Juist nu! Investeren in een sociaal gelijkwaardige en duurzame samenleving
Door
Wiert Wiertsema
Nadat Wopke Hoekstra zich op 26 maart de woede van Zuid-Europese landen op de hals had gehaald door het Europese noodfonds te blokkeren, waren ook wij ineens 'benepen en egoïstische' Nederlanders (Parool) en moesten wij 'maar ergens anders vakantie vieren' (RTL Nieuws). De toon was gezet. De stroefheid waarmee op Europees niveau afspraken zijn gemaakt over steun, staat in schril contrast met de snelheid waarmee twee weken eerder in ons eigen land de welkome steunmaatregelen voor werknemers, ondernemers en bedrijfsleven zijn aangekondigd. We hebben niets geleerd van ons eigen verleden, terwijl iedereen er baat bij heeft als we solidariteit hoger in het vaandel hijsen.
Niemand ontkent dat het nodig is om in Nederland de kortetermijn-noden te verlichten. Maar wie alleen hier actie onderneemt en wegloopt van verantwoordelijkheid naar mensen over onze grenzen heen, toont geen leiderschap. Nu ligt er dan na veel gesteggel een EU-pakket aan gezamenlijke maatregelen om de directe economische gevolgen van de COVID-19-uitbraak het hoofd te bieden. Of toch niet? Voor medische kosten kan weliswaar onvoorwaardelijk gebruik worden gemaakt van het noodfonds, maar in ruil voor economische steun worden alsnog economische hervormingen geëist.
Het doet denken aan de jaren '90, toen de Wereldbank en IMF onder het mom van ontwikkelingshulp geld ter beschikking stelden aan arme landen, in ruil voor verregaande economische ombuigingsmaatregelen. Dat beleid werkte averechts: landen werden niet alleen in hun ontwikkeling geremd, ze bouwden schulden op die ze niet kunnen afbetalen. Desondanks eiste Europa, met enthousiaste instemming van Nederland, in 2012 van Griekenland precies hetzelfde, met nagenoeg dezelfde gevolgen. Hoe anders is dat in eigen land: om de Nederlandse economie in de benen te houden worden nauwelijks voorwaarden aan extra hulp voor bedrijven gesteld, terwijl we de kans hebben om juist goed te kijken of die geldstromen duurzaam en sociaal rechtvaardig zijn.
Het vervullen van urgente behoeften in eigen land moet samengaan met een visie op middellange termijn op de toekomst van Nederland, Europa en de wereld. Als we kortzichtige steun blijven geven zonder lessen te trekken uit het verleden, komt de mondiale economie tot stilstand en wordt de recessie een feit. Miljoenen mensen lopen nu al direct gevaar vanwege het virus en raken hun baan plu salle middelen van bestaan kwijt. Daar heeft niemand baat bij, ook Nederland niet, dat als klein land met een open economie afhankelijk is van wat er om ons heen gebeurt.
Het goede nieuws is dat het ook anders kan. De crisis biedt openingen om een nieuwe wereld te bouwen waarin niet financieel rendement, maar solidariteit het uitgangspunt is. Een eerste stap op de goede weg is het afkondigen van een schuldenmoratorium. Een tweede is het loslaten van contraproductieve en achterhaalde bezuinigingsvoorwaarden die aan financiële steun vastzitten.
Het vergt moed en leiderschap om aan zo'n toekomst te werken, maar laten we nu eens echt doen wat nodig is. Werken aan wederzijds vertrouwen tussen landen. Beseffen dat we deel uitmaken van een wereld waarvan we zelf afhankelijk zijn. Laten we nu het kan en nu het moet, de wereld een duw in de goede richting geven doorjuist extra te investeren in sociaal gelijkwaardige en ecologisch duurzame samenlevingen.
Lees meer over dit onderwerp
-
Blog / 12 mei 2020
Post-corona economie: 5 adviezen aan de Nederlandse overheid voor het behalen van de SDG-doelen en het klimaatakkoord
Door Daniëlle Hirsch en Maria van der Heijden
Het maatschappelijk debat over de rol van Nederland in de crisis van de wereldeconomie is losgebarsten. Centraal daarin: hoe vangen we klappen voor de Nederlandse economie op terwijl we tegelijkertijd oog houden voor het verduurzamen van internationale ketens en handel? Wij – Both ENDS en MVO Nederland – maken ons in die discussies vooral zorgen over wat we horen over mensenrechten, klimaat en milieu. Dat dat slechts 'toeters en bellen' zouden zijn, waar in crisistijd geen aandacht voor is. Dat terwijl de coronacrisis juist laat zien dat onze huidige economie onlosmakelijk verbonden is met vervuiling van de aarde en mensen over de hele wereld in zeer kwetsbare posities brengt.Kortom: we moeten onze economie weerbaar maken voor dit soort klappen. En dat betekent nu inzetten op de Sustainable Development Goals (SDG's) en het klimaatakkoord. We richten ons daarbij graag eerst tot de overheid.
