‘Africa Works’ met fatsoenlijke financiering

Het is dan ook heel fijn om aanwezig te zijn op de conferentie ‘Afrika Works’. Tot nu was dit voornamelijk een conferentie over zakelijke kansen, ondernemen en investeren in Afrika. Maar het is goed om tijdens deze conferentie óók te praten hoe al deze voorgenomen economische activiteit ondersteund en mogelijk gemaakt zou kunnen worden door fatsoenlijke financiering. Financiering die ten goede komt aan de vooruitgang van, en door iederéén op het continent.

De Wereldbank is niet de enige financiële instelling voor ontwikkeling en economische groei die aan de neus van de allerarmsten voorbijgaat of ze nog steviger in de hoek drukt waar de klappen vallen. Heel veel ontwikkelingsbanken slagen er niet in om hun investeringen te laten uitkomen bij de grote groep armen zelf, bijvoorbeeld via lokale investeerders, de motoren van lokale groei, die de allerarmsten wél een uitweg kunnen bieden in de vorm van werk, inkomen en bestaanszekerheid.

Het zou een stuk schelen als zich ontwikkelende landen een degelijke eigen financiële huishouding zouden hebben. Helaas, dat is nu nog niet aan de orde. Landen in Afrika, Latijns-Amerika en Azië gaan gebogen onder grote schulden uit het verleden, ze lijden onder illegale uitvoer van kapitaal, hebben moeite zelf belasting te innen van multinationals en ze zijn vaak de onderliggende partij in handels- en investeringsovereenkomsten.

Wat is de oplossing? Als wij ons oor te luisteren leggen bij onze Afrikaanse partners dan is dit wat ze willen: het liefst hebben ze zelf het heft in handen en bepalen ze zelf waar en hoe er geïnvesteerd wordt, samen met lokale banken en andere financiële instellingen. Lokale beslissers en investeerders moeten financiële kennis en keuzes hebben. Als het goed is, is er ook openbaarheid over de beslissing en de gevolgen van investeringen.

Dan de schuldenproblematiek, die ervoor zorgt dat jaarlijks miljarden die in de eigen economie geïnvesteerd konden worden, naar de rijkere landen wegvloeien. Daar moet over worden onderhandeld, met onafhankelijk onderzoek naar het ontstaan van de schulden en onafhankelijke arbitrage zodat er een eerlijke oplossing gevonden kan worden. Rijke geldschieters zoals Nederland moeten ophouden nieuwe leningen op te dringen, bijvoorbeeld uit exportkredieten die ons eigen bedrijfsleven ondersteunen, aan ontwikkelingslanden omdat ook daar geld lenen geld kost.

Vervolgens moeten de belasting- en investeringsverdragen van de westerse wereld worden bijgesteld, zodat de machtspositie van buitenlandse investeerders ondergeschikt wordt gemaakt aan de duurzame ontwikkelingsdoelen die internationaal zijn afgesproken, en die landen zelf willen realiseren. Daarmee kunnen de mensen onderop worden beschermd en de financiële krachten op lokaal niveau worden opgekrikt. Illegale uitvoer van kapitaal, in de vorm van corruptie, kapitaalvlucht of anderszins, moet worden gestopt.

Dit alles vergt een lange-termijnvisie. Westerse investeringsinstellingen hun gang laten gaan omdat het op korte termijn efficiënter is, leidt tot uitsluiting van de allerarmsten. Fatsoenlijke financiering vraagt dat we doorzien wáár de fouten kleven aan het huidige systeem van ontwikkelingsfinanciering. Het vraagt moed om de praktijk van vandaag te veranderen en effectieve ondersteuning te bieden aan de  essentiële vraag van de mensen om wie het gaat: “laat ons zelf onze financiële instellingen sterk maken”.