Arrestatie medewerker DESA voor moord op Berta Cáceres lijkt de druppel voor FMO
De Nederlandse ontwikkelingsbank FMO en het Finse FinnFund hebben deze week aangegeven dat ze 'op zoek gaan naar een verantwoordelijke en juridische manier om zich definitief terug te trekken uit het Agua Zarca-project in Honduras'. Vorige week werd bekend dat vier verdachten zijn opgepakt in de zaak rondom de moord op de mensenrechtenactivist Berta Cáceres, die zich al jaren verzette tegen dat project. Eén van de arrestanten is de 'manager for social and environmental affairs' van Desa, het bedrijf dat het Agua Zarca-project uitvoert. Omdat het bedrijf de directe klant van FMO en FinnFund is, is de arrestatie voor de banken reden om zich te bezinnen op maatregelen.
Foto: BankTrack.org - Agua Zarca militarization
Jarenlang protest
De verklaring van FMO is voor de bank een stap in de goede richting. COPINH (Council of Popular and Indigenous Organizations of Honduras), de organisatie die door Berta Cáceres werd geleid, protesteert al vanaf 2013, toen de plannen bekend werden, tegen het omstreden hydro-project. Samen met onder andere een aantal Nederlandse NGO’s roept COPINH sinds die tijd de financiers van het project op om hun steun aan Desa terug te trekken.
Intimidatie en repressie
Het Agua Zarca-project in de Gualcarque-rivier wordt uitgevoerd zonder dat daarvoor op de juiste manier (via internationale standaarden voor zogenaamde ‘Free Prior Informed Consent’ – FPIC) toestemming is verkregen van de lokale bevolking. Gemeenschappen en groepen die tegen het project in opstand komen wordt al sinds 2013 de mond gesnoerd en protesten worden gewelddadig neergeslagen, met meerdere moorden als gevolg. Met de moord op de internationaal bekende mensenrechtenverdedigster Berta Caceres –volgens COPINH een van de 6 moorden die direct samenhangt met Agua Zarca- nam de druk op zowel de FMO als andere investeerders om zich terug te trekken, toe. ‘
Nederland heeft belangrijke rol
Wij gaan ervan uit dat FMO haar beslissing doorzet en zich spoedig definitief en op een verantwoordelijke manier terug trekt uit het Agua Zarca-project. De bank moet, samen met de Nederlandse overheid, bijdragen aan eerlijke compensatie van de lokale gemeenschappen en nabestaanden. De Nederlandse overheid heeft daarnaast de belangrijke rol op zich genomen om er via diplomatieke weg voor te zorgen dat er onafhankelijk onderzoek komt naar de moord op Cáceres en de andere moorden door de Inter-American Commission on Human Rights. Ook is het belangrijk dat Nederland druk blijft uitoefenen op de Hondurese overheid om een eind te maken aan het continue geweld en mensenrechtenschendingen. Het geweld gaat door; ook na de laatste berichten van FMO zijn mensen in direct gevaar en moeten worden beschermd.
Geen ‘business as usual’
FMO geeft met de terugtrekking uit Agua Zarca een eerste signaal af dat ze zich realiseert dat het financieren van projecten in gebieden waar mensenrechten stelselmatig geschonden worden, geen ‘business as usual’ kan blijven. Na haar definitieve terugtrekking uit dit project zijn er grondige beleidsaanpassingen nodig om vergelijkbare situaties te voorkomen, niet alleen in Honduras, maar overal waar de ontwikkelingsbank investeert.
Duurzame ontwikkeling?
FMO zou zich samen met haar belangrijkste aandeelhouders, waaronder de Nederlandse overheid, moeten herbezinnen op de vraag of de activiteiten van de bank (nog) in lijn liggen met haar ontwikkelingsmandaat. Welke soort ontwikkeling sluit het beste aan bij de behoeftes van de mensen die je uiteindelijk wilt helpen, hoe betrekt de bank deze mensen in hun besluitvormingsprocessen, hoe realiseer je inclusieve en duurzame ontwikkeling en welke sociale- en milieucriteria moeten daaraan ten grondslag liggen om schendingen van mensenrechten en milieuschade te voorkomen? Pas als die vragen centraal staan in het beleid kan de FMO haar missie, duurzame en inclusieve ontwikkeling, echt gaan waarmaken.
update 20 mei 2016: brief van BankTrack, Both ENDS, Oxfam Novib en SOMO aan de aandeelhouders van FMO.
