EU-kandidaten unaniem voor bindend VN-verdrag voor bedrijven en groene investeringen
Tijdens het Fair, Green & Global Europese Verkiezingsdebat van zondag 12 mei, hebben de deelnemende kandidaat-Europarlementariërs stevige toezeggingen gedaan om zich in te zetten voor een bindend VN-mensenrechtenverdrag voor bedrijven het terugtrekken van Europese investeringen uit de fossiele industrie en grootschalig te investeren in duurzame alternatieven.
Wat kunnen we verwachten van de aanwezige partijen die deelnamen aan het debat wanneer zij zullen worden verkozen in het Europees Parlement?
|
Het debat werd georganiseerd door de Fair, Green & Global Alliantie (ActionAid, Both ENDS, Schone Kleren Campagne, Milieudefensie, SOMO en TNI) in samenwerking met Handel Anders en Tax Justice, en geleid door moderator Dionne Abdoelhafiezkhan. Kandidaten Anja Hazekamp (PvdD), Arnout Hoekstra (SP), Bas Eickhout (GroenLinks), Paul Tang (PvdA), Reinier van Lanschot (Volt) en Sophie in 't Veld (D66) gingen met elkaar de discussie aan over de onderwerpen bedrijven & mensenrechten, klimaatbeleid, belastingontwijking en handel & voedsel.
Politici unaniem: er moet een bindend VN-mensenrechtenverdrag komen
Moet er een bindend VN-verdrag komen om bedrijven te dwingen overal ter wereld mensenrechten na te leven? Dat is de eerste vraag waarover de zes politici zich uitspreken. De stelling wordt ingeleid door activiste Kalpona Akter, die vanaf haar 12e onder erbarmelijke omstandigheden in een Bengaalse kledingfabriek werkte. Inmiddels, vele jaren later, is ze oprichter en directeur van het Bangladesh Centre for Worker Solidarity, een non-gouvernementele organisatie die opkomt voor arbeiders en hun rechten. Kalpona roept onze politici op om bedrijven verantwoordelijk te houden wanneer ze mensenrechten schenden. De afspraken die er nu liggen, zijn niet wettelijk maar vrijwillig geregeld en bovendien weinig transparant, wat betekent dat bedrijven nu makkelijk wegkomen met het schenden van mensenrechten. Daarom pleit Kalpona er samen met de FGG Alliantie voor dat afspraken over mensenrechten bindend moeten zijn en moeten worden vastgelegd in (handels)verdragen die de EU met andere landen sluit.
D66, Groenlinks, PvdA, PvdD, SP en Volt zeggen alle zes toe zich te zullen gaan inzetten voor een bindend VN verdrag om misstanden bij bedrijven aan te pakken, omdat, in de woorden van Anja Hazekamp, "mensenrechten altijd belangrijker zijn dan handelsbelangen." Maar er is meer nodig, aldus Anja Hazekamp en Paul Tang: om het naleven van mensenrechten, en specifiek vrouwen- en werknemersrechten, af te dwingen, is het essentieel om dit als voorwaarde in handelsverdragen op te nemen. Met andere woorden: zij stellen dat de EU pas een handelsverdrag mag afsluiten wanneer mensenrechten gewaarborgd zijn. Volgens Sophie in 't Veld werkt dat niet: pas een handelsverdrag aangaan als de mensenrechtenstandaarden zo hoog zijn als wij voor ogen hebben, betekent dat we voorlopig geen nieuwe handelsverdragen zullen sluiten. In 't Veld pleit voor een andere volgorde: ga eerst een relatie aan -middels een handelsverdrag- en werk dan samen toe naar een situatie waarin mensenrechten en milieu gerespecteerd worden. Via internationale betrekkingen kan dan de wetgeving in landen waar mensenrechten worden geschonden ook worden verbeterd. Volgens Hazekamp is dat nu precies wat er niet gebeurt, omdat mensenrechten en bescherming van het klimaat het uiteindelijk altijd verliezen van financiële prikkels. Handelsverdragen sluiten met landen die mensenrechten niet naleven kan de EU zich daarom in het belang van mens en milieu niet permitteren.