-
Blog / 20 mei 2020
'Gezellig thuis met de familie': drie vrouwen in dorpen in Latijns-Amerika over de Covid-19 crisis
"De Covid-19 crisis raakt iedereen, maar op een andere manier. In het ene land merkt men er minder van dan in het andere, in de steden zijn de problemen van een heel andere aard dan op het platteland en mannen hebben op een heel andere manier last van alle restricties dan vrouwen. Een aantal van de organisaties waarmee we in Latijns-Amerika werken, praatten met vrouwen van het platteland over de gevolgen die de crisis voor hen heeft in het dagelijks leven, en wat zij doen om het hoofd boven water te houden. Hieronder volgt een kleine selectie uit die gesprekken (vrij vertaald uit het Spaans), om een beeld te geven van de situatie waarin vrouwen in afgelegen gebieden zich nu bevinden, van de enorme solidariteit die er heerst en van de oplossing die voor een groot deel ligt in het stimuleren van de lokale voedselproductie." - Danielle Hirsch
-
Blog / 13 mei 2020
Goud, koper en gas kun je niet eten
"Het virus verspreidt zich sneller dan de informatie", was het eerste dat wij in Nederland hoorden over de verspreiding van COVID-19 in veel Afrikaanse landen en de maatregelen die ertegen genomen werden. Terwijl noodsituaties werden afgekondigd, grenzen werden gesloten en bij ons beelden van gewelddadige leger- en politieoptredens binnenstroomden, wisten veel mensen buiten de grote steden nog niet wat er aan de hand was. Toen meer duidelijk werd, ontstonden grote zorgen over de gevolgen van de genomen maatregelen: het stilvallen van de informele economie, voedseltekorten en interne migratiestromen.
-
Nieuws / 19 mei 2020
Effectieve aanpak van COVID-19 vraagt om een mondiale reset
Op maandag 11 mei publiceerde de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) op verzoek van de regering een spoedadvies over een effectieve Nederlandse bijdrage aan de mondiale strijd tegen het coronavirus. Samen met bedrijven, wetenschappers en milieu-, mensenrechten en ontwikkelingsorganisaties presenteert Both ENDS vandaag een reactie op dit advies, waarin we een aantal suggesties doen zodat we juist nu investeren in landen en mensen die onvoldoende middelen hebben om de crisis effectief te lijf te gaan.
-
Blog / 5 mei 2020
Vrijheid
Door Karin van BoxtelVandaag viert Nederland de vrijheid. Onze vrijheid gaat verder dan leven in vrede. We hebben de vrijheid om op TV, in de krant en op sociale media beleid over bijvoorbeeld het opheffen van de lockdown naar hartenlust ter discussie te stellen. Dat kan in vrijheid, omdat we onze rechten op vrije meningsuiting goed beschermd weten. Hoe anders is dat in landen waar autoritaire leiders de crisis als excuus aangrijpen om deze rechten bij het vuilnis te zetten en te regeren met harde hand.
-
Blog / 14 april 2020
Stop WTO-onderhandelingen tot iedereen weer volwaardig mee kan doen
Door Burghard IlgeDe Wereldhandelsorganisatie (WTO) wordt - zeker nadat president Trump in 2019 besloot de stekker uit een van de belangrijkste WTO-lichamen te trekken (het orgaan waar landen in beroep kunnen gaan bij handelsgeschillen) - vaak gezien als een instelling in crisis: vleugellam en niet meer relevant. Toch ondertekenden meer dan 150 maatschappelijke organisaties, netwerken en groepen vanuit de hele wereld een brandbrief aan Directeur-Generaal van de WTO Roberto Azevedo, omdat ze zich ernstig zorgen maken over de huidige gang van zaken binnen de WTO.
