Verklaring van Kota Kinabalu over palmolie en de vrijheid van meningsuiting

Both ENDS en Forest Peoples Program hebben een verzoek ingediend bij het Europees Parlement, de Raad van Europa, de Europese Commissie en de Commissaris voor Handel, Cecilia Malmström, om bij beslissingen over palmolie en andere grondstoffen de inheemse en lokale gemeenschappen te raadplegen die door deze beslissingen geraakt worden.

Op 30 September 2017 heeft Both ENDS haar standpunt ingediend over de conceptversie van het Indonesische Nationale Actieplan voor Duurzame Palmolie. Dit actieplan is bedoeld als blauwdruk voor de verduurzaming van de Indonesische palmolieindustrie. Both ENDS betwijfeld echter of de logica, de reden en het achterliggende doel van dit actieplan een status als benchmark voor een duurzame palmolieindustrie legitimeert.

Fotoverslag - Zoals in veel gemeenschappen in Indonesië, draait het leven in Semanga (West Kalimantan) om een rivier. De ongeveer 90 huizen volgen de oever van de rivier de Sambas, elk met een pad naar een klein ponton waar visvallen en manden staan opgestapeld en boten zijn vastgebonden.

Rahmawati Retno Winarni van TUK, een partnerorganisatie van Both ENDS in Indonesië, overhandigde gisteren, mede namens 10 NGO's, een symbolische boom en een oproep aan de Nederlandse minister van Landbouw Carola Schouten. De NGO’s dringen bij EU-regeringen, waaronder de Nederlandse, aan op strenge EU-wetgeving om de vernietiging van bossen en ecosystemen tegen te gaan en mensenrechten te beschermen.

Wereldwijd veroordelen maatschappelijke organisaties de uitlatingen van vertegenwoordigers van palmolieproducenten tijdens een overleg met de Maleisische overheid. Vertegenwoordigers van deze bedrijven hebben kritische NGO's "toxische entiteiten" genoemd en de Maleisische overheid verzocht hen niet toe te laten tot het land. De partners van Both ENDS hebben een reactie gepubliceerd waarin ze opkomen voor hun recht "de realiteit te onthullen van de impact van de palmoliesector waarmee onze gemeenschappen geconfronteerd worden."

Wereldwijd worden onze bossen bedreigd. Onze resterende wouden – de longen van onze planeet met hun onmisbare biodiversiteit – worden gerooid om plaats te maken voor rundvlees, sojateelt, de productie van palmolie, mijnbouw en andere industriële activiteiten. Dit wordt aangejaagd door de groeiende vraag vanuit Europa en andere regio's. Maar het goede nieuws is: je kunt meehelpen om de verwoesting te stoppen!

Meer dan 100 natuur- en mensenrechtenorganisaties starten Campagne #Together4Forests voor bescherming van bossen en inwoners

Zeist/Amsterdam, 11 september 2020 

De Europese Unie is nog altijd één van de topimporteurs van soja, palmolie en hout uit gebieden waarvoor vaak bossen en andere waardevolle natuurgebieden zijn vernietigd. Europa heeft geen wetgeving tegen ontbossing. Vanaf vandaag kunnen alle Europeanen aan de Europese Commissie laten weten dat er een krachtige wet moet komen die ervoor zorgt dat uitsluitend ontbossingsvrije producten de EU bereiken.

De EU is nog steeds een van de grootste importeurs van ontbossing. Voor de vraag in de EU naar producten als soja, palmolie, rundvlees, koffie en cacao worden namelijk miljoenen hectares tropisch regenwoud gerooid. De ontbossing heeft grote gevolgen voor de biodiversiteit en het klimaat en gaat vaak gepaard met geweld en schendingen van de mensenrechten van de lokale gemeenschappen en inheemse bevolking. Samen met partners heeft Both ENDS actief gelobbyd bij de Europese Commissie voor een stevig plan van aanpak tegen de ontbossing en mensenrechtenschendingen verbonden met de import van landbouwproducten naar de EU.

Minister Carola Schouten (LNV) heeft vandaag in Den Haag symbolisch bijna 1,2 miljoen stemmen voor een sterke Europese bossenwet in ontvangst genomen. "Wat een indrukwekkend resultaat! Dit kunnen we niet zomaar naast ons neerleggen. We zetten de schouders eronder om dit signaal om te zetten in maatregelen", zei de minister.

