Stem op 22 mei voor eerlijke en duurzame handel
Op donderdag 22 mei mogen Europese burgers stemmen voor het Europees Parlement. De uitslag zal van grote invloed zijn op het beleid dat in Brussel gemaakt wordt. Het gaat dan niet om de keuze vóór of tégen Europa, maar juist om hoe we willen dat Europa er uit gaat zien. Benieuwd welke politici zich zullen inzetten voor een eerlijk en duurzaam handels- en investeringsbeleid? Kijk dan welke kandidaten voor het Europees Parlement (MEP's) de 'pledge' van de 'Alternative Trade Mandate alliantie' hebben ondertekend. Daarin wordt aan kandidaat MEP's gevraagd zich in te zetten voor een aantal cruciale punten op het gebied van het Europees handels- en investeringsbeleid.
Wat is het Alternative Trade Mandate?
De ATM-alliantie pleit voor een alternatief handels- en investeringsbeleid waarin respect voor mens, milieu en democratie centraal staan. Het uitgebreide 'alternatieve handelsmandaat' (Alternative Trade Mandate) van de alliantie wordt door meer dan 80 Europese NGO’s onderschreven. En inmiddels hebben meer dan 140 kandidaten voor het Europees Parlement de pledge van het ATM ondertekend en toegezegd zich actief te zullen inzetten voor de uitvoering ervan!
Wat is er mis met het huidige beleid?
Het handels- en investeringsbeleid van de Europese Unie heeft bijgedragen aan de voedsel-, milieu- en economische crises waar de wereld de afgelopen jaren door geplaagd wordt. De handelsbelangen van de Europese Unie worden vertegenwoordigd door de Europese Commissie, die namens de lidstaten handelsakkoorden sluit met andere landen en regio’s. De onderhandelingen gaan niet alleen over het verlagen van tarieven, maar ook over milieuregels, arbeidsrechten en intellectueel eigendom. Vrijhandelsakkoorden dringen diep door in de manieren waarop landen hun economie en maatschappij organiseren. Het huidige handelsbeleid wordt gedreven door de belangen van grote Europese multinationals en leidt tot toenemende ongelijkheid en aantasting van het milieu, zowel in de EU als in andere landen.
De ecologische voetafdruk van de EU is, aangejaagd door het Europese handelsbeleid, één van de grootste in de wereld. Schaarse natuurlijke hulpbronnen in ontwikkelingslanden worden nu gebruikt voor de op export gerichte productie van biobrandstoffen. Het land dat nodig is voor de productie van deze gewassen wordt vaak afgepakt van lokale bevolkingsgroepen die daardoor gedwongen worden hun heil elders te zoeken. Daarnaast onderhandelt de Europese Commissie met ontwikkelingslanden over het beperken van exportbelastingen en –beperkingen, terwijl regeringen van ontwikkelingslanden deze juist gebruiken om de lokale verwerking van grondstoffen tot half- of eindproducten te bevorderen of de uitputting van natuurlijke hulpbronnen te voorkomen. Door deze eisen te stellen dreigt de EU ontwikkelingslanden een belangrijk beleidsinstrument te ontnemen om de eigen verwerkende industrie een duw in de rug te geven.
Alternatieve visie op handel
De ATM-alliantie gelooft dat het Europese handelsbeleid aan een fundamentele verandering toe is. In het mandaat staan een aantal concrete en realistische voorstellen. Zo zouden verdragen op het gebied van mensenrechten, milieu en werk voorrang moeten hebben op handels- en investeringsregels. Ook zouden landen een bepaalde mate van vrijheid moeten krijgen om hun eigen strategie te bepalen om duurzame economische ontwikkeling te bereiken. Exportbeperkingen die er voor zorgen dat landen democratische controle behouden over hun grondstoffen zouden niet moeten worden verminderd of afgeschaft, maar juist moeten worden toegestaan.
De manier waarop onderhandelingen plaats vinden tast de democratie aan. Onderhandelingen over internationale handelsregels vinden achter gesloten deuren plaats, waardoor maatschappelijke organisaties en betrokken burgers vrijwel geen mogelijkheid hebben om de uitkomst te beïnvloeden. Onderhandelingsteksten worden pas na afloop van de onderhandelingen openbaar gemaakt. Het ATM pleit voor transparantie rondom lobbyactiviteiten en publicatie van onderhandelingsteksten en voortgangsrapportages.
Wat kan het Europees Parlement doen?
"Leden van het Europees Parlement kunnen een belangrijke rol spelen in het handel-besluitvormingsproces van de EU", zegt Lala Hakuma Dadci van Aitec, die de ATM-campagne in Frankrijk leidt. "Ze kunnen wijzen op de gevaren van handels- en investeringsovereenkomsten die worden doorgedrukt door de transnationale ondernemingen en hun lobby's, en zorgen dat handelsbesprekingen publiek en transparant worden. Handelsovereenkomsten moeten worden goedgekeurd door het Europees Parlement voordat ze van kracht worden, daarom zijn we blij te zien dat veel kandidaten zich bewust zijn van het belang van hun rol daarin. Deze kandidaten zijn duidelijk bereid om op te komen voor democratie, sociale rechtvaardigheid en het milieu."
De - tot nu toe140 - handtekeningen onder de pledges zijn afkomstig uit 18 verschillende landen en van allerlei politieke partijen en groepen in het Europees Parlement. In Nederland is de pledge ondertekend door 27 kandidaat-parlementsleden van onder andere de PvdA, GroenLinks, de SP, de CU, de Piratenpartij, de PvdD en Ikkiesvooreerlijk.eu. Voor wie wil weten welke kandidaten voor het Europees Parlement zich achter het ATM hebben geschaard, is hier de lijst te bekijken.
