Publieke brief aan Schreinemacher en Van Rij: stop exportsteun aan gasproject Mozambique

Afgelopen dinsdag ontving ik een kort sms'je met groot nieuws: de minister had zojuist aangekondigd dat het financieringsbeleid voor het Mozambique LNG-project was stopgezet. Het was een besluit waar ik – samen met zoveel anderen – jarenlang voor heb gevochten. Pas nu, meer dan een week later, begint het langzaam tot me door te dringen dat we echt hebben gewonnen. Dat jaren van doorzettingsvermogen, frustratie, discussies en onderzoeken uiteindelijk tot dit resultaat hebben geleid. Het voelt nog steeds een beetje onwerkelijk.

DEN HAAG/CABO DELGADO, 1 december 2025 - Vandaag heeft minister van Financiën Eelco Heinen bekendgemaakt dat TotalEnergies zich terugtrekt uit een Nederlandse exportkredietverzekering van $640 miljoen voor een controversieel gasproject in Mozambique. Ondanks dat de Nederlandse regering jarenlang om deze beslissing heen heeft gedraaid, is hiermee alsnog een deel van de Nederlandse betrokkenheid bij dit desastreuze project beëindigd.

Het vernieuwde klachtenbeleid van de ontwikkelingsbanken FMO, DEG en Proparco is een belangrijke stap vooruit. Organisaties die aan de consultatie deelnamen, erkennen de inspanningen om het mechanisme te verbeteren. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er nog veel moet gebeuren om het beleid écht effectief, transparant en onafhankelijk te maken.

Lokale leiders in Mozambique en internationale NGO’s waarschuwen dat de huidige onderzoeken naar mensenrechtenschendingen door Mozambikaanse veiligheidstroepen bij een gassite tekortschieten. Ze missen onafhankelijkheid en bieden geen garantie op gerechtigheid en bescherming voor de slachtoffers.

In Mozambique is land meer dan alleen grondgebied. Het is de basis van levensonderhoud, cultuur en autonomie voor veel gemeenschappen. Wanneer er bedrijven arriveren die grote stukken land opeisen voor mijnbouw, olie-exploratie of landbouw, staan de bewoners voor grote uitdagingen om hun rechten te doen gelden. De Landwet van Mozambique (1997) geeft gemeenschappen gebruikersrechten, wat ervoor zorgt dat ze land kunnen inzetten voor hun eigen levensonderhoud of culturele doelen.

Both ENDS en SOMO zijn blij met de ondertekening van het akkoord tussen vier inheemse Ngäbe-gemeenschappen in Panama en de Europese ontwikkelingsbanken FMO en DEG op 17 juni 2025. De regeling omvat een programma voor gemeenschapsontwikkeling dat, in combinatie met een openbare verklaring van de banken, tot doel heeft een aantal negatieve gevolgen van de Barro Blanco-stuwdam te erkennen en te verzachten. Het akkoord is mede tot stand gekomen door het goede, volhardende werk van de gemeenschapsorganisatie Movimiento 10 de Abril (M10) voor gerechtigheid voor de getroffen gemeenschappen. Daarnaast erkennen we de inzet van FMO en DEG om een oplossing te vinden voor hun langlopende conflict met de gemeenschappen dat is ontstaan door hun gedeeltelijke financiering van het waterkrachtproject sinds 2011.

Deze blog is bij het Financiële Dagblad verschenen.

Deze blog is bij Vice Versa verschenen.

Op vrijdag 14 maart kondigde het Frans Openbaar Ministerie aan een officieel onderzoek in te stellen naar TotalEnergies’ betrokkenheid bij dood door schuld tijdens de aanslagen op Palma, de locatie van hun LNG project. Deze zoveelste misstand maakt duidelijk dat Nederland op geen enkele manier publieke steun kan verlenen aan dit project. 

Wereldwijd staan vrouwenrechten onder druk, en worden hard bevochten rechten en vrijheden afgebroken. Waar tot voor kort Nederland zich opstelde als voorvechter van emancipatie, vrouwenrechten en genderrechtvaardigheid, breekt het huidige kabinet met dit beleid en laat miljoenen vrouwen en meisjes in de steek. Daarom gaat Both ENDS, samen met vele andere bondgenoten, op 8 maart de straat op. Het is tijd om een stevig tegengeluid te laten horen tegen de afbraak van genderbeleid en op te komen voor gendergelijkheid en sociale rechtvaardigheid.

De gepubliceerde beleidsbrief van minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp is koud en kil. Het plaatst Nederland in een internationaal isolement en laat de meest kwetsbare mensen wereldwijd, waaronder vele vrouwen, boeren, inheemse volkeren en jongeren, in de steek.