Bovendien, stelt Bas Eickhout, moeten afspraken over mensenrechten en milieu per definitie bindend zijn, en wel voor de gehele productieketen, zoals inmiddels voor een aantal conflictmineralen het geval is. Eickhout wil Europese bedrijven kunnen dwingen om verantwoordelijkheid te nemen voor hun hele toeleveringsketen.
Klimaatbeleid: brede steun voor hogere CO2-prijs
Het Europees Parlement praat al tien jaar over het afschaffen van fossiele subsidies. Toch wordt er in Europa jaarlijks nog altijd 112 miljard geïnvesteerd in subsidies voor fossiele brandstoffen, waarvan 7 miljard door Nederland. Om klimaatverandering te stoppen en een eerlijke transitie door te maken, moeten fossiele subsidies worden afgeschaft, aldus Donald Pols, directeur van Milieudefensie, in zijn inleiding op het tweede debatonderwerp.
De politici zijn het met elkaar eens: alle Europese investeringen in de fossiele industrie moeten teruggetrokken worden en in plaats daarvan ingezet worden voor duurzame alternatieven. Ook zijn D66, Groenlinks, PvdA, PvdD, SP en Volt van mening dat alleen een combinatie van verreikende klimaatmaatregelen werkelijk zoden aan de dijk zet. De vraag is echter: hoe?
Volgens Bas Eickhout vergt het klimaatprobleem meer dan enkel méér duurzame investeringen; we moeten simpelweg ook minder CO2 uitstoten. De kosten van CO2-uitstoot moeten omhoog, aldus Eickhout. Hij stelt dat de huidige prijs voor CO2-uitstoot in het emissiehandelssysteem te laag is en dat er teveel CO2-rechten gratis weggegeven worden. Ook Arnout Hoekstra en Paul Tang pleiten ervoor dat de prijs van CO2-uitstoot omhoog moet, in de vorm van een CO2-belasting. Bovendien stellen zij dat toegang tot de Europese markt moeilijker moet worden gemaakt voor landen die het Parijs-akkoord niet hebben ondertekend.
Een vraag uit het publiek betreft de mate waarin de EU investeerders kan verbieden om in fossiel te investeren. Daarop legt Bas Eickhout uit dat de EU - wegens het soevereiniteitsprincipe van lidstaten- niet de bevoegdheid heeft om private investeringen in de fossiele industrie te verbieden. Een poging om private financiers in ieder geval te dwingen tot transparantie over hun fossiele investeringen, en wat zij bijvoorbeeld precies verstaan onder 'groene' energie, heeft het niet gehaald in het Europarlement, tot zijn grote spijt. Om die investeerders dan toch te verleiden tot investeringen in hernieuwbare energie, acht Sophie in 't Veld het noodzakelijk dat hen duidelijk wordt gemaakt dat duurzame investeringen niet alleen geld kosten, maar ook wat opleveren, zowel financieel als voor het milieu.
Belastingontwijking: wie is aan zet, de lidstaten of de EU?
Per jaar worden er miljoenen aan belasting ontweken door bedrijven, waardoor ontwikkelingslanden maar ook Europese landen veel geld mislopen. Nederland scoort hierbij uitermate slecht omdat de Nederlandse overheid geldstromen via brievenbusfirma's stimuleert en ook faciliteert, waardoor het voor bedrijven gemakkelijk is om hier constructies op te zetten die het mogelijk maken geld door te sluizen en zo belasting te ontwijken en te ontduiken. Guiseppe van der Helm, voorzitter van Tax Justice NL, legt uit dat het Europees Parlement ons land niet voor niets op de 'belastingparadijzen-lijst' heeft gezet. De huidige Europese afspraken die zijn gemaakt om belastingontwijking tegen te gaan, zijn volgens Tax Justice NL en de FGG Alliantie volstrekt onvoldoende om de race naar de bodem te stoppen.
