FMO handelt in strijd met eigen richtlijnen bij bouw Barro Blanco dam
De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO heeft voordat ze een lening van 25 miljoen dollar verstrekte voor de bouw van de Barro Blanco dam in Panama, niet genoeg rekening gehouden met de rechten van de lokale bevolking en de effecten op het milieu. Daarmee heeft de bank gehandeld in strijd met haar eigen richtlijnen. Dat blijkt uit het langverwachte rapport van het onafhankelijke klachtenmechanisme van FMO en de Duitse ontwikkelingsbank DEG l dat afgelopen vrijdag verscheen. Dit rapport werd gepubliceerd naar aanleiding van een klacht die in mei 2014 was ingediend door de M-10, die de getroffen inheemse Ngöbe gemeenschap vertegenwoordigt. Both ENDS steunt de M-10 al jaren in hun
protest tegen de dam en was een van de organisaties die hielp met het formuleren en indienen van deze klacht. We zijn dus blij met de conclusies van de onafhankelijke experts van het klachtenmechanisme.
Geen instemming
Het stuwmeer van de dam zal het grondgebied van de Ngöbe indianen gedeeltelijk onder water zetten. Daardoor zullen zij worden gedwongen hun huizen en plekken met religieuze, archeologisch en culturele waarde te verlaten. Ondanks nationale en internationale verplichtingen met betrekking tot mensenrechten, heeft projectontwikkelaar Genisa geen free, prior and informed consent (FPIC) van de Ngöbe verkregen. Volgens het rapport hadden de geldverstrekkers “meer duidelijkheid moeten krijgen over instemming van de lokale bevolking voordat het project werd goedgekeurd.” Ook vindt het rapport tekortkomingen aan het sociale- en milieuplan dat aan de lening gekoppeld was. Dat plan “bevatte geen bepalingen en regels ten aanzien van het verwerven van land, het behoud van biodiversiteit en natuurbeheer. Er wordt ook niet gerept over het belang van het behoud van cultureel erfgoed.”
Invloed FMO
De investeringsbanken erkennen dat ze de gevolgen van de dam onvoldoende geëvalueerd hebben, maar beloven geen concrete stappen om tot een oplossing te komen. Ze claimen geen invloed te hebben op het overheidsbeleid in Panama om tot een overeenkomst met alle belanghebbenden te komen. Eerder heeft FMO echter wel degelijk geprobeerd de overheid te beïnvloeden. De bouw van de dam werd in februari door de overheid stilgelegd omdat bouwbedrijf Genisa zich niet aan de gemaakte afspraken hield. Zo ontbrak een legitieme overeenkomst tussen Genisa en de Ngöbe en werden overtredingen van milieuwetten geconstateerd. In reactie hierop stuurden de banken een dreigende brief naar de vicepresident van Panama om erop aan te dringen de bouw spoedig te hervatten. Het stilleggen van dit project “zou gevolgen kunnen hebben voor toekomstige investeringen in Panama”.
Vreemde reactie
Anouk Franck van Both ENDS verbaast zich over de reactie van FMO. ‘In plaats van aandringen op hervatting van het project zouden de banken nu juist moeten tonen dat ze de belangen van de lokale bevolking serieus nemen, in lijn met hun beleid. FMO geeft in gesprekken altijd aan dat zij er met haar klanten aan werkt om beter milieu en sociaal beleid te voeren, maar doet in het geval van Barro Blanco aantoonbaar het omgekeerde. Wij vinden dan ook dat FMO zich moet terugtrekken uit dit project, omdat nu zwart op wit is vastgesteld dat zij zich niet aan haar richtlijnen heeft gehouden. Om dit soort toestanden in de toekomst te voorkomen, vinden we bovendien dat het uitvoeren van een human rights impact assessment standaardprocedure moet worden bij FMO. Dat is een belangrijk instrument om te verzekeren dat mensenrechten en milieubehoud bij toekomstige projecten gewaarborgd worden.’
