COPINH-leider: “Onze gemeenschappen leven in angst”
Vorige week publiceerde Global Witness "Honduras: the deadliest place to defend the planet". Dit schokkende rapport laat duidelijk zien hoe ernstig de mensenrechtensituatie in Honduras op dit moment is en zet de eis van Both ENDS en partnerorganisatie COPINH kracht bij: FMO moet zich terugtrekken uit de Agua Zarca-dam.
Het rapport stelt dat sinds de militaire staatsgreep in 2009 maar liefst 123 mensen zijn vermoord die zich verzetten tegen projecten zoals stuwdammen, mijnbouw, houtkap of grootschalige landbouw. Ook de Agua Zarca-dam wordt genoemd in het rapport van Global Witness. Sinds 2013 zijn van de inheemse organisatie COPINH, die zich tegen de dam verzet, maar liefst 6 mensen vermoord, waaronder hun leider Berta Cáceres.
COPINH: strijd tegen grote financiële belangen
Both ENDS sprak Tomas Gomez Membreño, de opvolger van Berta Cáceres, over de huidige situatie van COPINH: "We hebben het heel moeilijk, en sinds de moord op Berta is het alleen maar erger geworden. De overheid en het bedrijf achter de dam, DESA, voeren in de media een campagne tegen ons. We worden gecriminaliseerd en vals beschuldigd van drugshandel. Dit allemaal om de financiële belangen van politici en het bedrijf te beschermen."
Het rapport van Global Witness legt de vele verbanden tussen bedreigingen en geweld tegen mensenrechten- en milieubeschermers en de elites van Honduras bloot. In deze context van geweld, intimidatie en grote financiële belangen is het dan ook moeilijk voor COPINH om invloed uit te oefenen. Gomez Membreño: "Onze voorstellen voor de ontwikkeling van onze gemeenschappen interesseren onze politici niet. Die gaan namelijk ten koste van de winst van de bedrijven. Omdat die bedrijven vervolgens de verkiezingscampagnes van de politici betalen, doen de politici wat de bedrijven willen."
"Groene" energie?
Organisaties zoals COPINH zetten zich in voor een visie op ontwikkeling die heel anders is dan de ontwikkeling die de politici en bedrijven in Honduras voor ogen hebben. "Zij noemen het privatiseren van de rivier duurzame ontwikkeling. Terwijl ze de rivier om willen leiden om elektriciteit op te kunnen wekken. Niet alleen gaan daardoor de dieren in de rivier dood. De energie die wordt opgewekt is bestemd voor activiteiten zoals mijnbouw, en wordt dus ook nog eens gebruikt voor projecten die elders nog meer milieu vernielen en wereldwijd de klimaatverandering versnellen!
Maar voor COPINH is ontwikkeling: toegang tot water en land, het produceren van ons eigen voedsel. Wij verdedigen de natuur: niet alleen het land, het water, de lucht, maar ook onze cultuur, ons wereldbeeld, onze identiteit. Wij vechten voor de erkenning van onze aanspraak op ons eigen territorium."
Stop de investeringen in Honduras
Global Witness is duidelijk in haar rapport: het Agua Zarca-project moet gecancelled worden en internationale investeerders moeten zich daaruit terugtrekken. Een belangrijke investeerder is de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO. COPINH en Both ENDS dringen er al een jaar bij FMO op aan om zich uit het project terug te trekken.
Gomez Membreño: "FMO heeft een fout gemaakt, en niet alleen bij de Agua Zarca-dam, maar bijvoorbeeld ook bij het Barro Blanco-project in Panama. Zij hebben geïnvesteerd in projecten waarbij de belangen van bedrijven centraal staan en er geen rekening wordt gehouden met de beslissingen en de autonomie van inheemse gemeenschappen. Overheden moeten banken zeggen dat ze hun investeringen in landen met inheemse volken moeten stoppen, als daar niet de juiste mechanismen voor Free, Prior en Informed Consent (FPIC*) worden toegepast. Ons territorium wordt vernield en de inheemse volken vernietigd. De inheemse gemeenschappen leven nu in grote angst."
* FPIC is een internationale standaard. Het houdt in dat lokale gemeenschappen inspraak moeten hebben in projecten op hun territorium, zonder onder druk te worden gezet (free), voordat het project begint (prior) en op basis van juiste informatie (informed).