Alle aanwezige kandidaten zijn het erover eens: belastingontwijking moet worden aangepakt, want, zoals Anja Hazekamp stelt: belastingontduiking door multinationals treft de allerarmsten het meest, en deze ongelijkheid vinden we onacceptabel. Discussie was er vooral over de 'hoe'. Wat Arnout Hoekstra betreft ligt de bal bij de lidstaten, en is het aan hen om betere wetgeving te ontwikkelen om belastingontduiking en -ontwijking tegen te gaan. Hij stelt dat dit een nationale aangelegenheid is. Volgens Paul Tang is een puur nationale aanpak van belastingontwijking een wezenlijke belemmering voor het bereiken van belastingrechtvaardigheid. Hij pleit voor een Europese aanpak om ook onwillige landen -zoals Nederland, Ierland en Malta- te verplichten hun belastingpraktijken te verbeteren. Ook Reinier van Lanschot stelt dat belastingrechtvaardigheid een sterke unie vereist die functioneert op basis van meerderheidsbesluitvorming, omdat het huidige nationale vetorecht enkel en alleen in de weg staat van een effectieve, EU-brede aanpak van belastingontduiking en –ontwijking.
Handelsverdragen en de mondiale voedselproductie
De handelsverdragen die de EU afsluit met andere landen, hebben negatieve gevolgen op het gebied van voedselveiligheid en duurzaamheid, betoogt Sieta van Keimpema, voorzitter van Dutch Dairy Men Board. In haar vurige pitch over EU's schadelijke handelsbeleid -het laatste debat van de avond- legt ze uit dat dit komt omdat de EU de standaarden hierop verlaagt om de winstmarges van multinationals te vergroten. Handelsverdragen met Afrikaanse landen zijn in het bijzonder zorgwekkend, omdat Europese boeren door Europese subsidies de kosten onwaarschijnlijk laag kunnen houden. Hierdoor kunnen producten, zoals Europese melkpoeder, tegen een spotprijs worden gedumpt op de Afrikaanse markt - met als gevolg dat lokale Afrikaanse boeren onmogelijk kunnen concurreren met deze prijzen.
Sophie in ´t Veld en Reinier van Lanschot herhalen hun standpunt op handel, en leggen uit dat hun partij juist via handelsverdragen andere landen wil verleiden om hun wetten en regels op sociaal en milieugebied stapje voor stapje te verbeteren. Wat Anja Hazekamp betreft is dat de verkeerde volgorde. Zij stelt dat we door handelsverdragen juist de standaarden in Europa verlagen en slechtere producten van buiten de EU op onze markt toelaten. Arnout Hoekstra is het daarmee eens en vindt bovendien dat het wereldwijd rondslepen van voedsel en de schaalvergroting van de voedselproductie is doorgeslagen. Hij pleit voor een meer regionale voedselvoorziening, waarbij we niet langer andere landen leegroven.
Anja Hazekamp reageert: "Nederland is trots op haar rol als tweede voedselexporteur ter wereld, maar zou zich hier juist voor moeten rot schamen." Want, ons internationale handelsbeleid en voedselproductie leidt wereldwijd tot overbevissing, ontbossing en landroof en ontneemt boeren elders de kans op een waardig bestaan. Handel is teveel een doel op zich geworden, stelt Bas Eickhout, en het wordt te weinig gebruikt als een middel om wereldwijd mensenrechten en het milieu te beschermen.
