De rol van Europese ECAs in het financieren van de energietransitie
Nu de Europese Unie (EU) de overstap maakt van fossiele brandstoffen naar zogenaamde transitiemineralen, wordt van Exportkredietagentschappen (ECAs) verwacht dat zij een belangrijk financieel en handelsinstrument worden onder recent EU-beleid.
Maar ECAs hebben een verontrustend verleden: ze financierden projecten die in verband worden gebracht met mensenrechtenschendingen, milieuschade en gebrekkige betrokkenheid van gemeenschappen.
Kunnen EU-ECAs worden vertrouwd om een rechtvaardige energietransitie te leiden, of zullen zij de fouten uit het verleden herhalen?
In onze nieuwste briefing paper onderzoekt Both ENDS, met steun van Counter Balance, de essentiële governance-problemen bij ECAs die dringend hervormd moeten worden. De boodschap is duidelijk: ‘make sure the guardrails are in place before you open the highway’.
Belangrijke knelpunten:
-
Gebrek aan afdwingbare mensenrechten- en milieuzorgplichten (due diligence)
-
Slechte transparantie en beperkte publieke controle
-
Onduidelijke scheidslijn tussen ontwikkelingsfinanciering en commerciële exportsteun
Onze aanbevelingen:
-
Zet gemeenschapsrechten, geïnformeerde participatie en gedeelde voordelen centraal in projectfinanciering
-
Versterk de due diligence-standaarden en -procedures ter bescherming van mensenrechten en milieu
-
Vereis verantwoorde exitstrategieën en herstelplannen van projectontwikkelaars
-
Garandeer transparantie, informatieverstrekking en een klachtenmechanisme vanaf de vroege projectfasen
-
Maak publiekelijk duidelijk en gescheiden wat de mandaten zijn van ECAs en ontwikkelingsfinancieringsinstellingen
Lees de volledige publicatie
De rol van Europese ECAs in het financieren van de energietransitie
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Naar een sociaal en ecologisch rechtvaardige energietransitie
Om de klimaatcrisis aan te pakken moeten we dringend overschakelen van fossiele brandstoffen naar schone, hernieuwbare energie. Deze overgang gaat echter niet alleen over het veranderen van energiebronnen. Het vereist een inclusief en eerlijk proces dat systemische ongelijkheden en veeleisende consumptiepatronen aanpakt, dat prioriteit geeft aan ecologische en sociale rechtvaardigheid en dat fouten uit het verleden niet herhaalt.
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Voor de pers / 2 december 2025Einde Nederlandse betrokkenheid bij controversieel gasproject in Mozambique in zicht na terugtrekking TotalEnergies uit Nederlandse verzekering
DEN HAAG/CABO DELGADO, 1 december 2025 - Vandaag heeft minister van Financiën Eelco Heinen bekendgemaakt dat TotalEnergies zich terugtrekt uit een Nederlandse exportkredietverzekering van $640 miljoen voor een controversieel gasproject in Mozambique. Ondanks dat de Nederlandse regering jarenlang om deze beslissing heen heeft gedraaid, is hiermee alsnog een deel van de Nederlandse betrokkenheid bij dit desastreuze project beëindigd.
-
Publicatie / 16 oktober 2025
-
Dossier /Internationale handel en investeringen met oog voor mens en milieu
Het netwerk van internationale handels- en investeringsverdragen is groot en onoverzichtelijk; Nederland alleen al heeft meer dan 70 bilaterale investeringsverdragen (BITs) en is betrokken bij de handels- en investeringsverdragen die de EU afsluit, zoals met de Zuid-Amerikaanse Mercosur-landen of met Indonesië.
-
Nieuws / 22 september 2025EU-Indonesië handelsakkoord bedreigt gemeenschappen en milieu
Op 23 september hebben de Europese Unie en Indonesië hun onderhandelingen over de EU-Indonesië Comprehensive Economic Partnership Agreement (CEPA) afgerond, een vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Indonesië. Both ENDS hekelt deze overeenkomst omdat deze de belangen van bedrijven boven die van lokale gemeenschappen en het milieu stelt.
-
Blog / 12 augustus 2025Nikkelwinning voor de energietransitie: wie legt verantwoording af voor de schade?
Door Marius TroostIn juni van dit jaar was onze collega Marius in Indonesië om onderzoek te doen naar de nikkelindustrie aldaar. Zie hier zijn (Engelstalige) fotoverslag.
-
Nieuws / 17 juli 2025Oproep aan de VN om ernstige mensenrechtenschendingen in Mozambique te onderzoeken
Lokale leiders in Mozambique en internationale NGO’s waarschuwen dat de huidige onderzoeken naar mensenrechtenschendingen door Mozambikaanse veiligheidstroepen bij een gassite tekortschieten. Ze missen onafhankelijkheid en bieden geen garantie op gerechtigheid en bescherming voor de slachtoffers.
-
Nieuws / 10 juli 2025Hoe Shell wegloopt van verantwoordelijkheid in de Nigerdelta
Naar aanleiding van de deelname van Both ENDS en het Kebekatche Women Development & Research Centre aan Shell’s Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA), en een formeel schriftelijk vervolg daarop, roept de reactie van Shell plc meer vragen op dan zij beantwoordt.