Meer informatie:
- Rapport van Global Witness: Honduras: the deadliest place to defend the planet
- 5 oktober 2016: Nieuw rapport: kredietverstrekkers zouden zich moeten terugtrekken uit Agua Zarca
- 11 mei 2016: Arrestatie medewerker DESA voor moord op Berta Cáceres lijkt de druppel voor FMO
- 21 april 2016: Inheemse Hondurese activisten bezoeken Nederland en roepen op tot actie
- 18 maart 2016: FMO's opschorting van activiteiten in Honduras is slechts een eerste stap
- 4 maart 2016: Moedige voorvechtster inheemse rechten Berta Cáceres vermoord
- Lees ook het verhaal over Barro Blanco in Panama
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Agua Zarca: inheemse strijd tegen stuwdam kost levens
Inheemse Hondurezen verzetten zich tegen de Agua Zarca-dam. De strijd heeft meerdere levens gekost, waaronder dat van Berta Cáceres. Na grote druk trok de Nederlandse FMO zich terug uit het project.
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Nieuws / 27 October 2025Nieuwe stap in het klachtenbeleid van FMO – maatschappelijke organisaties vragen om verdere versterking
Het vernieuwde klachtenbeleid van de ontwikkelingsbanken FMO, DEG en Proparco is een belangrijke stap vooruit. Organisaties die aan de consultatie deelnamen, erkennen de inspanningen om het mechanisme te verbeteren. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er nog veel moet gebeuren om het beleid écht effectief, transparant en onafhankelijk te maken.
-
Publicatie / 9 October 2025
-
Dossier /Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Nieuws / 2 July 2025Reactie FGG Alliantie op beleidskader ‘Focus’: Belangenbehartiging - internationaal en in Nederland - cruciaal voor eerlijke handel
Op 27 juni 2025 presenteerde demissionair minister Veldkamp via een Kamerbrief de contouren van het nieuwe subsidiekader ‘Focus’. Met de voorgangers van dit beleidskader, Samenspraak en Tegenspraak en Power of Voices, heeft Nederland jarenlang een voorlopersrol gespeeld. Nederland ontving internationale lof - door de nadruk te leggen op pleiten en beïnvloeden als effectieve strategie voor duurzame ontwikkeling én door de link tussen hulp en handel te erkennen.
-
Nieuws / 24 June 2025Inheemse gemeenschappen in Panama krijgen erkenning en gedeeltelijke herstelmaatregelen van ontwikkelingsbanken FMO en DEG in verband met de Barro Blanco-dam
Both ENDS en SOMO zijn blij met de ondertekening van het akkoord tussen vier inheemse Ngäbe-gemeenschappen in Panama en de Europese ontwikkelingsbanken FMO en DEG op 17 juni 2025. De regeling omvat een programma voor gemeenschapsontwikkeling dat, in combinatie met een openbare verklaring van de banken, tot doel heeft een aantal negatieve gevolgen van de Barro Blanco-stuwdam te erkennen en te verzachten. Het akkoord is mede tot stand gekomen door het goede, volhardende werk van de gemeenschapsorganisatie Movimiento 10 de Abril (M10) voor gerechtigheid voor de getroffen gemeenschappen. Daarnaast erkennen we de inzet van FMO en DEG om een oplossing te vinden voor hun langlopende conflict met de gemeenschappen dat is ontstaan door hun gedeeltelijke financiering van het waterkrachtproject sinds 2011.
-
Dossier /Pleiten voor goed beleid van ontwikkelingsbanken
Ontwikkelingsbanken zouden zich aan strenge milieu- en mensenrechtenregels moeten houden zodat hun projecten de allerarmsten ten goede komen en niet schaden. Both ENDS houdt de banken hieraan.
-
Blog / 11 April 2025FMO is erg tevreden over het eigen succes – nu de lokale bevolking nog
Door Anne de JongheDeze blog is bij het Financiële Dagblad verschenen.
-
Brief / 3 March 2025
Input for FMO’s “investment approach to responsibly managed forest plantations”
Both ENDS has been asked by FMO to comment on its draft investment approach to responsibly managed forest plantations. To follow are a number of observations and recommendations, partially informed by Both ENDS long legacy of working in the forest & land arena, in dialogue with international donors, philanthropic foundations, companies, certification bodies and notably with forest dependent communities and other land users.