-
Blog / 13 april 2020
Invest International – een gouden kans voor vergroening van onze handelsrelaties
Minister President Rutte wil al vanaf zijn vorige Kabinet met Invest-NL en Invest International, twee nieuwe financiële organisaties als groene erfenis achterlaten. Met de komst van de COVID-19-crisis zijn deze organisaties belangrijker dan ooit. Ze komen op afstand van de overheid te staan, zodat er snel en zakelijk gehandeld kan worden, en hebben als doel investeringen in duurzame en maatschappelijke projecten te stimuleren. Met een bruidsschat van 2,5 miljard euro geven ze financiële steun aan bedrijven in sectoren waar de markt het laat afweten en die tegelijkertijd in het hart van de transitie staan. Vanuit Both ENDS zien wij dit als een essentiële stap om écht de deur te sluiten naar onze oude vervuilende leefwijze en duurzaamheid centraal te krijgen in ontwikkelingen in de energiesector, in de organisatie van ons transport- en mobiliteitssysteem, in de manier waarop we onze voedsel produceren en de inrichting van onze steden.
-
Blog / 16 april 2020
Voor een andere toekomst zijn nieuwe gezichten nodig
In deze tijd van crisisgedreven reflectie lezen we uit alle hoeken en gaten rake analyses van verleden en heden, die worden vertaald in actieagenda’s. Veel analyses zijn inhoudelijk – ze gaan over ongelijkheid, klimaat, financiële sector, gezondheidzorg, onderwijs, vrouwenrechten. Ze gaan over het ‘wat’ en veel minder over ‘wie’ of ‘hoe’. Maar een andere toekomst bouw je samen met iedereen van jong tot oud, man én vrouw. Deze toekomst overkomt ons niet, we zijn er zelf bij. Tijd voor nieuwe gezichten aan tafel met een andere stem. Tijd voor een nieuwe toekomst.
-
Publicatie / 2 juli 2020
-
Blog / 16 juni 2020
De politieke en industriële elites in Indonesië grijpen hun kans
In september 2019 vulden de straten van Jakarta zich met woedende demonstranten. Ze protesteerden tegen de ‘Omnibus-werkgelegenheidswet’ die ervoor zou zorgen dat de regels voor mijnbouw versoepelen, bedrijven nauwelijks meer aansprakelijk worden gesteld voor gepleegde misdrijven en de nationale anticorruptie-commissie minder macht krijgt. Vandaag de dag zijn zulk soort protesten in Indonesië absoluut niet meer mogelijk vanwege de Covid-19 crisis en bijbehorende lockdown-maatregelen. Andere manieren voor Indonesische burgers om enige invloed te hebben op besluit- en wetgevingsprocessen waren er sowieso al nauwelijks.
-
Externe link / 19 oktober 2020
Noodklok over mogelijke golf van COVID-19 claims via ISDS
Landen kunnen te maken krijgen met een golf van claims van multinationals die via ISDS regeringen aanklagen wegens genomen maatregelen om de Covid-pandemie het hoofd te bieden. 630 Organisaties riepen al eerder dit jaar hun overheden op om maatregelen te treffen om dit te voorkomen. Met deze video zetten zetten we die boodschap opnieuw kracht bij, want helaas is de situatie nog onveranderd.
-
Nieuws / 29 juni 2020
Maatschappelijke organisaties maken zich hard voor bindende milieu- en mensenrechtenregels in de EU
Op 23 juli 2020 heeft een wereldwijd netwerk van NGO's (inclusief Both ENDS) een open brief gepubliceerd aan EU-Commissaris van Justitie Reynders. Ze pleiten voor uitbreiding van de aansprakelijkheid van bedrijven voor de verwoesting van het milieu en het schenden van mensenrechten. Aanleiding was de recente toezegging van EU-commissaris Reynders wetsvoorstellen in te dienen om bedrijven en directeuren te verplichten tot due diligence. Dit moet in 2021 gebeuren in het kader van een initiatief voor duurzaam beleid van bedrijven.
-
Blog / 30 april 2020
Gasvondst in Mozambique: zegen of vloek?
Door Anne de JongheCovid19 legt onze economie onder een vergrootglas. Nu een groot deel van de wereldhandel is stilgevallen, komt de spanning tussen internationale bedrijvigheid en lokaal welzijn in beeld. Dat is goed zichtbaar in Noord-Mozambique, waar in 2011 een van de grootste gasvelden ter wereld is ontdekt. Nederlandse bedrijven investeren daar in de verwerking en het transport van het gas.
-
Dossier /
Onder druk wordt alles vloeibaar: achter de schermen in coronatijd
In tijden van wereldwijde lockdown gaat alle aandacht uit naar de zorg, naar het verdriet van mensen die dierbaren verliezen, naar thuisscholende kinderen en de buurvrouw die zelf niet meer naar de supermarkt kan. Ambtenaren en politici zijn hard aan het werk om zowel de huidige COVID-19-crisis als de economische crisis die daarmee samenhangt, te bezweren.