Lees ook het persbericht van onder andere Both ENDS en SOMO
De Volkskrant 1 juni 2015: Nederlandse ontwikkelingsbank zat fout met stuwdam Panama
Summary van rapport van klachtencommissie (Engels)
Zie hier een overzicht van de nieuwsberichten op onze site over dit onderwerp.
18 mei 2015: De Nederlandse FMO drong aan op voortzetten bouw omstreden Barro Blanco-dam
6 mei 2015: Bouw barro Blanco dam wordt hervat
11 febr 2015: Bouw Barro Blanco dam eindelijk stilgelegd
7 mei 2014: Klacht tegen FMO door inheemse bewoners rond Barro Blanco dam, Panama
28 febr 2014: Kamervragen over de aanleg van de Barro Blanco dam
18 febr 2014: Confrontatie dreigt bij Barro Blanco dam in Panama
14 febr 2014: Klacht indienen bij de FMO?
19 juni 2013: Onderzoek VN-rapporteur James Anaya
15 okt 2012: Kamervragen over rol FMO bij Barro Blanco
In deze 'long read' over Barro Blanco vindt u een verkort overzicht van wat er in de loop van de tijd allemaal gebeurd is rond de dam.
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Nieuws / 27 oktober 2025Nieuwe stap in het klachtenbeleid van FMO – maatschappelijke organisaties vragen om verdere versterking
Het vernieuwde klachtenbeleid van de ontwikkelingsbanken FMO, DEG en Proparco is een belangrijke stap vooruit. Organisaties die aan de consultatie deelnamen, erkennen de inspanningen om het mechanisme te verbeteren. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er nog veel moet gebeuren om het beleid écht effectief, transparant en onafhankelijk te maken.
-
Publicatie / 9 oktober 2025
-
Dossier /Naar een sociaal en ecologisch rechtvaardige energietransitie
Om de klimaatcrisis aan te pakken moeten we dringend overschakelen van fossiele brandstoffen naar schone, hernieuwbare energie. Deze overgang gaat echter niet alleen over het veranderen van energiebronnen. Het vereist een inclusief en eerlijk proces dat systemische ongelijkheden en veeleisende consumptiepatronen aanpakt, dat prioriteit geeft aan ecologische en sociale rechtvaardigheid en dat fouten uit het verleden niet herhaalt.
-
Dossier /Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Nieuws / 2 juli 2025Reactie FGG Alliantie op beleidskader ‘Focus’: Belangenbehartiging - internationaal en in Nederland - cruciaal voor eerlijke handel
Op 27 juni 2025 presenteerde demissionair minister Veldkamp via een Kamerbrief de contouren van het nieuwe subsidiekader ‘Focus’. Met de voorgangers van dit beleidskader, Samenspraak en Tegenspraak en Power of Voices, heeft Nederland jarenlang een voorlopersrol gespeeld. Nederland ontving internationale lof - door de nadruk te leggen op pleiten en beïnvloeden als effectieve strategie voor duurzame ontwikkeling én door de link tussen hulp en handel te erkennen.
-
Blog / 2 juli 2025Vrouwen aan het front van klimaatactie: lokale kracht; wereldwijde verandering
Door Tamara MohrAfgelopen week organiseerde GAGGA, de Global Alliance for Green and Gender Action, samen met FCAM en Mama Cash, en met Both ENDS als een van de alliantieleden, haar wereldwijde bijeenkomst in Indonesië. Het doel van deze bijeenkomst was om grensoverschrijdende samenwerking tussen bewegingen en regio’s te vieren en vooruit te kijken, met als doel het versterken van de collectieve kracht van gender-, klimaat- en milieurechtvaardigheidsbewegingen.
-
Nieuws / 24 juni 2025Inheemse gemeenschappen in Panama krijgen erkenning en gedeeltelijke herstelmaatregelen van ontwikkelingsbanken FMO en DEG in verband met de Barro Blanco-dam
Both ENDS en SOMO zijn blij met de ondertekening van het akkoord tussen vier inheemse Ngäbe-gemeenschappen in Panama en de Europese ontwikkelingsbanken FMO en DEG op 17 juni 2025. De regeling omvat een programma voor gemeenschapsontwikkeling dat, in combinatie met een openbare verklaring van de banken, tot doel heeft een aantal negatieve gevolgen van de Barro Blanco-stuwdam te erkennen en te verzachten. Het akkoord is mede tot stand gekomen door het goede, volhardende werk van de gemeenschapsorganisatie Movimiento 10 de Abril (M10) voor gerechtigheid voor de getroffen gemeenschappen. Daarnaast erkennen we de inzet van FMO en DEG om een oplossing te vinden voor hun langlopende conflict met de gemeenschappen dat is ontstaan door hun gedeeltelijke financiering van het waterkrachtproject sinds 2011.
