Nieuwe stuwdammen in Braziliaanse Pantanal voorlopig in de ban

Instituto Gaia, een trouwe partner van Both ENDS in Brazilië die zich al jaren inzet om de ontwrichtende bouw van stuwdammen een halt toe te roepen, beschouwt de opschorting dan ook als een enorm succes. De onvermoeibare lobbyactiviteiten en voorlichtingscampagnes van de organisatie (die voor het merendeel uit vrijwilligers bestaat) hebben ongetwijfeld bijgedragen aan dit fantastische resultaat.

Op een na grootste zoetwater wetland ter wereld

De Pantanal is op het een na grootste zoetwater wetland ter wereld met een buitengewoon grote biodiversiteit. Toerisme en visserij vormen de belangrijkste inkomstenbronnen voor de lokale bevolking. Het enorme ecosysteem dat zich over zo'n 1500 km uitstrekt tot het La Platagebied in Argentinië is onmisbaar voor de watervoorziening van een groot deel van het continent.

De gevaren van stuwdammen

Tot de belangrijkste bedreigingen voor de Pantanal behoren de bouwplannen voor ruim 150 kleine dammen in de rivieren die deel uitmaken van het wetland. Met deze dammen moet energie opgewekt worden en daarom zijn het lucratieve investeringen. Het merendeel van de opgewekte energie is echter niet bestemd voor de lokale bevolking, maar gaat linea recta naar de grote steden elders in het land en wordt zelfs verkocht aan het buitenland. De aanleg van deze dammen heeft enorm schadelijke gevolgen voor het kwetsbare wetland en de bevolking in het gebied. Omdat de dammen de rivieren in hun vrije loop stuiten, raken hun cruciale ecosystemen onherstelbaar beschadigd en kunnen vissen en andere diersoorten zich bijvoorbeeld niet langer verplaatsen en voortplanten. Door de bouwwerkzaamheden gaat er veel verloren van de unieke biodiversiteit, hetgeen uiteindelijk ten koste gaat van duizenden gemeenschappen op de rivieroevers die voor hun levensonderhoud zijn aangewezen op een gezond rivierenlandschap.

Maatschappelijke en milieucriteria

De regionale overheden zijn verplicht openbare hoorzittingen te beleggen voordat ze vergunningen afgeven voor nieuwe dammen. Aangezien deze procedures zelden correct verlopen, zijn lokale groepen die zich afzetten tegen de nieuwe dammen er de afgelopen jaren in geslaagd de lokale bevolking te mobiliseren en zijn er bijeenkomsten verstoord en stilgelegd. Volgens de lokale groepen worden de procedures voor het beleggen van hoorzittingen en het verlenen van vergunningen vaak gebrekkig nageleefd en was het onderzoek naar de maatschappelijke en milieugevolgen tot dusver vaak ontoereikend. Volgens de lokale autoriteiten in de Pantanal kan het nieuwe onderzoek van ANA echter helpen de procedures en criteria voor de verlening van vergunningen te verbeteren. Dit zou kunnen betekenen dat waterkrachtprojecten in de toekomst moeten gaan voldoen aan strengere maatschappelijke en milieucriteria voordat ze het groene licht krijgen. Dit zou een enorme stap in de goede richting zijn om een gezonde toekomst van het hele Pantanalgebied veilig te stellen.

Wetlands without Borders

Both ENDS is in 1994 begonnen met de actieve ondersteuning van lokale organisaties die zich inzetten voor het behoud van Pantanal, zoals Instituto Gaia. Dit heeft geleid tot een grootschalig lange-termijnprogramma in vier landen (Brazilië, Bolivia, Paraguay en Argentinië) waarbij lokale organisaties worden geholpen bij hun pogingen het gehele Rio de la Plata stroomgebied, waarvan de Pantanal deel uitmaakt, te beschermen. Dit unieke programma heet Wetlands without Borders en wordt gefinancierd door DOB Ecology.

Het artikel over dit nieuws in 'Globo.com' (in het Portugees)