Conclusie
Europa heeft een belangrijke rol te spelen als het gaat om een beweging richting een eerlijke en groene economie, daarover zijn de kandidaat-Europarlementariërs het eens. De EU is het grootste handelsblok ter wereld, met een gigantische ecologische voetafdruk. Dit handelsbeleid brengt vaak negatieve implicaties met zich mee voor mensen in ontwikkelingslanden. De FGG Alliantie, TaxJustice NL, Handel Anders en de meer dan duizend organisaties wereldwijd waarmee zij samenwerken vinden dat de EU daarin verantwoordelijkheid moet nemen, bijvoorbeeld door het rechtvaardiger maken van onze belastingsystemen. Daar hebben ook mensen in ontwikkelingslanden baat bij. De Europese verkiezingen zijn belangrijk omdat deze kiezers een kans geven om voor rechtvaardigheid en duurzaamheid te stemmen. Dit verkiezingsdebat heeft een tipje van de sluier opgelicht over de standpunten van D66, Groenlinks, PvdA, PvdD, SP en Volt, en wat wij van hen mogen verwachten op het gebied van eerlijke handel en belastingen en het tegengaan van klimaatverandering.
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier
Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Dossier
Innovaties voor iedereen: een andere blik op intellectueel eigendom
Het klinkt zo logisch: patenten en andere intellectuele eigendomsrechten beschermen investeringen in innovaties, waardoor er meer innovaties gedaan worden waarvan de hele wereld vervolgens kan profiteren. Zoals nieuwe medicijnen of droogte-resistente gewassen. Maar in de praktijk werken deze eigendomsrechten vaak averechts en belemmeren ze de toegang tot innovaties juist voor degenen die ze het hardst nodig hebben.
-
Nieuws / 25 april 2022
Oproep tot mede-ondertekenen: Nee tegen UPOV in Indonesië
De Europese Unie (EU) blijft van landen in het globale zuiden eisen dat ze zich aansluiten bij UPOV en wetten ter bescherming van plantenrassen opnemen in handelsverdragen. Op dit moment gebeurt dit in de onderhandelingen tussen de EU en Indonesië, waardoor Indonesië niet meer de flexibiliteit zal hebben om zo'n wet zo op te stellen dat deze aan haar eigen behoeften en prioriteiten voldoet. Daarom roepen we op om onze brieven hierover aan de Europese Commissie en de Indonesische regering mede te ondertekenen.
-
Publicatie / 12 april 2022
-
Publicatie / 4 maart 2022
-
Nieuws / 4 maart 2022
Stand with Ukraine: verklaring van meer dan 450 organisaties uit 49 landen
Honderden organisaties uit tientallen landen hebben hun solidariteit betuigd met de Oekraïners in een collectieve oproep aan wereldregeringen om voor eens en voor altijd een einde te maken aan de productie van fossiele brandstoffen. Door de huidige crisis gebruikt Poetin olie- en gasgeld om het levensonderhoud te bedreigen en terreur aan te wakkeren met escalerend geweld, wat de rol van het fossiele brandstofsysteem bij het aanjagen van conflicten onderstreept.
-
Brief / 2 maart 2022
Noodzaak tot aanscherping EU-ontbossingsverordening
Betreft gezamenlijke brief van een 6-tal NGO's: Wereld Natuur Fonds (WWF), Milieudefensie, Both ENDS, Vogelbescherming Nederland, Greenpeace en World Animal Protection aan de Kamercommissies van ministerie van Infrastructuur en Waterstaaten, ministerie van Landbouw, Natuur & Voedsel en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. De EU-wet versterken om ontbossing t.g.v. import van agri-commodities tegen te gaan. De EU-verordening dient meer waarborg te bieden voor erkenning van mensenrechten, voor een robuuste naleving van de wet in de praktijk en een uitbreiding naar de zorgvuldigheidsverplichting naar financiële instellingen.