-
Nieuws / 2 juli 2025Reactie FGG Alliantie op beleidskader ‘Focus’: Belangenbehartiging - internationaal en in Nederland - cruciaal voor eerlijke handel
Op 27 juni 2025 presenteerde demissionair minister Veldkamp via een Kamerbrief de contouren van het nieuwe subsidiekader ‘Focus’. Met de voorgangers van dit beleidskader, Samenspraak en Tegenspraak en Power of Voices, heeft Nederland jarenlang een voorlopersrol gespeeld. Nederland ontving internationale lof - door de nadruk te leggen op pleiten en beïnvloeden als effectieve strategie voor duurzame ontwikkeling én door de link tussen hulp en handel te erkennen.
-
Nieuws / 5 juni 2025Opinie: Nieuwe handelspartners, maar niet op de oude voet
Sinds de handelsoorlog en ‘tariffs’ van President Trump staat internationale handel weer volop in de schijnwerpers. In Europa en in Nederland neemt de roep toe om daarom razendsnel nieuwe vrijhandelsakkoorden te sluiten, zo ook in recente opinies in FD en de Volkskrant. Maar dat is de verkeerde reflex, schrijft Marius Troost op Joop.nl -
Nieuws / 4 juni 2025Shell ter verantwoording geroepen voor decennialange vervuiling in de Nigerdelta
Op 20 mei namen Both ENDS en onze Nigeriaanse partner, het Kebetkache Women Development & Research Centre, deel aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA) van Shell in Londen. Daar eisten we transparantie en verantwoording over Shell Plc’s ondoorzichtige desinvestering in de Nigerdelta.
-
Nieuws / 20 mei 2025Both ENDS en partners eisen dat Shell de Nigerdelta schoonmaakt vóór vertrek
Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering (AGM) van Shell in Londen, confronteren gemeenschapsleiders uit de Nigerdelta en internationale bondgenoten (waaronder Both ENDS) Shell met een duidelijke eis: Shell moet volledige verantwoordelijkheid nemen voor decennia van vervuiling en menselijk leed in de Nigerdelta in Nigeria, vóórdat het zich terugtrekt uit zijn olieactiviteiten op het land.
-
Dossier /Pleiten voor goed beleid van ontwikkelingsbanken
Ontwikkelingsbanken zouden zich aan strenge milieu- en mensenrechtenregels moeten houden zodat hun projecten de allerarmsten ten goede komen en niet schaden. Both ENDS houdt de banken hieraan.
-
Brief / 25 maart 2025
Letter to Shell's CEO and plc Executive Committee: don’t leave the Niger Delta without cleaning up
Today, on Shell Capital Markets Day 2025, Both ENDS together with 195 international and Nigerian of civil society organisations is sending an open letter to Shell’s Executive Committee demanding a full cleanup of the SPDC pollution legacy and transparency on the cleanup process.
-
Nieuws / 18 maart 2025Misstanden rond TotalEnergies’ LNG project in Mozambique stapelen zich op; Nederlandse steun onverantwoord
Op vrijdag 14 maart kondigde het Frans Openbaar Ministerie aan een officieel onderzoek in te stellen naar TotalEnergies’ betrokkenheid bij dood door schuld tijdens de aanslagen op Palma, de locatie van hun LNG project. Deze zoveelste misstand maakt duidelijk dat Nederland op geen enkele manier publieke steun kan verlenen aan dit project.
-
Voor de pers / 18 februari 2025Trade deal fueling resource grab? 120+ groups from Europe and Indonesia sound the alarm
Dit persbericht is alleen beschikbaar in het Engels
-
Dossier /Op zoek naar gerechtigheid voor de door Vale's mijnbouwrampen getroffen gemeenschappen in Mariana en Brumadinho
In 2015 en 2019 werd de Braziliaanse deelstaat Minas Gerais getroffen door twee ernstige mijnrampen in Mariana en Brumadinho, veroorzaakt door hetzelfde mijnbouwbedrijf: Vale. Sindsdien streven de getroffen gemeenschappen naar gerechtigheid, via strafrechtelijke vervolging van de verantwoordelijken en een eerlijke schadevergoeding voor het verlies van hun dierbaren, hun huizen en hun middelen van bestaan. Both ENDS ondersteunt lokale maatschappelijke organisaties door hun streven naar gerechtigheid onder de aandacht te brengen van een internationaal publiek en, meer specifiek, door Nederlandse investeerders in Vale bewust te maken van de hoge risico's die de activiteiten van dit bedrijf met zich meebrengen voor mens en milieu.
-
Dossier /De Klimaatzaak tegen Shell
Both ENDS is mede-eiser in de Klimaatzaak die Milieudefensie in 2018 aanspande tegen Shell om het bedrijf er toe aan te zetten te stoppen met het veroorzaken van klimaatschade. In 2021 gaf de rechter ons gelijk. Helaas ging het bedrijf in hoger beroep. Eind 2024 zal het hof daarom uitspraak doen.