-
Brief / 16 februari 2021
Brief aan demissionair minister Kaag: Steun vrijstelling van WTO-regels voor arme landen tijdens pandemie
Meer dan 200 maatschappelijke organisaties en belangengroepen uit zuidelijke landen hebben maandag 15 februari een brief aan demissionair minister Kaag gestuurd. Daarin vragen ze haar een voorstel richting de EU te steunen om in het licht van de COVID-19 pandemie een uitzondering op WTO regels rond intellectueel eigendom te maken.
-
Nieuws / 16 februari 2021
200+ organisaties: "Minister Kaag: "Steun vrijstelling van WTO-regels voor arme landen tijdens pandemie"
Meer dan 200 maatschappelijke organisaties en belangengroepen uit zuidelijke landen hebben maandag 15 februari een brief aan Kaag gestuurd. Daarin vragen ze haar een voorstel richting de EU te steunen om in het licht van de COVID-19 pandemie een uitzondering op WTO regels rond intellectueel eigendom te maken.
-
Voor de pers / 29 juni 2020
Persbericht - Oproep 265 organisaties: "EU, zet geen handtekening onder EU-Mercosurverdrag”
Duitsland moet haar invloed als voorzitter van de EU in de tweede helft van dit jaar inzetten om te voorkomen dat het omstreden EU-Mercosur vrijhandelsverdrag wordt ondertekend. Daartoe roepen 265 maatschappelijke en milieuorganisaties uit de EU en Mercosur-landen op in een brandbrief die vandaag aan de Duitse bondskanselier Merkel wordt overhandigd. De deal tussen de EU en Argentinië, Brazilië, Uruguay en Paraguay werkt natuurvernietiging en schending van mensenrechten in kwetsbare gebieden in Zuid-Amerika in de hand. Het verdrag leidt tevens tot oneerlijke concurrentie voor Europese boeren. Vanuit Nederland werd de brief ondertekend door diverse ngo’s, waaronder Greenpeace en Both ENDS, en verschillende organisaties verenigd in de Handel Anders! coalitie.
-
Blog / 7 juli 2020
Blinde vlek voor Noordoost-Brazilië maakt lokale organisaties onmisbaar
Door Eva SchmitzPernambuco, in het uiterste noordoosten van Brazilië, is een van de armste regio's van het land. Een van de belangrijkste projecten om ontwikkeling in de deelstaat op gang te brengen, is de uitbreiding van de diepzeehaven van Suape, compleet met olieraffinaderij en scheepswerven. Het gebied van de haven is enorm; met 13.500 hectare is het groter dan alle terreinen van de haven van Rotterdam bij elkaar. Helaas ligt de haven middenin een bijzonder en kwetsbaar ecosysteem van mangrovebossen en Atlantisch regenwoud, dat door de uitbreiding ernstig wordt bedreigd. Ook de ongeveer 25.000 mensen die in dit gebied wonen lopen risico. De meesten behoren tot zogenaamde 'traditionele vissersgemeenschappen', onder meer Quilombola-gemeenschappen, afstammelingen van tot slaaf gemaakte mensen. De gemeenschappen zien hun visvangst snel achteruit gaan door de toenemende industriële vervuiling, met als grootste klap de olieramp die eind vorig jaar de hele kust van Noordoost Brazilië zwaar trof.
-
Blog / 28 mei 2020
Zuid-Amerikaanse organisaties verleggen hun grenzen
Door Eva SchmitzHet La Plata Basin in Zuid-Amerika verbindt Argentinië, Bolivia, Brazilië, Paraguay en Uruguay. De bestaanszekerheid van de miljoenen mensen die er wonen -stadsbewoners, kleinschalige boeren en vissers, en inheemse volkeren- staat onder druk door industriële sojateelt, mijnbouw en houtkap en door de aanleg van stuwdammen en havens. De Covid-19 crisis maakt de situatie alleen maar erger.
-
Nieuws / 30 juni 2020
Extra exportondersteuning vanuit de overheid moet groen herstel stimuleren.
Bijna veertig maatschappelijke organisaties en netwerken uit de hele wereld, waaronder Both ENDS, stuurden vandaag een brief aan minister Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en staatssecretaris Vijlbrief van Financiën. Ze vragen de bewindslieden ervoor te zorgen dat de verruiming van de exportkredietverzekering vanwege de coronacrisis, bijdraagt aan groen herstel.