Hoe scoort Nederland op het halen van de SDG's?

Waar gaat de publicatie over?

Fiona: "Deze publicatie gaat vooral over SDG 10 en SDG 15: Verminderen van ongelijkheid en Leven op het land, en de samenhang daartussen. De publicatie kijkt dus naar de rol die Nederland op internationaal niveau heeft in het wel of niet halen van deze doelen. Deze twee SDG's zijn niet willekeurig gekozen, want je kunt eraan afmeten of de balans tussen de 'drie P's' – people, planet, prosperity - wordt waargemaakt."

Stefan: "En dat blijkt tegen te vallen: op beide SDG's blijft de Nederlandse inzet achter: Nederland staat duurzame ontwikkeling elders in de weg, niet alleen door grootschalige import van producten als soja en palmolie, maar ook door de aanhoudende steun voor onze fossiele industrie."

Fiona: "En daarbij hielp het afgelopen jaar met de Covid-19 crisis natuurlijk niet. Integendeel: het liet niet alleen genadeloos zien hoe kwetsbaar velen miljoenen mensen zijn en hoe ongelijk de welvaart is verdeeld, maar verergerde die problemen nog meer. Ondertussen laat Nederland het dus behoorlijk afweten: de overheid en het bedrijfsleven lijken het halen van de SDG's geen prioriteit te vinden, terwijl ze juist cruciaal zijn voor de overgang naar een duurzame samenleving."

Wat is de voornaamste conclusie uit het rapport?

Fiona: "De conclusie uit het rapport is dat Nederland met het beleid dat ons land momenteel voert, ondermaats scoort op het behalen van de SDG's 10 en 15. Uiteindelijk is dat te wijten aan dezelfde weeffout in het systeem: de bijna ongelimiteerde ruimte voor multinationals en bedrijven om geld te verdienen op basis van lage loonkosten en het gebruik van natuurlijke hulpbronnen. Ons handelssysteem is daar volledig op ingericht en ons (demissionaire) kabinet blijft een gewillig oor verlenen aan de lobby van bedrijven die hun positie willen versterken ten koste van mens en natuur."

Stefan: "En de winsten die met schadelijke bedrijfsactiviteiten en in de financiële sector worden behaald, worden geïnvesteerd in nog meer van dergelijke activiteiten wereldwijd. In economische termen is dat misschien op de korte termijn gunstig te noemen, maar in sociale en ecologische termen is die ontwikkeling natuurlijk rampzalig."

Fiona: "In de hele wereld is de trend dat het hoger opgeleide deel van de bevolking profiteert van de globalisering en technologische revolutie, terwijl mensen met praktische, lager geschoolde beroepen steeds verder achterblijven. De ongelijkheid wordt dus groter in plaats van kleiner, en ons land draagt vrolijk bij aan die ontwikkeling."

Wat zou er moeten gebeuren?

Stefan: "Het gaat erom dat we als wereld inzetten op een economisch welvaartsmodel dat niet ten koste gaat van mensen of natuur, maar daar juist aan bijdraagt, zowel nu als in de toekomst. Het idee van de SDG's is dus heel goed en nuttig, maar in de praktijk komt datgene wat nodig is om echte verandering op sociaal-economisch niveau teweeg te brengen helaas niet snel genoeg van de grond."

Fiona: "Op veel plekken in de wereld kun je heel goed zien wat er gebeurt: boeren- en vissersgemeenschappen, inheemse volken en andere groepen mensen zijn voor hun bestaan direct afhankelijk van wat de natuur schenkt, zoals bosproducten, voedselgewassen en voedsel uit de zee. Ze gebruiken deze natuurlijke hulpbronnen en producten al honderden jaren op zo'n manier dat ze beschikbaar blijven voor henzelf en voor vele volgende generaties. En toch zijn zij de eerste slachtoffers van ontbossing, vervuiling, uitputting van bodems, landroof, overbevissing en verzuring van de oceanen. Overal ter wereld worden juist deze goed bewaarde natuurlijke rijkdommen geëxploiteerd door rijke elites en multinationale ondernemingen. En Nederland heeft daarin helaas een flinke rol."