11 mei 2016: Brief van BankTrack naar aanleiding van de verklaring van FMO
9 mei 2016: Verklaring van FMO
Eerdere berichten op onze site over het Agua Zarca-project:
21 april 2016: Inheemse Hondurese activisten bezoeken Nederland en roepen op tot actie
18 maart 2016: FMO's opschorting van activiteiten in Honduras is slechts een eerste stap
4 maart 2016: Moedige voorvechtster inheemse rechten Berta Cáceres vermoord
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Voor de pers / 2 December 2025Einde Nederlandse betrokkenheid bij controversieel gasproject in Mozambique in zicht na terugtrekking TotalEnergies uit Nederlandse verzekering
DEN HAAG/CABO DELGADO, 1 december 2025 - Vandaag heeft minister van Financiën Eelco Heinen bekendgemaakt dat TotalEnergies zich terugtrekt uit een Nederlandse exportkredietverzekering van $640 miljoen voor een controversieel gasproject in Mozambique. Ondanks dat de Nederlandse regering jarenlang om deze beslissing heen heeft gedraaid, is hiermee alsnog een deel van de Nederlandse betrokkenheid bij dit desastreuze project beëindigd.
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Publicatie / 27 November 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Nieuws / 27 November 2025Gemeenschappen en internationaal consortium presenteren gemeenschapsgeleid plan voor natuurgebaseerde adaptatie aan zeespiegelstijging in kustgebieden van Bangladesh
Lokale gemeenschappen in de zuidwestelijke kustregio van Bangladesh hebben -samen met een internationaal consortium waaronder Uttaran, CEGIS en Both ENDS- een door de gemeenschap geleid plan gepresenteerd om klimaatverandering en de versnellende zeespiegelstijging het hoofd te bieden via natuurgebaseerde adaptatie. The People’s Plan for Upscaling Ecosystem-Based Adaptation schetst een opschaalbare strategie, geworteld in lokaal eigenaarschap en generaties aan ervaringskennis. Centraal staat Community-Based Tidal River Management (CBTRM), een bewezen aanpak die wateroverlast vermindert, landophoging stimuleert en ecologisch evenwicht herstelt door samen te werken met natuurlijke getijden- en sedimentprocessen.
-
Dossier /Geen VIP-rechten voor multinationals: Kies voor mens en milieu!
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Blog / 25 November 2025COP30 laat zien waarom het afschaffen van ISDS essentieel is voor echte klimaatactie
In mijn interventie op COP30 sprak ik over één van die krachten: het systeem van investeerder-staatarbitrage (ISDS). Via ISDS kunnen fossiele bedrijven regeringen voor miljarden aanklagen wanneer zij bossen willen beschermen, emissies willen reguleren of een verantwoord fossiel afbouwpad uitstippelen. Alleen al in het Amazonegebied worden honderden olie- en gasprojecten nog steeds beschermd door ISDS-clausules. Dit verandert bosbescherming in een financieel risico en creëert klimaatfinanciering in omgekeerde richting.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Publicatie / 17 November 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /Niet-houten bosproducten (NTFPs)
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Brief / 14 November 2025
Letter: TPAC’s report “Final Judgement Detailed Research MTCS’’
A coalition of Malaysian and international NGOs has released a memorandum in response to the recent TPAC report on the Malaysian Timber Certification Scheme (MTCS). The organizations express serious concerns about the independence, quality, and credibility of the assessment carried out by the Timber Procurement Assessment Committee (TPAC).
-
Dossier /Handelsverdragen
Handelsverdragen hebben vaak niet alleen vergaande gevolgen voor de economie van een land, maar ook voor mens en milieu. Vooral de meest kwetsbare groepen zijn de dupe van internationale handelsverdragen.
-
Nieuws / 5 November 2025Nieuwe ISDS-claim tegen Nederland: Petrogas daagt de staat voor arbitragetribunaal over solidariteitsbijdrage en bronbelasting op royalty’s
SOMO en Both ENDS veroordelen scherp de nieuw aan het licht gekomen arbitragezaak die is aangespannen door Petrogas, een Omaans olie- en gasbedrijf dat twee gasvelden in de Nederlandse Noordzee exploiteert. Het bedrijf klaagt de Nederlandse staat aan op basis van de investor-state dispute settlement (ISDS) clausule in het bilaterale investeringsverdrag tussen Nederland en Oman.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Nieuws / 27 October 2025Nieuwe stap in het klachtenbeleid van FMO – maatschappelijke organisaties vragen om verdere versterking
Het vernieuwde klachtenbeleid van de ontwikkelingsbanken FMO, DEG en Proparco is een belangrijke stap vooruit. Organisaties die aan de consultatie deelnamen, erkennen de inspanningen om het mechanisme te verbeteren. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er nog veel moet gebeuren om het beleid écht effectief, transparant en onafhankelijk te maken.
-
Nieuws / 23 October 2025TotalEnergies-investeerders opgelet: EACOP verslindt geld, natuur en bestaansmiddelen
Een nieuwe analyse toont aan dat de ontwikkelaars van de East African Crude Oil Pipeline (EACOP), onder leiding van het Franse TotalEnergies, vrijwel volledig gedwongen zijn het project zelf te financieren. De analyse, onderdeel van een nieuw Finance Risk Update van een coalitie van Afrikaanse en internationale maatschappelijke organisaties, laat zien dat de bedrijven hun plan hebben laten varen om 60% van de oplopende projectkosten via bankleningen te dekken. In plaats daarvan draaien zij nu zelf op voor bijna 90% van de totale kosten.
-
Publicatie / 16 October 2025
