Both ENDS partner vermoord op Filipijns toeristeneiland
Wij zijn geschokt over de moord op Dexter Condez, de 26-jarige leider van de inheemse Ati gemeenschap op de Filipijnen. Afgelopen vrijdag 22 februari is hij doodgeschoten op het toeristeneiland Boracay. Hoewel er nog geen verdachten zijn opgepakt, denkt de politie het motief moet worden gezocht in een geschil over een stuk grond tussen de Ati stam en projectontwikkelaars. Ons medeleven gaat uit naar zijn familie, vrienden en de mensen met wie hij gewerkt heeft.
Resort of leefgebied?
De jonge Condez was de woordvoerder van de Boracay Ati Tribal Organization (BATO), een groep die zich inzet voor de landrechten van de Ati stam op Boracay. Het eiland Boracay is een van de belangrijkste toeristische trekpleisters van de Filipijnen en de witte stranden zijn al jarenlang enorm in trek bij zowel vakantiegangers als investeerders. De Ati behoren tot de oorspronkelijke bewoners van Boracay, maar in het toeristische leven is daar weinig van te merken. Door de bouw van grote resorts is hun oorspronkelijke leefgebied de afgelopen jaren steeds kleiner geworden en zijn veel Ati gedwongen hun land te verlaten. Om op te komen voor de rechten van de Ati stam is de BATO opgericht. Als jonge en inspirerende leider van de Ati heeft Condez veel betekend voor de Ati gemeenschap. Hij was altijd erg enthousiast om de kennis die hij opdeed tijdens trainingen en cursussen te delen met zijn stamleden.
Geen erkenning
Volgens de lokale politie was Condez vrijdagavond onderweg naar huis na een vergadering met verschillende stamhoofden in Brgy toen hij werd neergeschoten. Condez werd met spoed naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis gebracht, maar bezweek onderweg aan de meerdere schotwonden in zijn lichaam. Het motief achter de moord wordt door de politie gezocht in stuk grond op het eiland dat sinds april 2012 door de Ati wordt bezet. In 2011 is dit stuk land door een officieel certificaat van de National Commission of Indigenous People aan de Ati gemeenschap toegekend, maar meerdere projectontwikkelaars en investeerders hebben ondanks dat hun zinnen op de lap grond gezet.
Samenwerking met Both ENDS
Both ENDS werkt sinds 2007 samen met de Ati gemeenschap in het kader van het Non-Timber Forest Products Exchange Programma (NTFP). Dit programma zet zich onder andere in voor de landrechten van inheemse volken in Zuid- en Zuidoost Azië, die vaak worden bedreigd door ontbossing, landonteigening en gedwongen vertrek uit natuurreservaten. Ook de rijke Ati cultuur, die een unieke bijdrage levert aan het Filipijnse culturele erfgoed, komt hierdoor in gevaar. Om meer aandacht te krijgen voor de inheemse culturen heeft Condez regelmatig meegeholpen in het organiseren van door Both ENDS gesteunde Food Festivals, zoals het Dimgo ke Eata Ribo Festival in februari 2012. Paul Wolvekamp, voorzitter van het NTFP programma bij Both ENDS: “Dexter was een hele gedreven, intelligente jongeman die met passie streed voor de rechten van zijn stam en geloofde in een betere toekomst.”
Strijd voor rechten gaat door
Officieel politieonderzoek moet nog uitwijzen of projectontwikkelaars daadwerkelijk verantwoordelijk zijn voor de moord van Condez, maar veel pijlen wijzen in deze richting. De trieste moord op Condez laat de spanningen zien tussen de rechten van inheemse volken en de belangen van investeerders. De internationale gemeenschap wacht nu op de Filipijnse regering om actie te ondernemen om de veiligheid van de Ati en andere inheemse stammen te kunnen waarborgen en het proces van landerkenning te versnellen.
Foto: Dexter Condez door Chaya Ocampo Go
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Voor de pers / 2 december 2025Einde Nederlandse betrokkenheid bij controversieel gasproject in Mozambique in zicht na terugtrekking TotalEnergies uit Nederlandse verzekering
DEN HAAG/CABO DELGADO, 1 december 2025 - Vandaag heeft minister van Financiën Eelco Heinen bekendgemaakt dat TotalEnergies zich terugtrekt uit een Nederlandse exportkredietverzekering van $640 miljoen voor een controversieel gasproject in Mozambique. Ondanks dat de Nederlandse regering jarenlang om deze beslissing heen heeft gedraaid, is hiermee alsnog een deel van de Nederlandse betrokkenheid bij dit desastreuze project beëindigd.
