Analog Forestry: duurzame voedselproductie met een feministisch perspectief
In tijden van ontbossing, aantasting van ecosystemen en klimaatverandering, hebben plattelandsgemeenschappen het vaak moeilijk om op een gezonde en autonome manier in hun levensonderhoud te voorzien. Een van de oplossingen om hun problemen te bestrijden is Analog Forestry, een duurzame praktijk die bevorderd en uitgevoerd wordt door veel partners van Both ENDS. Wat zijn de voordelen van deze methode? Carolina Sorzano Lopez*, een Analog Forestry-trainer uit Colombia die is aangesloten bij het International Analog Forestry Network (IAFN), en Luz Marina Valle*, een lokale promotora van Analog Forestry in haar gemeenschap El Jocote in het noorden van Nicaragua, leggen het ons uit.
Wat is Analog Forestry en wat zijn de voordelen ervan?
Carolina: Het is een manier om bossen te herstellen. Als je het hebt over conservatie, denk je normaal gesproken alleen aan natuurbehoud, maar met Analog Forestry houden we ook rekening met mensen en hun economische welzijn. Een Analog Forest ziet eruit als een natuurlijk bos, maar met nuttige dier- en plantensoorten die de gemeenschap van voedsel en inkomsten voorzien.
Luz: Een Analog Forest heeft veel verschillende functies: herstellen, maar ook productie van voedsel en andere bosproducten, en het afremmen van klimaatverandering. Nu er in Nicaragua nog maar weinig van de oorspronkelijke bossen over is door ontbossing en grootschalige monocultuur, is dit extra belangrijk.
Carolina: Inderdaad, op veel plaatsen is de bodem aangetast door monocultuur. Met Analog Forestry kunnen we de bodems herstellen, wat essentieel is om weer gezonde en veerkrachtige ecosystemen te krijgen die van nature bestand zijn tegen plagen, droogtes en andere bedreigingen. Diversificatie van gewassen betekent dat boeren risico's verminderen en ook minder externe input (zoals chemicaliën) nodig hebben om bedreigingen tegen te gaan.
Luz: Dit is wat er nu gebeurt in mijn gemeenschap. Door de droogte hebben veel van mijn buren hun granen nog niet kunnen oogsten en zullen ze hun kredieten die ze moesten nemen om in het voorjaar te kunnen zaaien, niet kunnen terugbetalen. Terwijl ik op mijn akker zulke problemen niet heb. Door de grote diversiteit aan soorten die ik kweek, kan ik nog steeds oogsten.
Waarom zijn jullie begonnen met het toepassen van Analog Forestry?
Carolina: Ik werkte als bioloog bij de ecologische instituties van de Colombiaanse overheid, maar ik wilde mij meer richten op het helpen van lokale gemeenschappen en hun behoeften. Toen ontmoette ik tijdens een training in Bolivia een lid van de IAFN. Dat bleek precies te zijn waar ik naar op zoek was.
Luz: Analog Forestry hoort bij het agro-ecologische model dat ik al toepaste op mijn land. Dus toen wij in 2019 samen met een paar collega's van FEM werden uitgenodigd om een training van IAFN in Costa Rica bij te wonen, was ik heel blij. De training werd georganiseerd als onderdeel van het GAGGA-programma. We verlieten de training niet alleen met veel nieuwe theoretische kennis, maar ook met een ontwerp voor ons eigen Analog Forest op onze eigen stukken land.
Kan Analog Forestry altijd en overal worden toegepast?
Carolina: Het kan worden toegepast in veel verschillende situaties: groot of klein, van 5 of 6 hectare tot zelfd minder dan 1 hectare. Het is allemaal mogelijk. Hoewel je op de kleinere stukken land meer moet aanpassen en moet kijken welke soorten mogelijk zijn op zo'n klein gebied. Het hangt ook af van het doel dat je hebt, is het bijvoorbeeld alleen bedoeld om het eigen gezin te voeden of gaat het er ook om producten op de markt te verkopen?
Luz: Ik heb een akker van 0,5 manzana (ongeveer 1/3 ha) waarop ik al agro-ecologisch te werk ging. Analog Forestry vult dit aan. Twee jaar na de training kan ik al veel oogsten: koffie, bananen, passievrucht, zonnebloemen en verschillende kruiden en groenten. En volgend jaar kan ik ook avocado aan het lijstje toevoegen. Maar, zoals Carolina zegt: veel mensen willen ook geld verdienen. Daarom wil ik volgend jaar experimenteren met gewassen voor de verkoop, zoals maïs en bonen. Zo wil iIk wil mijn gemeenschap laten zien wat er allemaal mogelijk is met Analog Forestry.