Website Alternative Trade Mandate
Onze visie op het Europese handels- en investeringsbeleid
Foto: Comhlámh, Dublin
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Voor de pers / 2 December 2025Einde Nederlandse betrokkenheid bij controversieel gasproject in Mozambique in zicht na terugtrekking TotalEnergies uit Nederlandse verzekering
DEN HAAG/CABO DELGADO, 1 december 2025 - Vandaag heeft minister van Financiën Eelco Heinen bekendgemaakt dat TotalEnergies zich terugtrekt uit een Nederlandse exportkredietverzekering van $640 miljoen voor een controversieel gasproject in Mozambique. Ondanks dat de Nederlandse regering jarenlang om deze beslissing heen heeft gedraaid, is hiermee alsnog een deel van de Nederlandse betrokkenheid bij dit desastreuze project beëindigd.
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Publicatie / 27 November 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Nieuws / 27 November 2025Gemeenschappen en internationaal consortium presenteren gemeenschapsgeleid plan voor natuurgebaseerde adaptatie aan zeespiegelstijging in kustgebieden van Bangladesh
Lokale gemeenschappen in de zuidwestelijke kustregio van Bangladesh hebben -samen met een internationaal consortium waaronder Uttaran, CEGIS en Both ENDS- een door de gemeenschap geleid plan gepresenteerd om klimaatverandering en de versnellende zeespiegelstijging het hoofd te bieden via natuurgebaseerde adaptatie. The People’s Plan for Upscaling Ecosystem-Based Adaptation schetst een opschaalbare strategie, geworteld in lokaal eigenaarschap en generaties aan ervaringskennis. Centraal staat Community-Based Tidal River Management (CBTRM), een bewezen aanpak die wateroverlast vermindert, landophoging stimuleert en ecologisch evenwicht herstelt door samen te werken met natuurlijke getijden- en sedimentprocessen.
-
Dossier /Geen VIP-rechten voor multinationals: Kies voor mens en milieu!
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Blog / 25 November 2025COP30 laat zien waarom het afschaffen van ISDS essentieel is voor echte klimaatactie
In mijn interventie op COP30 sprak ik over één van die krachten: het systeem van investeerder-staatarbitrage (ISDS). Via ISDS kunnen fossiele bedrijven regeringen voor miljarden aanklagen wanneer zij bossen willen beschermen, emissies willen reguleren of een verantwoord fossiel afbouwpad uitstippelen. Alleen al in het Amazonegebied worden honderden olie- en gasprojecten nog steeds beschermd door ISDS-clausules. Dit verandert bosbescherming in een financieel risico en creëert klimaatfinanciering in omgekeerde richting.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Publicatie / 17 November 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /Niet-houten bosproducten (NTFPs)
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Brief / 14 November 2025
Letter: TPAC’s report “Final Judgement Detailed Research MTCS’’
A coalition of Malaysian and international NGOs has released a memorandum in response to the recent TPAC report on the Malaysian Timber Certification Scheme (MTCS). The organizations express serious concerns about the independence, quality, and credibility of the assessment carried out by the Timber Procurement Assessment Committee (TPAC).
-
Dossier /Handelsverdragen
Handelsverdragen hebben vaak niet alleen vergaande gevolgen voor de economie van een land, maar ook voor mens en milieu. Vooral de meest kwetsbare groepen zijn de dupe van internationale handelsverdragen.
-
Nieuws / 5 November 2025Nieuwe ISDS-claim tegen Nederland: Petrogas daagt de staat voor arbitragetribunaal over solidariteitsbijdrage en bronbelasting op royalty’s
SOMO en Both ENDS veroordelen scherp de nieuw aan het licht gekomen arbitragezaak die is aangespannen door Petrogas, een Omaans olie- en gasbedrijf dat twee gasvelden in de Nederlandse Noordzee exploiteert. Het bedrijf klaagt de Nederlandse staat aan op basis van de investor-state dispute settlement (ISDS) clausule in het bilaterale investeringsverdrag tussen Nederland en Oman.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Nieuws / 27 October 2025Nieuwe stap in het klachtenbeleid van FMO – maatschappelijke organisaties vragen om verdere versterking
Het vernieuwde klachtenbeleid van de ontwikkelingsbanken FMO, DEG en Proparco is een belangrijke stap vooruit. Organisaties die aan de consultatie deelnamen, erkennen de inspanningen om het mechanisme te verbeteren. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er nog veel moet gebeuren om het beleid écht effectief, transparant en onafhankelijk te maken.
-
Nieuws / 23 October 2025TotalEnergies-investeerders opgelet: EACOP verslindt geld, natuur en bestaansmiddelen
Een nieuwe analyse toont aan dat de ontwikkelaars van de East African Crude Oil Pipeline (EACOP), onder leiding van het Franse TotalEnergies, vrijwel volledig gedwongen zijn het project zelf te financieren. De analyse, onderdeel van een nieuw Finance Risk Update van een coalitie van Afrikaanse en internationale maatschappelijke organisaties, laat zien dat de bedrijven hun plan hebben laten varen om 60% van de oplopende projectkosten via bankleningen te dekken. In plaats daarvan draaien zij nu zelf op voor bijna 90% van de totale kosten.
-
Publicatie / 16 October 2025