In 2019 kwamen vrouwen uit Semanga, Indonesië in actie om de waterkwaliteit in hun gemeenschap te verbeteren, die beïnvloed wordt door palmolielantages. "De vervuiling moet een keer stoppen, en ik kan daar een rol in spelen." 

Tussen 2010 en 2013 voerde Both ENDS, binnen een alliantie van Indonesische en Nederlandse organisaties en universiteiten, een project uit om hun land in kaart te brengen de zodat de landrechten van lokale gemeenschappen kunnen worden vastgelegd en erkend. Het project was gericht op de dorpen in het district Sanggau in West-Kalimantan op het Indonesische eiland Borneo. Over één van de dorpen in dit district, Terusan, is een prachtige documentaire gemaakt die we nu kunnen laten zien.

In heel veel producten en voeding is op de een of andere manier palmolie en soja verwerkt. Om aan de groeiende vraag te voldoen, worden deze gewassen op steeds grotere schaal geteeld, maar dat veroorzaakt veel problemen. In Zuidoost-Azië en Zuid-Amerika zijn ontbossing, milieuvervuiling en 'landjepik' aan de orde van de dag. Dat moet stoppen, maar wat zijn de meest duurzame, eerlijke en bovenal uitvoerbare manieren om dat te doen? En hoe zorg je dat alle partijen meewerken? Op 30 oktober organiseert de Ecosystem Alliance, waarin Both ENDS,  IUCN NL en Wetlands International samenwerken, een conferentie over dit vraagstuk.

Woensdag 5 november jl. stuurden staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu en staatssecretaris Dijksma van Economische Zaken een brief naar de Tweede Kamer. Daarin geven ze een reactie op het ‘Advies Verduurzaming Voedselsector’ dat in opdracht van het Kabinet is opgesteld door de Commissie Duurzaamheidsvraagstukken Biomassa – kortweg de Commissie Corbey. Paul Wolvekamp van Both ENDS maakt deel uit van deze Commissie en geeft zijn reactie op de brief.

Both ENDS heeft, als lid van de RSPO, deelgenomen aan een dialoog over palmolie met het ministerie van Buitenlandse Zaken. Nederland is de grootste importeur van palmolie in Europa en wil werken aan het bevorderen van duurzame handels- en productieketens.

Op 3 juni vond in Nederland de derde Europese rondetafel plaats van de Roundtable on Sustainable Palm Oil (RSPO), een wereldwijd initiatief gericht op het verduurzamen van de productieketen van palmolie. Both ENDS’ adjunct-directeur Paul Wolvekamp is tevens bestuurslid van RSPO. Op de site van OneWorld is hij aan het woord. “Het is belangrijk om collectief verantwoordelijkheid te nemen. Iedereen moet aan de bak.”

De productie van palmolie wordt vaak in verband gebracht met landroof, mensenrechtenschendingen, grootschalige monoculturen en ernstige milieuschade. Over goede voorbeelden in de palmoliesector hoor je weinig, maar gelukkig zijn ze er wel. Bedrijven zoals Musim Mas en Bumitama in Indonesië zijn voorlopers in de overgang naar een meer duurzame en sociaal verantwoordelijke palmolieproductie. Onlangs was mevrouw Lim Sian Choo, hoofd maatschappelijk verantwoord ondernemen van Bumitama, in Nederland voor een informeel overleg met AidEnvironment en Both ENDS. Hierbij waren ook vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven, andere NGO's en de overheid aanwezig om te leren van de stappen die Bumitama heeft genomen om duurzaam te worden.

De afgelopen week vond in Medan, Indonesië de Round Table 11 on Sustainable Palm Oil plaats. Een van de belangrijkste onderwerpen die centraal stond zijn de toenemende conflicten over landgebruik, vooral in Indonesië, maar in toenemende mate ook elders in Azië, in Afrika en Latijns Amerika. De oorzaak: slecht gereguleerde productie van palmolie, grondstof voor een enorme reeks producten die we dagelijks gebruiken, en als biobrandstof als alternatief voor fossiele brandstoffen.

Deze maand wordt de Maleisische staatsonderneming Felda Global Ventures Holdings (FGVH) naar de beurs gebracht. Met een verwachte opbrengst van circa 2,5 miljard euro gaat het hier om de tweede grootste beursgang na Facebook - begeleid door Deutsche Bank, JP Morgan en Morgan Stanley. Een belangrijk detail is dat FGVH onder controle staat van de regerende UMNO partij van premier Mohd Najib Abdul Razak. Mogelijk is deze privatisering mede ingegeven door de noodzaak kapitaal te genereren voor de aankomende verkiezingen.