Hoe verbetert Analog Forestry de toegang tot goed en gezond voedsel voor iedereen?
Carolina: Analog Forestry draagt bij aan de voedselsoevereiniteit: gemeenschappen produceren zelf meer verschillende voedingsproducten en hoeven niet meer alles te kopen. Ze kunnen ook meer gezond eten produceren en daarnaast een zelf beslissen wat zij zaaien en eten, en hoe is het geproduceerd.
Zeker tijdens de pandemie werd duidelijk hoe belangrijk deze voedselsoevereiniteit is. In de steden werd het steeds moeilijker om aan eten te komen terwijl mensen op het platteland zichzelf wel konden onderhouden.
Luz: Sterker nog, door Analog Forests hebben wij gezond en gevarieerd eten en nog veel meer: medicijnen, hout en zelfs water. Maar het stimuleert ook het delen van voorouderlijke kennis. Het verbindt mensen met elkaar en het is een krachtig hulpmiddel tegen genderongelijkheid. Het is onderdeel van de feministische strijd.
Wat is er feministisch aan Analog Forestry?
Luz: In het conventionele landbouwproductiesysteem, zijn vrouwen niet meer dan arbeidskrachten; een object om gebruikt te worden. Analog Forestry betekent voor ons de mogelijkheid om ook betrokken te raken bij de productie van gezond voedsel en om weer zeggenschap te krijgen over onze eigen voeding en gezondheid. Het geeft ons meer autonomie.
Maar het is niet alleen technisch. Analog Forestry – als het wordt toegepast met een feministisch perspectief – kan onderdeel zijn van de voortdurende feministische strijd voor landrechten en gemeenschappelijke goederen. Land is een gemeenschappelijk goed dat ons macht geeft en dat nodig is om waardig te kunnen leven. Daarom moeten we vechten voor landrechten, voor toegang tot land en voor controle over land. We moeten in onze families onderhandelen, wat voor vrouwen makkelijker wordt omdat ze steviger en zelfverzekerder in hun schoenen staan.
Wat zijn de resultaten van de trainingen tot nu toe en hoe gaan jullie verder in de toekomst?
Carolina: De groep vrouwen waar ik mee samenwerk, vier promotoras uit Honduras, zaaien en leren tot nu toe op hun eigen akkers. Maar het grootste effect zie ik in de vrouwen zelf: ze zijn zelfverzekerder als ze praten, ze delen meer en hebben een groter vermogen om problemen te analyseren en op te lossen. Ze leren nu hoe ze met hun gemeenschappen kunnen werken en hoe zij hun kennis kunnen doorgeven.
Luz: Inderdaad, ik wil een voorbeeld zijn voor andere vrouwen en families en hen laten zien dat duurzamere productie mogelijk is. Ik wil mijn bos gebruiken als demonstratieterrein, een plek om te leren en ervaringen uit te wisselen. Ik wil andere vrouwen motiveren en mijn kennis met hen delen. Voedselzekerheid en -soevereiniteit promoten, en ook het gebruik van medicinale planten aanmoedigen en waterbronnen herstellen. Ik hoop dat andere families in mijn gemeenschap zich bij mijn aansluiten en hun eigen Analog Forest zullen beginnen.
Carolina: Analog Forestry is een manier voor gemeenschappen om in waardigheid te leven. Ze zullen in economische termen niet rijk zijn, maar rijk als in het hebben van een gezonde omgeving (wat betreft water, bodem en vegetatie) en rijk aan welzijn, fysiek en economisch. Het is een langzaam proces, maar ik weet zeker dat dit de manier is om vooruit te komen!
*Over Carolina en Luz
Carolina Sorzano Lopez is een bioloog uit Colombia. Voordat zij begon als trainer in Analog Forestry voor de International Analog Forestry Network (IAFN), werkte zij bij de ecologische instituties van de Colombiaanse overheid. Luz Marina Valle is een feministische boerin die is getraind als ingenieur in agrarisch en coöperatief beheer. Zij is lid van de Fundacion Entre Mujeres (FEM) en een lokale promotor voor Analog Forestry in haar gemeenschap.