-
Nieuws / 24 februari 2022
Maar liefst 1.380.000 euro van de Nationale Postcode Loterij voor lokale vrouwengroepen
Wij zijn ontzettend blij dat de Nationale Postcode Loterij ons voorstel voor een extra project heeft goedgekeurd met een bedrag van maar liefst 1.380.000 euro! Het voorstel 'Autonomy & Resilience Fund' werd ingediend door de Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA), bestaande uit het Fondo Centroamericano de Mujeres (FCAM), Mama Cash en Both ENDS. Met het fonds ondersteunt GAGGA via zogenaamde 'Small Grants Funds' lokale vrouwengroepen om weerbaar en sterk te worden in een veranderlijke wereld waarin het steeds moeilijker wordt het hoofd boven water te houden. De toekenning van dit grote bedrag betekent een enorme impuls voor vele vrouwenorganisaties, en dat is hard nodig in deze tijd waarin economische, klimaat- en gezondheidscrises de weerbaarheid van vrouwen, hun gemeenschappen en hun leefomgeving in de hele wereld steeds weer op de proef stellen!
-
Nieuws / 3 februari 2022
Bossenwet EU kan en moet sterker. Doe mee met #Together4Forests!
In de komende maanden wordt het zogenaamde EU-wetsvoorstel voor ontbossingsvrije producten besproken in de Nederlandse en EU parlementen. De bedoeling is dat er in de EU geen producten meer geïmporteerd zullen worden waarvoor op de een of andere manier ontbost is. Een heel mooi en belangrijk initiatief, maar het wetsvoorstel dat er nu ligt is volgens veel maatschappelijke organisaties, waaronder Both ENDS, lang niet toereikend.
-
Nieuws / 3 mei 2021
Opinie: Nederland, gebruik je invloed om wereldwijd bossen te beschermen
Onlangs besteedden diverse media aandacht aan het feit dat Nederland een grote rol speelt in de wereldwijde ontbossing, oa door onze import van soja en palmolie. Een alarmerend bericht, op basis van een gedegen onderzoek van het WWF. Paul Wolvekamp en Tamara Mohr schreven naar aanleiding hiervan een optimistisch opiniestuk, met suggesties hoe Nederland haar rol als grote importeur juist ten goede kan inzetten om het tij te keren en de bossen wereldwijd te beschermen tegen verdere vernietiging voor onze import.
-
Voor de pers / 14 december 2020
Minister Schouten: “We kunnen dit signaal voor een sterke bossenwet niet negeren”
Minister Carola Schouten (LNV) heeft vandaag in Den Haag symbolisch bijna 1,2 miljoen stemmen voor een sterke Europese bossenwet in ontvangst genomen. "Wat een indrukwekkend resultaat! Dit kunnen we niet zomaar naast ons neerleggen. We zetten de schouders eronder om dit signaal om te zetten in maatregelen", zei de minister.
-
Voor de pers / 12 december 2020
Bijna 1,2 miljoen burgers willen sterke Europese Bossenwet om wereldwijde ontbossing te stoppen
Amsterdam/Zeist, 12 december 2020
Meer dan een miljoen (1.193.652) Europeanen, waaronder veel* Nederlanders, roepen de EU op om te zorgen voor een ambitieuze Bossenwet, waardoor alleen nog ontbossingsvrije producten op de Europese markt zijn toegestaan. Niet eerder hebben zo veel burgers zich tijdens een zogenoemde publieksconsultatie van de Europese Commissie uitgesproken over een natuurthema. De oproepen worden in Nederland aangeboden aan minister Schouten (LNV).
-
Nieuws / 16 oktober 2020
Herstel van de 'gratis supermarkten' voor de bevolking van Kameroen
Voor Eric Wirsiy, directeur van CENDEP, spreekt het belang van bossen voor zich: het zijn 'gratis supermarkten' die de lokale bevolking voorzien van voedsel en andere zaken. Ze zijn bovendien onmisbaar omdat ze landschappen bestendiger maken tegen de gevolgen van bijvoorbeeld klimaatverandering.
-
Nieuws / 15 oktober 2020
Landrechten voor inheemse volkeren om hun bossen te beschermen
Institut Dayakologi maakt zich hard voor het behoud van de inkomstenbronnen en culturen van de inheemse bewoners van West-Kalimantan. Een van de centrale doelen is het veiligstellen van de landrechten van hun voorouders. Dit is niet alleen essentieel voor het bestaan van deze mensen, maar ook voor de bossen en ecosystemen waarop zij zijn aangewezen voor hun inkomsten, identiteit, cultuur en gebruiken.