-
Publicatie / 16 January 2025
-
Brief / 22 July 2024
Gezamenlijke Oproep tot Actie: Internationale Maatschappelijke Organisaties Eisen Gerechtigheid voor de Slachtoffers van de Moord op Berta Cáceres in Honduras
Dit is een gezamenlijke oproep tot actie van internationale maatschappelijke organisaties om de Hondurese autoriteiten op te roepen gerechtigheid te waarborgen voor de slachtoffers van de moord op Berta Cáceres. Acht jaar en vier maanden zijn verstreken sinds de misdaad tegen Berta, en het Hondurese rechtssysteem heeft de vonnissen van de veroordeelden niet bevestigd en de intellectuele auteurs niet vervolgd. Wij zijn zeer bezorgd dat de onafhankelijke rechtspraak en internationale overeenkomsten over mensenrechten niet worden nageleefd.
-
Nieuws / 13 December 2023Reactie Both ENDS en OxfamNovib op Klimaatfonds beheerd door FMO
Both ENDS en Oxfam Novib verwelkomen het nieuwe SDG-Leenfonds van FMO. Dit fonds gaat ruim 1 miljard investeren in leningen aan kleine en middelgrote bedrijven in lage- en middeninkomenslanden, in de sectoren schone energie, inclusieve financiële dienstverlening en duurzame landbouw. De organisaties maken zich tegelijkertijd zorgen over de impact op de gewone mensen in de landen waar het geld van het fonds straks terechtkomt.
-
Nieuws / 6 November 2023Reactie op investeringen FMO in Nicaragua
Op 27 oktober bracht RTL Nieuws naar buiten dat de Steungroep Nicaragua de miljoeneninvesteringen die de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO in Nicaragua doet, onverantwoord vindt. FMO stelt desgevraagd 'dat het haar ondernemers ook in moeilijke tijden moet blijven steunen'. Both ENDS ziet dat de keuze om te blijven investeren in Nicaragua wel degelijk risico's met zich meebrengt, en dat deze onvoldoende worden meegewogen in de besluitvorming over financiering. Voorgaande investeringen van FMO waarbij mens en milieu de dupe waren, hebben in enkele gevallen zelfs bijgedragen aan geweld, met als dieptepunt de moord op Berta Cáceres in Honduras in 2016.
-
Publicatie / 15 March 2023
-
Dossier /Financiering van agro-ecologie
Nog altijd gaat het grootste deel van de publieke klimaat-, landbouw- en ontwikkelingsbudgetten naar conventionele agro-industriële projecten, die medeveroorzakers zijn van de huidige klimaat-, voedsel- en biodiversiteitscrises. Both ENDS en partners pleiten voor een omslag naar agro-ecologische praktijken, die mens- en milieuvriendelijk zijn.
-
Dossier /Grootschalige infrastructuur
Grootschalige infrastructuur heeft ter plekke negatieve effecten voor mens en milieu, terwijl de baten elders terechtkomen. Both ENDS zet zich in voor inspraak voor de lokale bevolking en onderzoekt de geldstromen achter deze projecten.
-
Voor de pers / 5 October 2022Onafhankelijk onderzoek bevestigt verantwoordelijkheid FMO voor schade door Barro Blanco-dam en adviseert compensatie
Utrecht, 5 oktober 2022 – De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO is verantwoordelijk voor het verlies van levensonderhoud, de economische verliezen en de milieuschade die de bouw van de Barro Blanco-dam in Panama heeft veroorzaakt. Dit blijkt uit het eindverslag van het onafhankelijk klachtenmachisme van de bank. Inheemse gemeenschappen die de nadelen van de dam ondervinden, zijn blij dat hun klachten bevestigd zijn en herhalen hun vraag om excuses en een schadevergoeding.
-
Dossier /De toekomst van energie in Oeganda
In Oeganda heeft het overgrote deel van de inwoners op het platteland geen toegang tot elektriciteit, ondanks de vele stuwdammen, buitenlandse investeringen en grote overheidsuitgaven in energie, en nieuwe plannen voor waterkracht-, olie- en gasprojecten. Samen met onze lokale partners streven wij naar een duurzame energiestrategie voor Oeganda waarbij de behoeften en wensen van lokale gemeenschappen centraal staan.
