Internationale vrouwendag is nog steeds keihard nodig

Het is bittere noodzaak om te blijven opkomen voor de gelijke positie en rechten van vrouwen. Dat is een opdracht aan ons allemaal, in eerste instantie uit moreel oogpunt. Maar ook als we armoede willen aanpakken, voedselzekerheid willen vergroten en het milieu willen beschermen is het noodzakelijk dat vrouwen dezelfde rechten hebben als mannen. Hoe zit dat precies? Wij vroegen het onze collega’s Sabina Voogd, Daan Robben en Annelieke Douma. 

Vrouwen zijn voorlopers in duurzame ontwikkeling

“De statistieken geven nog steeds een alarmerend beeld”, zegt Annelieke. “Tweederde van de armen in de wereld zijn vrouw of meisje, vrouwen verdienen 10% van het mondiale inkomen en bekleden maar 10% van alle parlementszetels. Eén op de drie vrouwen in de wereld krijgen te maken met fysiek of seksueel geweld. Dit zijn maar een paar feiten uit een lange rij, om aan te geven hoe groot de ongelijkheid is. Maar in ons werk zien wij tegelijkertijd hoe belangrijk vrouwen, zeker ook in arme landen, zijn voor het bereiken van duurzame ontwikkeling. Vaak komen daar juist vrouwen op voor het beschermen van hun leefomgeving en vechten ze het hardst tegen vervuilende industrieën. Vaak hebben ze de grootste kennis in huis over biodiversiteit en traditionele gewassen, over water en over het duurzaam gebruik van hun land. Daarom is het zo belangrijk dat vrouwen inspraak hebben in de manier waarop water, bos en land wordt beheerd, dat ze leiderschapsposities bekleden en dat ze hun kennis kunnen inzetten om met nieuwe duurzame oplossingen te komen. Daar help je niet alleen vrouwen, maar de hele wereld mee vooruit.”

Geef vrouwen landrechten voor voedselzekerheid

Sabina: “Wereldwijd produceren vrouwen het meeste voedsel, zowel voor eigen gebruik als voor lokale en regionale markten, zeker in de armere landen. Mannen werken relatief vaak in de grootschalige landbouw die op de export is gericht. We hebben het vaak over ‘lokale kleine boeren’, maar het zijn dus eigenlijk bijna allemaal boerinnen. Helaas is het land waarop vrouwen al dat voedsel produceren, meestal formeel niet van hen. Dat betekent dat ze zomaar van hun land gezet kunnen worden,  en dat heeft natuurlijk directe gevolgen voor de vrouwen zelf, voor hun gezins- en familieleden en voor de lokale voedselproductie. Omdat vrouwen een sleutelrol hebben in hun gezin en in de gemeenschap, is het extra belangrijk dat juist zíj officieel recht hebben op het land dat ze bewerken. Vrouwen weten vaak heel goed hoe ze duurzaam kunnen produceren, zodat niet alleen zijzelf en hun buren, maar ook generaties ver na hen nog van het land kunnen leven.”

Vrouwen tegen klimaatverandering

Boerinnen krijgen steeds vaker te maken met de gevolgen van klimaatverandering, zoals droogte en overstromingen. De voedselproductie vermindert daardoor, en ook de waterbronnen waar ze van afhankelijk zijn voor het onderhoud van hun gezinnen, komen onder druk te staan. “Daar hebben ze vaak hele praktische, duurzame oplossingen voor”, zegt Daan. “Maar ze kunnen die moeilijk realiseren omdat ze er de middelen en de zeggenschap niet voor hebben. Klimaatgeld van de internationale gemeenschap komt nu via grote instanties vooral bij grote projecten terecht. Met grote stappen ben je weliswaar snel thuis, maar de vraag is welke resultaten die grote stappen opleveren. Grote klimaatprojecten helpen de mensen die echt de dupe zijn van klimaatverandering vaak helemaal niet. Sterker nog, ze kunnen zelfs schade en leed aanrichten, bijvoorbeeld als mensen gedwongen moeten verhuizen. Wie profiteert van zoiets? Zeker niet de allerarmsten. Klimaatgeld moet dus terecht komen bij mensen die er het meeste baat bij hebben, en die zelf komen met echt goede, duurzame initiatieven. En ja, dat zijn dus voornamelijk vrouwen, die nog steeds op alle beslis- en uitvoeringsniveaus sterk in de minderheid zijn. Hoog tijd dus om ervoor te zorgen dat zij toegang krijgen tot internationaal klimaatgeld en dat ze zeggenschap krijgen over hoe het besteed wordt!”

Both ENDS en vrouwenrechten

Als milieuorganisatie kunnen we onze ambitie van duurzame ontwikkeling alleen waarmaken als we rekening houden met de uitdagingen waar vrouwen voor staan. Voor de milieubeweging liggen er grote mogelijkheden om de vrouwen die het land bewerken, die oplossingen aandragen voor voedselproblemen en de aanpassing aan de effecten van klimaatverandering, te versterken. Both ENDS zorgt dat vrouwengroepen een stem krijgen aan de onderhandelingstafels van bijvoorbeeld het Green Climate Fund van de VN. We bouwen aan innovatieve financieringsmechanismen, zogenaamde ‘small grants funds’, die het internationale klimaatgeld direct naar vrouwengroepen kunnen krijgen. Ook werken we met vrouwenorganisaties die zich verzetten tegen destructieve grootschalige mijnbouw, infrastructuur of landbouwprojecten. We ondersteunen ze in hun campagnes en brengen ze in contact met de partijen die ermee te maken hebben of invloed kunnen hebben, zoals Nederlandse en internationale beleidmakers en financiële instituties.

We hopen dat de strijd waar Internationale Vrouwendag symbool voor staat, op een dag gewonnen is. Zolang de positie van vrouwen en mannen niet overal op de wereld gelijk is, blijven we Internationale Vrouwendag vieren! 

(Beeld: Cecil Cooper)