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Inclusieve wegen naar duurzaam en gezond voedsel voor iedereen
Overal ter wereld produceren kleinschalige boerinnen en boeren voedsel op een duurzame en inclusieve manier. Ze werken samen met de natuur en met elkaar, en voorzien hun gezinnen en gemeenschappen van voldoende en gezond voedsel. Deze manier van produceren staat echter overal onder druk door grootschalige landbouw en het wereldwijd dominante industriële voedselsysteem. Samen met onze partners
probeert Both ENDS het tij te keren ten gunste van duurzame, lokale praktijken die meestal 'agro-ecologisch' of 'natuurinclusief' worden genoemd. Waarom onze
focus daarop? Agro-ecologische praktijken zijn klimaatbestendig, inclusief en vergroten de mogelijkheden voor gemeenschappen overal ter wereld om duurzaam in hun voedsel te voorzien. -
Milieurechtvaardige praktijk /Analog Forestry
Analog forestry is een vernieuwende aanpak voor het ecologisch herstel van gedegradeerd land. Natuurlijke bossen worden gebruikt als voorbeeld voor ecologisch duurzame landschappen, die bijdragen aan de maatschappelijke en economische behoeftes van lokale gemeenschappen.
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Niet-houten bosproducten (NTFPs)
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Publicatie / 9 oktober 2025
-
Dossier /Internationale handel en investeringen met oog voor mens en milieu
Het netwerk van internationale handels- en investeringsverdragen is groot en onoverzichtelijk; Nederland alleen al heeft meer dan 70 bilaterale investeringsverdragen (BITs) en is betrokken bij de handels- en investeringsverdragen die de EU afsluit, zoals met de Zuid-Amerikaanse Mercosur-landen of met Indonesië.
-
Dossier /Versterken van milieurechtvaardige praktijken
Lokale gemeenschappen hebben dankzij hun nauwe band met hun leefomgeving vaak de beste ideeën voor een duurzaam gebruik en beheer van land, water en bossen. Deze milieurechtvaardige praktijken en processen herstellen ecosystemen en bestrijden klimaatverandering. Ze zijn daarmee essentieel voor het oplossen van de verschillende crisissen in de wereld, maar krijgen niet genoeg financiële en politieke steun.
-
Nieuws / 6 oktober 2025Van Entebbe naar Accra: het maatschappelijk middenveld herschrijft de regels van investeringen
Door Fernando Hernández Espino en Bart-Jaap Verbeek
Bijna een jaar nadat het Afrikaanse maatschappelijk middenveld in Oeganda bijeenkwam om de Verklaring van Entebbe aan te nemen, blijft de oproep om het internationale investeringsbestuur te hervormen aan kracht winnen. Van 6 tot en met 9 oktober komen meer dan 50 maatschappelijke organisaties uit West-Afrika – onder andere uit Ghana, Senegal, Nigeria, Ivoorkust, Kameroen, Gambia en Sierra Leone – én uit Kenia en Latijns-Amerika samen in Accra, om de visie van de Verklaring verder te verdiepen en in de praktijk te brengen.
-
Nieuws / 11 september 2025EU-Mercosur: kleine plus voor bbp, grote vraagtekens voor boeren en democratie
Een recent rapport van Wageningen Economic Research (WER) over de economische gevolgen van de handelsovereenkomst tussen de EU en Mercosur bevestigt wat maatschappelijke organisaties, beleidsmakers en vakbonden al jaren signaleren: deze overeenkomst biedt geen evenwichtig perspectief voor boeren en milieu. In plaats daarvan vergroot zij machtsongelijkheid en schuift zij lasten af op (kleinschalige) boeren. Bovendien dreigt de deal niet-duurzame praktijken te versterken die de klimaattransitie en het oplossen van milieuproblemen in zowel de EU als de Mercosur-landen bemoeilijken.
-
Nieuws / 16 juli 2025Vrouwen die opkomen voor gender- en klimaatrechtvaardigheid in Burkina Faso (Casestudie)
Het Women Environmental Programme Burkina Faso (WEP BF of WEP) is leidend in genderspecifieke klimaatsoplossingen, door de advocontwikkelingspositie rechtstreeks in de hand te leggen van boeren. "In Burkina Faso spelen vrouwen een cruciale rol in de landbouwproductie en het beheer van natuurlijke hulpbronnen, maar ze worden nog steeds geconfronteerd met systemische belemmeringen voor landeigenaarschap", legt een WEP-teamlid uit. "Ondanks de wettelijke bepalingen blijven diepgewortelde constitutionele normen de boventoon voeren, waardoor de toegang van vrouwen tot land beperkt blijft tot alleen het recht van de enkeling, dat bemiddeld moet worden door mannelijke familieleden."