-
Dossier /Pleiten voor goed beleid van ontwikkelingsbanken
Ontwikkelingsbanken zouden zich aan strenge milieu- en mensenrechtenregels moeten houden zodat hun projecten de allerarmsten ten goede komen en niet schaden. Both ENDS houdt de banken hieraan.
-
Blog / 11 april 2025FMO is erg tevreden over het eigen succes – nu de lokale bevolking nog
Door Anne de JongheDeze blog is bij het Financiële Dagblad verschenen.
-
Brief / 3 maart 2025
Input for FMO’s “investment approach to responsibly managed forest plantations”
Both ENDS has been asked by FMO to comment on its draft investment approach to responsibly managed forest plantations. To follow are a number of observations and recommendations, partially informed by Both ENDS long legacy of working in the forest & land arena, in dialogue with international donors, philanthropic foundations, companies, certification bodies and notably with forest dependent communities and other land users.
-
Publicatie / 16 januari 2025
-
Dossier /Small grants, big impacts
Small grants funds bieden een effectieve, alternatieve manier om geld van grote financiers terecht te laten komen bij lokale groepen en organisaties die wereldwijd werken aan een duurzame en rechtvaardige samenleving.
-
Brief / 22 juli 2024
Gezamenlijke Oproep tot Actie: Internationale Maatschappelijke Organisaties Eisen Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Moord op Berta Cáceres in Honduras
Dit is een gezamenlijke oproep tot actie van internationale maatschappelijke organisaties om de Hondurese autoriteiten op te roepen gerechtigheid te waarborgen voor de slachtoffers van de moord op Berta Cáceres. Acht jaar en vier maanden zijn verstreken sinds de misdaad tegen Berta, en het Hondurese rechtssysteem heeft de vonnissen van de veroordeelden niet bevestigd en de intellectuele auteurs niet vervolgd. Wij zijn zeer bezorgd dat de onafhankelijke rechtspraak en internationale overeenkomsten over mensenrechten niet worden nageleefd.
-
Publicatie / 18 juni 2024
-
Nieuws / 13 december 2023Reactie Both ENDS en OxfamNovib op Klimaatfonds beheerd door FMO
Both ENDS en Oxfam Novib verwelkomen het nieuwe SDG-Leenfonds van FMO. Dit fonds gaat ruim 1 miljard investeren in leningen aan kleine en middelgrote bedrijven in lage- en middeninkomenslanden, in de sectoren schone energie, inclusieve financiële dienstverlening en duurzame landbouw. De organisaties maken zich tegelijkertijd zorgen over de impact op de gewone mensen in de landen waar het geld van het fonds straks terechtkomt.
-
Nieuws / 6 november 2023Reactie op investeringen FMO in Nicaragua
Op 27 oktober bracht RTL Nieuws naar buiten dat de Steungroep Nicaragua de miljoeneninvesteringen die de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO in Nicaragua doet, onverantwoord vindt. FMO stelt desgevraagd 'dat het haar ondernemers ook in moeilijke tijden moet blijven steunen'. Both ENDS ziet dat de keuze om te blijven investeren in Nicaragua wel degelijk risico's met zich meebrengt, en dat deze onvoldoende worden meegewogen in de besluitvorming over financiering. Voorgaande investeringen van FMO waarbij mens en milieu de dupe waren, hebben in enkele gevallen zelfs bijgedragen aan geweld, met als dieptepunt de moord op Berta Cáceres in Honduras in 2016.
-
Publicatie / 25 mei 2023
-
Publicatie / 15 maart 2023
