Nieuwe stuwdammen in Braziliaanse Pantanal voorlopig in de ban

Al decennia lang houdt Both ENDS de ontwikkelingen in dit grote moerasgebied in het hartje van Zuid-Amerika nauwlettend in de gaten. We werken nauw samen met organisaties die ervoor zorgen dat de plaatselijke bevolking van die ontwikkelingen op de hoogte is en zich er zo nodig tegen kan beschermen. Maar waarom is dit gebied zo bijzonder en zo belangrijk voor heel Zuid-Amerika? En waardoor wordt het gebied bedreigd? C.Cornell Evers, onafhankelijk fotograaf en schrijver, sprak met Tamara Mohr van Both ENDS en Sander van Andel van IUCN om daarachter te komen. Het resultaat van dat gesprek is te lezen in een mooi interview.

10 liedjes: dat is het resultaat van 450 km varen door de Pantanal gedurende 4 dagen met 36 mensen. Het project Pantanal Poética zocht en vond een nieuwe manier om de Pantanal te bekijken, een waardevol maar bedreigd natuurgebied op de grens van Brazilië, Bolivia en Paraguay.

In aanloop naar de VN-waterconferentie 2023 in New York ontwikkelden academici en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties van over de hele wereld de afgelopen maanden een alternatieve visie op wereldwijd waterbeheer. Het zogenoemde Transformative Water Pact is een reactie op het huidige waterbeheer, dat gekenmerkt wordt de voortdurende uitputting van de natuur, mensenrechtenschendingen en extreme machtsverschillen. Het Transformative Water Pact is een alternatieve visie op waterbeheer, gebouwd op de beginselen van milieurechtvaardigheid, gelijkheid en zorg.

De Pantanal, in het hart van Zuid-Amerika op de grens van Brazilie, Bolivia en Paraguay, is het grootste zoetwater-moerasgebied ter wereld. Het heeft een enorme biodiversiteit en de mensen die er wonen leven vooral van visserij en toerisme. Dit gigantische natuurgebied is van onschatbare waarde voor de waterhuishouding van een groot deel van het continent, tot aan de La Plata in Argentinië, zo'n 1500 kilometer verderop. Het gebied wordt van alle kanten bedreigd en daarom ondersteunt Both ENDS al sinds 1994 actief lokale organisaties die zich inzetten voor de bescherming van de Pantanal.

Ieder jaar op 14 november wordt in het Braziliaanse Cáceres de dag van de Paraguay-rivier gevierd. Dit is begonnen in 2000 toen het maatschappelijk middenveld voor het eerst de handen ineensloeg en met succes campagne voerde tegen de bouw van de Hidrovía Paraguay-Paraná, een waterweg. Sindsdien staat de datum symbool voor de sterke band van de bevolking met de rivier, haar cultuur en het milieu.

Water is leven, letterlijk. Het is een essentieel onderdeel van ecosystemen, van de natuur, van de mens. Op veel plaatsen in de wereld wordt water echter oneerlijk en niet duurzaam verdeeld en gebruikt. Waterbeheer is doorgaans gericht op economische belangen op de korte termijn, op het maximaliseren van de winst van een handjevol welgestelden ten koste van mens en natuur. Deze dominante benadering van water en waterbeheer vindt haar oorsprong in de Europese industriële revolutie, en is via kolonialisme en globalisering wereldwijd de norm geworden. Maar volgens Melvin van der Veen en Murtah Shannon, waterexperts bij Both ENDS, zal deze benadering plaats moeten maken voor rechtvaardige, duurzame en inclusieve vorm van waterbeheer. Both ENDS werkt over de hele wereld samen met gemeenschappen en organisaties die zich hiervoor inzetten en ondersteunt deze.

Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika. Het gebied is essentieel om de regio te beschermen tegen overstromingen en droogte, en om de levenskwaliteit van de inwoners te behouden. Klik hier voor de website van het programma en voor de laatste informatie.

In de Nam Ou, een rivier in het noorden van Laos, worden zeven dammen gebouwd door een Chinees bedrijf. Overal ter wereld hebben waterkrachtprojecten dezelfde ingrijpende consequenties voor de bewoners in en rond het gebied. In de eerste plaats omdat ze er weg moeten; gedwongen migratie wordt nog steeds beschouwd als een onlosmakelijk bijverschijnsel van infrastructuurprojecten. Dit getuigt van een stuitend gebrek aan respect voor de arme gemeenschappen uit wiens naam de ontwikkelingen zogenaamd plaatsvinden. Onze lokale partner in Laos zocht de bewoners langs de rivier op en praatte met hen over hun leven na de gedwongen verplaatsing.

Het is een burgercomité gelukt om de vergunning voor een stuwdam in de JauQuara-rivier tegen te houden. Het bouwen van een brede burgerbeweging om het wetland te beschermen staat centraal in het Wetlands without Borders-programma. "Connecties zijn van levensbelang voor de gemeenschappen."

Uit een gisteren verschenen rapport van Amnesty Centraal-Amerika blijkt dat de plannen voor een nieuw kanaal nu al leiden tot veelvuldige schendingen van mensenrechten in Nicaragua. Dit terwijl de bouw van het kanaal nog niet eens is begonnen. Veel organisaties verzetten zich mede hierom tegen het kanaal. Both ENDS ondersteunt hen daarbij.