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Publicatie / 27 november 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Nieuws / 27 november 2025Gemeenschappen en internationaal consortium presenteren gemeenschapsgeleid plan voor natuurgebaseerde adaptatie aan zeespiegelstijging in kustgebieden van Bangladesh
Lokale gemeenschappen in de zuidwestelijke kustregio van Bangladesh hebben -samen met een internationaal consortium waaronder Uttaran, CEGIS en Both ENDS- een door de gemeenschap geleid plan gepresenteerd om klimaatverandering en de versnellende zeespiegelstijging het hoofd te bieden via natuurgebaseerde adaptatie. The People’s Plan for Upscaling Ecosystem-Based Adaptation schetst een opschaalbare strategie, geworteld in lokaal eigenaarschap en generaties aan ervaringskennis. Centraal staat Community-Based Tidal River Management (CBTRM), een bewezen aanpak die wateroverlast vermindert, landophoging stimuleert en ecologisch evenwicht herstelt door samen te werken met natuurlijke getijden- en sedimentprocessen.
-
Dossier /Geen VIP-rechten voor multinationals: Kies voor mens en milieu!
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Blog / 25 november 2025COP30 laat zien waarom het afschaffen van ISDS essentieel is voor echte klimaatactie
In mijn interventie op COP30 sprak ik over één van die krachten: het systeem van investeerder-staatarbitrage (ISDS). Via ISDS kunnen fossiele bedrijven regeringen voor miljarden aanklagen wanneer zij bossen willen beschermen, emissies willen reguleren of een verantwoord fossiel afbouwpad uitstippelen. Alleen al in het Amazonegebied worden honderden olie- en gasprojecten nog steeds beschermd door ISDS-clausules. Dit verandert bosbescherming in een financieel risico en creëert klimaatfinanciering in omgekeerde richting.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Publicatie / 17 november 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /Niet-houten bosproducten (NTFPs)
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Brief / 14 november 2025
Letter: TPAC’s report “Final Judgement Detailed Research MTCS’’
A coalition of Malaysian and international NGOs has released a memorandum in response to the recent TPAC report on the Malaysian Timber Certification Scheme (MTCS). The organizations express serious concerns about the independence, quality, and credibility of the assessment carried out by the Timber Procurement Assessment Committee (TPAC).
-
Dossier /Handelsverdragen
Handelsverdragen hebben vaak niet alleen vergaande gevolgen voor de economie van een land, maar ook voor mens en milieu. Vooral de meest kwetsbare groepen zijn de dupe van internationale handelsverdragen.
-
Nieuws / 5 november 2025Nieuwe ISDS-claim tegen Nederland: Petrogas daagt de staat voor arbitragetribunaal over solidariteitsbijdrage en bronbelasting op royalty’s
SOMO en Both ENDS veroordelen scherp de nieuw aan het licht gekomen arbitragezaak die is aangespannen door Petrogas, een Omaans olie- en gasbedrijf dat twee gasvelden in de Nederlandse Noordzee exploiteert. Het bedrijf klaagt de Nederlandse staat aan op basis van de investor-state dispute settlement (ISDS) clausule in het bilaterale investeringsverdrag tussen Nederland en Oman.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Nieuws / 27 oktober 2025Nieuwe stap in het klachtenbeleid van FMO – maatschappelijke organisaties vragen om verdere versterking
Het vernieuwde klachtenbeleid van de ontwikkelingsbanken FMO, DEG en Proparco is een belangrijke stap vooruit. Organisaties die aan de consultatie deelnamen, erkennen de inspanningen om het mechanisme te verbeteren. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er nog veel moet gebeuren om het beleid écht effectief, transparant en onafhankelijk te maken.
-
Nieuws / 23 oktober 2025TotalEnergies-investeerders opgelet: EACOP verslindt geld, natuur en bestaansmiddelen
Een nieuwe analyse toont aan dat de ontwikkelaars van de East African Crude Oil Pipeline (EACOP), onder leiding van het Franse TotalEnergies, vrijwel volledig gedwongen zijn het project zelf te financieren. De analyse, onderdeel van een nieuw Finance Risk Update van een coalitie van Afrikaanse en internationale maatschappelijke organisaties, laat zien dat de bedrijven hun plan hebben laten varen om 60% van de oplopende projectkosten via bankleningen te dekken. In plaats daarvan draaien zij nu zelf op voor bijna 90% van de totale kosten.
-
Publicatie / 16 oktober 2025
