevolgen voor mens en milieu in Zuid-Amerika. Both ENDS wijst Nederlandse actoren in de soja-industrie op hun verantwoordelijkheid en werkt met partners aan duurzame en eerlijke alternatieven.
-
Brief / 2 maart 2022
Noodzaak tot aanscherping EU-ontbossingsverordening
Betreft gezamenlijke brief van een 6-tal NGO's: Wereld Natuur Fonds (WWF), Milieudefensie, Both ENDS, Vogelbescherming Nederland, Greenpeace en World Animal Protection aan de Kamercommissies van ministerie van Infrastructuur en Waterstaaten, ministerie van Landbouw, Natuur & Voedsel en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. De EU-wet versterken om ontbossing t.g.v. import van agri-commodities tegen te gaan. De EU-verordening dient meer waarborg te bieden voor erkenning van mensenrechten, voor een robuuste naleving van de wet in de praktijk en een uitbreiding naar de zorgvuldigheidsverplichting naar financiële instellingen.
-
Publicatie / 15 februari 2022
-
Nieuws / 3 februari 2022
Bossenwet EU kan en moet sterker. Doe mee met #Together4Forests!
In de komende maanden wordt het zogenaamde EU-wetsvoorstel voor ontbossingsvrije producten besproken in de Nederlandse en EU parlementen. De bedoeling is dat er in de EU geen producten meer geïmporteerd zullen worden waarvoor op de een of andere manier ontbost is. Een heel mooi en belangrijk initiatief, maar het wetsvoorstel dat er nu ligt is volgens veel maatschappelijke organisaties, waaronder Both ENDS, lang niet toereikend.
-
Blog / 2 februari 2022
Wetlands-bewoners vechten tegen milieuvernietiging en klimaatverandering
Door Eva Schmitz -
Publicatie / 25 oktober 2021
-
Voor de pers / 25 oktober 2021
Nieuw rapport: EU-Mercosur handelsverdrag funest voor mens en milieu
Het EU-Mercosur handelsverdrag leidt tot natuurvernietiging, schending van landrechten van boeren en Inheemse volkeren en verlies van industriële banen in de Mercosur-landen. Daarnaast zorgt het voor oneerlijke concurrentie voor Europese boeren. De Handel Anders! coalitie pleit voor een alternatief verdrag om de politieke samenwerking tussen de EU en de Mercosur-landen te verbeteren en doet voorstellen voor rechtvaardige en duurzame internationale handelsregels. Dat is de kernboodschap van een nieuwe publicatie die vandaag gepresenteerd wordt in Nieuwspoort.
-
Externe link / 20 juli 2021
Bosbescherming: een strijd op veel niveaus (Jaarverslag 2020)
Systeemverandering is dringend nodig om de bossen van de aarde en de rechten van mensen die in het bos wonen te beschermen. Ontbossing wordt veroorzaakt door een wereldwijde vraag naar producten zoals palmolie en soja. Maar het probleem kan alleen worden aangepakt als naast een kleinere vraag naar deze producten, de rechten van bosgemeenschappen beter worden erkend. Dit was een belangrijke focus van het werk van Both ENDS en partners in 2020.
-
Nieuws / 3 mei 2021
Opinie: Nederland, gebruik je invloed om wereldwijd bossen te beschermen
Onlangs besteedden diverse media aandacht aan het feit dat Nederland een grote rol speelt in de wereldwijde ontbossing, oa door onze import van soja en palmolie. Een alarmerend bericht, op basis van een gedegen onderzoek van het WWF. Paul Wolvekamp en Tamara Mohr schreven naar aanleiding hiervan een optimistisch opiniestuk, met suggesties hoe Nederland haar rol als grote importeur juist ten goede kan inzetten om het tij te keren en de bossen wereldwijd te beschermen tegen verdere vernietiging voor onze import.
-
Nieuws / 15 maart 2021
Hoe scoort Nederland op het halen van de SDG's?
In 2015 werden door de Verenigde Naties de Sustainable Development Goals (SDG's) in het leven geroepen. Deze 17 specifieke doelen, die allemaal met elkaar te maken hebben, zouden samen in 2030 moeten resulteren in een betere, eerlijke en meer duurzame wereld waarin niemand achterblijft. Nederland heeft zich als lid van de VN gecommitteerd aan het bevorderen van de SDG's, en elk jaar brengen het CBS en de Rijksoverheid rapporten uit over de voortgang. Volgens de initiatiefnemers van 'SDG Spotlight Nederland' is er echter behoefte aan een jaarlijks rapport dat de prestaties van Nederland op het gebied van specifieke SDG's vanuit een andere invalshoek bekijkt. Fiona Dragstra en Stefan Schuller van Both ENDS droegen bij aan de publicatie over 2020 en vertellen waarom deze volgens hen van belang is.
-
Blog / 16 februari 2021
Nederland kan veel bijdragen aan verduurzaming van landbouw – nationaal én internationaal
Door Karin van BoxtelAls Nederland haar landbouw en veeteelt wil verduurzamen en wil zorgen dat boeren een eerlijke prijs voor hun producten krijgen, zal ons land ook buiten de grenzen moeten kijken. Nederland is de op één na grootste exporteur van landbouwproducten ter wereld. We hebben grote impact, omdat we via onze handelsrelaties een intensief landbouwsysteem in stand houden dat leidt tot de vernietiging van ecosystemen en dat lokale productie ondermijnt. De voetafdruk van de Nederlandse economie is, mede door de handel in landbouwproducten, groot en groeiende. Dat moet en kan anders:Nederland heeft namelijk een goede uitgangspositie om de noodzakelijke landbouwtransitie aan te voeren. Gelukkig bieden de verkiezingsprogramma's die op tafel liggen, daarvoor genoeg aanknopingspunten. Een nieuwe coalitie kan dus voortvarend aan de slag.