Stefan: "Westerse landen kunnen een centrale rol spelen in het bereiken van SDG 10 en 15, bijvoorbeeld door over te gaan op een duurzamer eetpatroon met meer plantaardige in plaats van dierlijke eiwitten en met veel meer lokale producten. Die overgang is één van de belangrijkste sleutels tot herstel van biodiversiteit en vermindering van de klimaatopwarming. Maar om dat te bereiken moet ook het mondiale handelsregime, dat grootschalige productie blijft bevoordelen en stimuleren, op de schop. Dan zouden kleine en duurzame boeren overal ter wereld, óók in Nederland, beter beschermd zijn. Armere landen kunnen dan hun eigen voedselmarkt weer opbouwen en in de EU kunnen boeren weer vaste prijzen krijgen voor hun producten."

Dat betekent scherpere keuzes maken?

Stefan: "De ambitie is er wel om te verduurzamen en er worden voorzichtige stappen gezet, maar er moeten nu echt meters worden gemaakt. Dat betekent dat we inderdaad scherpe keuzes moeten maken en echte afdwingbare regels moeten opstellen om bijvoorbeeld de fossiele industrie aan banden te leggen. Als het over landbouw, energie en circulaire economie gaat, dan zet onze regering vooral in op technologische innovatie in plaats van op gedragsverandering zoals de voedseltransitie die ik net noemde."

Fiona: "Het komt erop neer dat we eigenlijk op de oude manier willen doorleven. We willen het oude, niet-duurzame systeem handhaven of eventueel aan wat knoppen draaien om het een beetje duurzamer maken. Terwijl we, als we echt toe willen naar een eerlijke, duurzame en toekomstbestendige wereld, het hele systeem moeten veranderen. Nederland kan dat niet alleen, maar heeft internationaal genoeg invloed om daarin een aanjager te kunnen zijn!"

Waar liggen de kansen voor een volgend kabinet?

Stefan: "Er moet een nationale strategie komen en stevige landelijke doelen, zoals dat internationaal ook is afgesproken. En het beleid van álle ministeries moet natuurlijk bijdragen aan het behalen van de doelen in Nederland en wereldwijd. Het kan niet zo zijn dat het ene ministerie ondermijnt wat het andere ministerie juist bevordert. Het kan nu bijvoorbeeld gebeuren dat het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit internationaal de samenwerking op duurzame landbouwmethoden stimuleert, terwijl tegelijkertijd het ministerie van Economische Zaken en Klimaat handelsmissies organiseert met agrarische ondernemers die in het buitenland intensieve landbouw en veeteeltbedrijven willen starten. Dat is incoherent beleid en daar moeten we vanaf."

Fiona: "De nieuwe coalitie zou nu echt strengere regels moeten stellen voor multinationals in internationale handel, die ervoor zorgen dat mensenrechten en de rechten van natuur- en milieu op z'n minst even zwaar wegen als de economische agenda. En ook als het gaat om ontwikkelingssamenwerking kan er veel verbeteren: lokale organisaties, belangengroepen en wetenschappers moeten veel meer dan nu het geval is, betrokken worden bij het realiseren van agro-ecologische landbouw, duurzame energie, bosbouw en natuurbescherming, zodat deze passen in de lokale context en plaatselijke bewoners echt ten goede komen."

Stefan: "Nederland zou veel meer moeten investeren in duurzame en inclusieve, bottom-up agro-ecologische methoden zoals Farmer Managed Natural Regeneration, dat in de Sahel succesvol is, en bijvoorbeeld Analog Forestry voor voedselbossen. Wij weten zeker dat de inzet daarop een enorme bijdrage zal leveren aan minder ongelijkheid en een duurzame, rechtvaardige wereld waarin niemand achterblijft."

Meer informatie:

Het rapport 'De vrijblijvendheid voorbij'