Nederlandse bedrijven verdienen veel geld met het exporteren van goederen en diensten overzee, maar soms loopt een bedrijf in het buitenland extra risico's. Zo kan het gebeuren dat de overheid van het betreffende land besluit dat een project toch niet doorgaat, of dat een lokale opdrachtgever of afnemer failliet gaat. Vooral voor grote projecten met grote financiële risico's kan een bedrijf zich niet altijd op de markt verzekeren. De Nederlandse overheid biedt voor dat soort gevallen, vaak in ontwikkelingslanden, exportkredietverzekeringen aan. Het exporterende bedrijf betaalt een premie, en de overheid betaalt in geval van schade het bedrijf. Deze schade probeert de overheid vervolgens alsnog van de afnemers of opdrachtgevers terug te krijgen. Omdat de overheid met deze verzekering garant staat voor het bedrijf, zijn private financiers (banken) sneller bereid om te investeren en leningen te verstrekken.

De Nederlandse exportkredietverzekeraar

Nederland begon in 1932 met het verlenen van exportkredietverzekeringen via de Nederlandsche Credietverzekering Maatschappij (NCM). De uitvoering van dit beleid ligt tegenwoordig bij Atradius Dutch State Business (ADSB) die jaarlijks voor miljarden euro's per jaar aan verzekeringen en garanties verleent. Het Ministerie van Financiën is in samenwerking met het Ministerie van Buitenlandse Zaken verantwoordelijk voor het beleid van de exportkredietverzekeraar.

OESO-afspraken

De exportkredietverzekeraars (EKV's) van rijke landen spreken met elkaar regels en richtlijnen af in vergaderingen bij de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) in Parijs. Onderlinge afspraken over te hanteren minimum premies en rente tarieven worden periodiek herzien in het kader van de zogenaamde "Arrangement". Verder hebben EKV's eigen standaarden en procedures afgesproken, de zogenaamde "Common Approaches" die moeten helpen eventuele negatieve effecten voor mens en natuur te voorkomen.

Internationaal MVO-beleid van exportkredietverzekeraars

Het primaire doel van ADSB is het bevorderen van de export, de vraag van Nederlandse exporteurs en hun zakenpartners is leidend. De belangen van de lokale bevolking of het behoud van de natuurlijke omgeving in de landen waar de transacties plaatsvinden spelen slechts een ondergeschikte rol bij beslissingen over exportkredietverzekeringen. ADSB heeft een IMVO-beleid, goeddeels gebaseerd op de "Common Approaches". In de praktijk blijkt het vaak moeilijk om lokale belanghebbenden voldoende stem te geven bij besluitvorming over exportkredietgesteunde projecten. Bovendien staat het verminderen van bijdragen aan de verdere ontwikkeling van fossiele brandstoffen nog nauwelijks bij EKV's op de agenda, wat in strijd is met het klimaatakkoord van Parijs (2015).

Exportkredietverzekeraars moeten transparanter worden

Hoewel exportkredietverzekeraars een belangrijke rol spelen bij veel grootschalige projecten in ontwikkelingslanden, in het bijzonder in de infrastructuursector, wordt hierover in het algemeen weinig informatie beschikbaar gemaakt. Lang niet alle transacties worden gepubliceerd en de namen van betrokken bedrijven worden vaak niet onthuld. Om het belang van hun klanten in balans te brengen met dat van lokale belanghebbenden rond transacties moeten overheidsgesteunde exportkredietverzekeraars zorgdragen voor gedetailleerde informatievoorziening over door hen gesteunde transacties en achterliggend beleid.

Rol Both ENDS

Sinds 2002 publiceert ADSB informatie voor projectenaanvragen waarbij aanzienlijke milieuschade wordt voorzien. Both ENDS zorgt ervoor dat dergelijke informatie zoveel mogelijk met maatschappelijke organisaties in betrokken landen wordt gedeeld. Samen met partners in het Zuiden onderzoekt Both ENDS de effecten van specifieke transacties die door ADSB zijn ondersteund, om eraan bij te dragen dat het Nederlandse exportkredietverzekeringsbeleid niet alleen op papier wordt aangescherpt, maar ook in de praktijk effectief wordt uitgevoerd.