-
Dossier
Nederland, het buitenland en de verkiezingen
Binnenkort zijn er verkiezingen in Nederland. De politieke partijen slijpen hun messen en hebben hun plannen inmiddels uiteengezet in lijvige partijprogramma's. Die gaan, niet verrassend, hoofdzakelijk over binnenlandse thema's. Het thema buitenland wordt vooral genoemd in het licht van kansen voor het Nederlandse bedrijfsleven en als bedreiging op het gebied van gezondheid, privacy en concurrentie waartegen wij ons juist zouden moeten beschermen. Maar als we in Nederland willen verduurzamen moeten we vooral ook naar onze voetafdruk over de grenzen kijken en erop inzetten die te verkleinen. Both ENDS kijkt in de weken tot de verkiezingen waar binnen de partijprogramma's de kansen liggen.
-
Voor de pers / 14 december 2020
Minister Schouten: “We kunnen dit signaal voor een sterke bossenwet niet negeren”
Minister Carola Schouten (LNV) heeft vandaag in Den Haag symbolisch bijna 1,2 miljoen stemmen voor een sterke Europese bossenwet in ontvangst genomen. "Wat een indrukwekkend resultaat! Dit kunnen we niet zomaar naast ons neerleggen. We zetten de schouders eronder om dit signaal om te zetten in maatregelen", zei de minister.
-
Voor de pers / 12 december 2020
Bijna 1,2 miljoen burgers willen sterke Europese Bossenwet om wereldwijde ontbossing te stoppen
Amsterdam/Zeist, 12 december 2020
Meer dan een miljoen (1.193.652) Europeanen, waaronder veel* Nederlanders, roepen de EU op om te zorgen voor een ambitieuze Bossenwet, waardoor alleen nog ontbossingsvrije producten op de Europese markt zijn toegestaan. Niet eerder hebben zo veel burgers zich tijdens een zogenoemde publieksconsultatie van de Europese Commissie uitgesproken over een natuurthema. De oproepen worden in Nederland aangeboden aan minister Schouten (LNV).
-
Blog / 7 december 2020
Vijf jaar GAGGA: “Zodra je beseft waar genderrechtvaardigheid om draait, laat het je niet meer los”
Door Annelieke Douma en Tamara MohrBijna vijf jaar geleden begon de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA) aan haar missie om twee tot dusver vrijwel gescheiden werelden samen te brengen: die van organisaties voor rechtvaardigheid op milieugebied en de vrouwenbeweging. Vanuit Both ENDS hebben Annelieke Douma en Tamara Mohr het GAGGA-programma gecoördineerd. Samen kijken ze terug op vijf jaar leren en verbinden. Ze zijn blij met de uitkomsten van dit innovatieve programma.
-
Evenement / 16 november 2020, 18:30 - 19:30
Business as Usual: Dutch neo-colonialism in Brazil
The Netherlands is a major business partner to Brazil and has not been deterred by the record of human rights' abuses by Bolsonaro's government, nor by the coup d'Etat against the president Dilma Rousseff in 2016. How do the Dutch economic ties with the Brazilian political and corporate elites affect the Brazilian population, in particular indigenous peoples, nature and the global climate?
-
Publicatie / 12 november 2020
-
Nieuws / 21 september 2020
De Pantanal staat in brand: hoe een wetland een brandhaard kon worden
De Pantanal, het grootste zoetwater-wetland ter wereld, heeft dit jaar te lijden onder uitzonderlijke en desastreuze bosbranden, veelal veroorzaakt door menselijk toedoen. In de laatste paar maanden alleen al is een stuk zo groot als Noord-Ierland afgebrand. Partnerorganisaties van Both ENDS in de regio vragen nu aandacht voor deze ecologische en sociale ramp.
-
Voor de pers / 11 september 2020
Persbericht: Sterke EU-bossenwet moet wereldwijde ontbossing stoppen
Meer dan 100 natuur- en mensenrechtenorganisaties starten Campagne #Together4Forests voor bescherming van bossen en inwoners
Zeist/Amsterdam, 11 september 2020
De Europese Unie is nog altijd één van de topimporteurs van soja, palmolie en hout uit gebieden waarvoor vaak bossen en andere waardevolle natuurgebieden zijn vernietigd. Europa heeft geen wetgeving tegen ontbossing. Vanaf vandaag kunnen alle Europeanen aan de Europese Commissie laten weten dat er een krachtige wet moet komen die ervoor zorgt dat uitsluitend ontbossingsvrije producten de EU bereiken.
-
Nieuws / 11 september 2020
Geef je mening over het anti-ontbossingsbeleid van de EU
Wereldwijd worden onze bossen bedreigd. Onze resterende wouden – de longen van onze planeet met hun onmisbare biodiversiteit – worden gerooid om plaats te maken voor rundvlees, sojateelt, de productie van palmolie, mijnbouw en andere industriële activiteiten. Dit wordt aangejaagd door de groeiende vraag vanuit Europa en andere regio's. Maar het goede nieuws is: je kunt meehelpen om de verwoesting te stoppen!