-
Nieuws / 8 oktober 2020
Europees parlement neemt resolutie aan tegen EU-Mercosur
Afgelopen dinsdag 6 oktober nam het Europees Parlement een resolutie aan waarin de EU Mercosur-overeenkomst, het associatieverdrag tussen de EU en Brazilië, Paraguay, Uruguay en Argentinië waarover momenteel onderhandeld wordt, werd verworpen. De resolutie, die met een meerderheid van 345 tegen 295 werd aangenomen, stelde dat 'het EU-Mercosur handelsverdrag in zijn huidige vorm niet kan worden geratificeerd'. Both ENDS vindt dit een mooie stap in de goede richting, want het verdrag kan verregaande negatieve gevolgen hebben voor mensen en milieu in de Mercosur-landen en erbuiten.
-
Voor de pers / 11 september 2020
Persbericht: Sterke EU-bossenwet moet wereldwijde ontbossing stoppen
Meer dan 100 natuur- en mensenrechtenorganisaties starten Campagne #Together4Forests voor bescherming van bossen en inwoners
Zeist/Amsterdam, 11 september 2020
De Europese Unie is nog altijd één van de topimporteurs van soja, palmolie en hout uit gebieden waarvoor vaak bossen en andere waardevolle natuurgebieden zijn vernietigd. Europa heeft geen wetgeving tegen ontbossing. Vanaf vandaag kunnen alle Europeanen aan de Europese Commissie laten weten dat er een krachtige wet moet komen die ervoor zorgt dat uitsluitend ontbossingsvrije producten de EU bereiken.
-
Nieuws / 11 september 2020
Geef je mening over het anti-ontbossingsbeleid van de EU
Wereldwijd worden onze bossen bedreigd. Onze resterende wouden – de longen van onze planeet met hun onmisbare biodiversiteit – worden gerooid om plaats te maken voor rundvlees, sojateelt, de productie van palmolie, mijnbouw en andere industriële activiteiten. Dit wordt aangejaagd door de groeiende vraag vanuit Europa en andere regio's. Maar het goede nieuws is: je kunt meehelpen om de verwoesting te stoppen!
-
Nieuws / 29 juni 2020
Maatschappelijke organisaties maken zich hard voor bindende milieu- en mensenrechtenregels in de EU
Op 23 juli 2020 heeft een wereldwijd netwerk van NGO's (inclusief Both ENDS) een open brief gepubliceerd aan EU-Commissaris van Justitie Reynders. Ze pleiten voor uitbreiding van de aansprakelijkheid van bedrijven voor de verwoesting van het milieu en het schenden van mensenrechten. Aanleiding was de recente toezegging van EU-commissaris Reynders wetsvoorstellen in te dienen om bedrijven en directeuren te verplichten tot due diligence. Dit moet in 2021 gebeuren in het kader van een initiatief voor duurzaam beleid van bedrijven.
-
Brief / 23 juni 2020
Brief aan EU-Commissaris Reynders over bindende milieu- en mensenrechtenregels in de EU
Een wereldwijd netwerk van NGO's (inclusief Both ENDS) heeft een open brief gepubliceerd aan EU-Commissaris van Justitie Reynders. We pleiten voor uitbreiding van de aansprakelijkheid van bedrijven voor de verwoesting van het milieu en het schenden van mensenrechten.
-
Externe link / 19 juni 2020
Samen met investeerders naar een fossielvrije wereld (jaarverslag 2019)
"Als het de fossiel-gebaseerde "echte economie" is die ons naar de afgrond van de klimaatcrisis rijdt, dan zit de financiële sector achter het stuur." Daarom heeft Both ENDS zich in 2019 ingezet voor fossielvrije investeringen door zowel individuen als publieke instituties zoals de Europese Investeringsbank (EIB).