-
Nieuws / 16 juli 2025Vechten tegen milieutransfobie en sociale fragmentatie in Brazilië (Casestudie)
Met het oog op milieutransfobie, een vorm van discriminatie waarbij transseksuelen en genderspecifieke groepen in hoge mate worden getroffen door milieuvervuiling, worden uitgesloten van klimaatmaatregelen, en worden gestigmatiseerd en uitgesloten door milieubewegingen, is de Grupo Orgulho, Liberdade e Dignidade (GOLD) een moedige en visionaire kracht voor verandering in Brazilië. Het hart van deze beweging is Débora Sabará, de leider van GOLD, een travesti-activist die veel moeite heeft gedaan om de perspectieven en behoeftes van LGBTIQAPN+ (Lesbian, Gay, Biseksueel, Trans, Interseksueel, Queer, Aseksueel, Panseksueel, Niet-binair en andere identititeiten), Inheemse en Afro-Braziliaanse gemeenschappen centraal te stellen in de discussie over klimaatrechtvaardigheid.
-
Nieuws / 16 juli 2025Juristen die landrechten verdedigen tegen winningsindustrieën en landroof in Mozambique (Casestudie)
In Mozambique is land meer dan alleen grondgebied. Het is de basis van levensonderhoud, cultuur en autonomie voor veel gemeenschappen. Wanneer er bedrijven arriveren die grote stukken land opeisen voor mijnbouw, olie-exploratie of landbouw, staan de bewoners voor grote uitdagingen om hun rechten te doen gelden. De Landwet van Mozambique (1997) geeft gemeenschappen gebruikersrechten, wat ervoor zorgt dat ze land kunnen inzetten voor hun eigen levensonderhoud of culturele doelen.
-
Nieuws / 16 juli 2025De uitdagingen van klimaatverandering, genderongelijkheid en conflict
Dit door FCDO gesteunde project, onderdeel van het GAGGA-programma, bracht zes door vrouwen geleide, community-based organisaties van over de hele wereld samen om te onderzoeken hoe zij omgaan met de gecombineerde uitdagingen van klimaatverandering, genderongelijkheid en conflict. Via een benadering van Feminist Participatory Action Research documenteerden de organisaties strategieën variërend van landrechten-activisme tot klimaatresistente landbouw. Daarbij werd zichtbaar hoe industrieën, militarisering en patriarchale systemen uitsluiting en onveiligheid in de hand werken. Hun bevindingen informeren inmiddels beleidsmakers en donoren over de noodzaak om leiderschap van vrouwen aan de basis beter te ondersteunen. In onderstaande Q&A deelt projectleider Tamara Mohr meer over het onderzoek, de belangrijkste inzichten en de bredere impact ervan.
-
Dossier /Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Blog / 2 juli 2025Vrouwen aan het front van klimaatactie: lokale kracht; wereldwijde verandering
Door Tamara MohrAfgelopen week organiseerde GAGGA, de Global Alliance for Green and Gender Action, samen met FCAM en Mama Cash, en met Both ENDS als een van de alliantieleden, haar wereldwijde bijeenkomst in Indonesië. Het doel van deze bijeenkomst was om grensoverschrijdende samenwerking tussen bewegingen en regio’s te vieren en vooruit te kijken, met als doel het versterken van de collectieve kracht van gender-, klimaat- en milieurechtvaardigheidsbewegingen.
-
Publicatie / 1 juli 2025
-
Blog / 3 juni 2025Een voedselbos als inspirerende oase tussen bespoten akkers
Door Marjolein van RijnOnlangs waren we met een groep collega's in het voedselbos Ketelbroek, een project van Voedselbos-pionier Wouter van Eck en onze eigen Pieter Jansen. Wat een prachtige plek! Gelegen tussen akkers met raaigras, bieten of aardappels, is het Voedselbos een groene oase. Het gezang van de vogels is alom aanwezig en er zoemt en fladdert van alles rond. Ook hazen, dassen, vossen en wilde zwijnen komen er regelmatig op bezoek. En niet te vergeten: bevers.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Agro-ecologie
Agro-ecologie is een verzamelnaam voor een set landbouwtechnieken, een wetenschapsgebied en een sociale beweging. Het doel van agro-ecologie is het transformeren van voedselsystemen ten behoeve van meer ecologische duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en weerbaarheid. Both ENDS en CSO-partners over heel de wereld ondersteunen boeren en veehouders die agro-ecologie toepassen, zowel bij de uitvoering ervan als bij het verkrijgen van politieke en financiële steun.
