Als tegenmacht moet je slimmer zijn dan je tegenstander

Op 27 juni 2025 presenteerde demissionair minister Veldkamp via een Kamerbrief de contouren van het nieuwe subsidiekader ‘Focus’. Met de voorgangers van dit beleidskader, Samenspraak en Tegenspraak en Power of Voices, heeft Nederland jarenlang een voorlopersrol gespeeld. Nederland ontving internationale lof - door de nadruk te leggen op pleiten en beïnvloeden als effectieve strategie voor duurzame ontwikkeling én door de link tussen hulp en handel te erkennen.

De gepubliceerde beleidsbrief van minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp is koud en kil. Het plaatst Nederland in een internationaal isolement en laat de meest kwetsbare mensen wereldwijd, waaronder vele vrouwen, boeren, inheemse volkeren en jongeren, in de steek. 

Den Haag/San Francisco, 12 dec. 2024 - Vandaag verschijnt de bijgewerkte versie van de Financial Exclusions Tracker: financialexclusionstracker.org. De website houdt bij welke bedrijven worden uitgesloten door institutionele beleggers, pensioenfondsen en banken vanwege problemen met mensenrechten, volksgezondheid en duurzaamheid. De meest voorkomende redenen voor uitsluiting zijn banden met fossiele brandstoffen, wapens of tabak. 

DEN HAAG, 11 november 2024 - Vandaag publiceerde de Nederlandse regering haar beleid voor de toekomstige samenwerking met ontwikkelingsorganisaties, zowel in Nederland als daarbuiten. PVV-minister Reinette Klever zet de bijl in deze financiering: zij heeft besloten om het budget voor steun aan het internationale maatschappelijk middenveld met meer dan tweederde in te krimpen: van grofweg 1,4 miljard naar 0,4 miljard euro in de periode 2026 tot 2030. Dit heeft grote gevolgen voor kritische geluiden in binnen- en buitenland, in een tijd dat de speelruimte van maatschappelijke organisaties wereldwijd toch al steeds kleiner wordt. Karin van Boxtel, directeur van milieu- en mensenrechten organisatie Both ENDS: “Dit is een ongekende stap in precies de verkeerde richting. Maatschappelijke organisaties zijn essentieel voor duurzame en sociale verandering wereldwijd. Internationale bewegingen vervullen meerdere, onmisbare rollen: als waakhond van de rechtsstaat, als aanjager van verandering, en als tegenkracht tegen autoritaire tendensen. Het afzwakken van de steun hieraan, is een veelzeggend signaal.”

Both ENDS streeft ernaar dat maatschappelijke organisaties hun werk veilig kunnen doen, om zo de besluitvorming over ecosystemen, milieurechtvaardigheid en mensenrechten te kunnen beïnvloeden. Maar de ruimte voor deze organisaties om zich uit te spreken krimpt op veel plekken. Repressie, bedreiging en geweld tegen milieu- en mensenrechtenverdedigers, inclusief onze partners, neemt toe.

Both ENDS werkt samen met maatschappelijke organisaties over de hele wereld. Sterke, vertrouwensvolle relaties zijn daarbij cruciaal. Toen begin 2020 de corona-pandemie uitbrak, namen we dan ook direct contact op met onze partners om te vragen naar hun uitdagingen en behoeften.

Wereldwijd veroordelen maatschappelijke organisaties de uitlatingen van vertegenwoordigers van palmolieproducenten tijdens een overleg met de Maleisische overheid. Vertegenwoordigers van deze bedrijven hebben kritische NGO's "toxische entiteiten" genoemd en de Maleisische overheid verzocht hen niet toe te laten tot het land. De partners van Both ENDS hebben een reactie gepubliceerd waarin ze opkomen voor hun recht "de realiteit te onthullen van de impact van de palmoliesector waarmee onze gemeenschappen geconfronteerd worden."

We zijn geschokt en verontrust door berichten over een georganiseerde inval bij het hoofdkwartier van een milieuorganisatie op de Filipijnen. Weliswaar heeft de inval tot op heden niet plaatsgevonden, maar we zijn zeer bezorgd over de medewerkers.

Zwijgen zegt soms meer dan duizend woorden. Wanneer collega's van onze partnerorganisaties ons hun verhaal vertellen*, dan is onze reactie vaak: stilte. Bedrukte stilte.

Wij zijn apetrots dat onze directeur Daniëlle Hirsch dit jaar wederom is opgenomen in de Duurzame 100 van Dagblad Trouw en ook nog eens meer dan veertig plekken is gestegen! Danielle staat onder andere op deze plek in de lijst om haar kritiek op de vaak destructieve rol die Nederland als handelsnatie en grote veroorzaker van CO2-uitstoot in de wereld speelt (daarbij vaak gesteund door de overheid), maar ook om haar constructieve houding als het gaat om het vinden van alternatieven en oplossingen.

Wij feliciteren Joan Carling van de Permanente VN-commissie Inheemse volken met haar Lifetime Achievement Award als 'Champion of the Earth' van het VN-milieuprogramma UNEP. Het is de hoogste onderscheiding op milieugebied die de VN eens per jaar uitreikt aan zes personen die zich prominent hebben ingezet voor veranderingen op milieugebied.

Op 22 september gaan wereldwijd websites van burgerbewegingen en NGO's op zwart. Uit protest en solidariteit. Protest tegen de afnemende mogelijkheden om als actieve burger of organisatie je stem te laten horen, je te verenigen of vreedzaam te betogen.

Steeds als ik naar de beelden uit Groningen kijk, moet ik denken aan al die mensen wereldwijd met wie we al jaren werken en die soms al decennia lang precies hetzelfde meemaken. Mensen zien hun huizen instorten, en zelfs als ze zouden willen verhuizen zouden ze hun woningen aan de straatstenen niet kwijt kunnen. Steeds als ik hun woede en machteloosheid zie, komt de vergelijking bij me op.

Deze maand vieren we de 30e verjaardag van zowel de VN Verklaring voor het Recht op Ontwikkeling als van de Internationale Dag van de Mensenrechten. Both ENDS doet, samen met gemeenschappen en organisaties over de hele wereld, een oproep aan Ontwikkelingsbanken, overheden en bedrijven om 3 stappen te zetten voor het naleven van mensenrechten in ontwikkelingssamenwerking.