Vrouwen claimen zeggenschap over Tana Delta
Vaak worden vrouwen het hardst getroffen als overheden gebieden aanwijzen voor ontwikkeling, zoals mijnbouw of grootschalige landbouw. Vrouwen zijn over het algemeen verantwoordelijk voor de voedselvoorziening van hun gezin. Daarvoor zijn zij afhankelijk van natuurlijke hulpbronnen als water en land. Tegelijkertijd hebben vrouwen nauwelijks toegang tot besluitvormings-procedures. Door de positie van vrouwen in de Keniaanse Tana Delta te versterken heeft Both ENDS' partnerorganisatie Nature Kenya een succesvolle tegenmacht gecreëerd om nationale beleidsmakers te overtuigen van de noodzaak om vrouwen te betrekken in landgebruiksplanning. En met succes!
Ontwikkeling in de Tana Delta
De Tana Delta is een gebied met een unieke biodiversiteit, waar ongeveer 100.000 boeren, vissers en nomaden werken en leven. Natuurlijke hulpbronnen zoals land en water zijn essentieel voor hun duurzame levensonderhoud. Sinds 2007 heeft de Keniaanse regering echter verschillende lokale en buitenlandse investeerders toestemming gegeven om de Tana Delta te gebruiken voor de productie van biobrandstoffen, zoals suikerriet.
Nature Kenya voerde - met steun van Both ENDS - campagne om natuurbehoud en traditionele manieren van levensonderhoud in de Delta te promoten. De organisatie bezocht huishoudens om hen te informeren over de mogelijke gevolgen van de voorgestelde grootschalige ontwikkelingen op hun huidige landgebruik en om de visies van lokale gemeenschappen op het landgebruiksplan te verzamelen.
De stem van vrouwen wordt niet gehoord
Tijdens deze bezoeken kwam Nature Kenya erachter dat vrouwen nauwelijks toegang hadden tot de besluitvormingsprocedures in de delta.
Vrouwen zijn in Kenia vaak hoofdverantwoordelijk voor de voedselvoorziening van hun gezin. Vrouwen hebben dagelijks te maken met kwesties rond landbezit en watervoorziening, kweken groente en bewerken het land. Aan de andere kant hebben zij echter beperkte toegang tot informatie over hun landrechten en de gevolgen van veranderingen in landgebruik. Tel daarbij op dat zij maar nauwelijks meedoen aan de besluitvormingsprocessen over landgebruik, en het is duidelijk dat vooral vrouwen erg kwetsbaar zijn voor negatieve gevolgen van milieuvervuiling en landroof.
Vrouwenbetrokkenheid in de Delta
Om ook de stem van vrouwen te laten horen in het planningsproces heeft Nature Kenya zich vooral gericht op de rol van vrouwen in lokaal overleg. Ze eisten van lokale leiders dat ten minste 30% van de deelnemers aan bijeenkomsten vrouwen moesten zijn. Zo kwamen vrouwen en hun behoeften centraal te staan in het landgebruiksplan. Bovendien zocht Nature Kenya nieuwe economische activiteiten voor vrouwen, zoals bijen houden, moestuinen of kippen houden. Deze activiteiten zijn goed voor hun zelfvertrouwen en verhoogt hun inkomen.
Informatievoorziening en capaciteitsversterking voor vrouwen werden zo gecombineerd met het creëren van politieke ruimte voor vrouwen om hun aanspraak op land en natuurlijke hulpbronnen kenbaar te maken in belangrijke besluitvormingsprocessen. Zo worden vrouwen een sterke tegenmacht die ervoor zorgt dat ontwikkelingsplannen niet alleen een paar gelukkigen, maar ook de meest kwetsbare groepen in Kenia ten goede komen.
Resultaat: een breed gedragen landgebruiksplan
In 2011 pleitte Nature Kenya er met succes voor bij de Keniaanse overheid om bij het opstellen van het Tana Delta Landgebruiksplan rekening te houden met de belangen van alle betrokkenen. Hierdoor is het uiteindelijke landgebruiksplan een goed uitonderhandeld document dat wordt gesteund door nationale en lokale overheden en de gemeenschappen.
Het plan bevat heldere afspraken over watergebruik, waar bedrijven mogen investeren, welke waar nomaden hun vee kunnen laten grazen en waar boeren landbouw kunnen bedrijven. Daarnaast blijft een groot gebied intact, vooral om een thuis te bieden aan tientallen bedreigde vogelsoorten.
Lees ook:
12 september 2016: De Kracht van Tegenmacht
Vice Versa, 12 september 2016: Dossier De Kracht van Tegenmacht
OneWorld, 12 november 2015: De waarde van water, land én de bevolking
Nature Kenya, 31 oktober 2014: Where land, sea and river meet – the Tana River Delta
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Voor de pers / 2 December 2025Einde Nederlandse betrokkenheid bij controversieel gasproject in Mozambique in zicht na terugtrekking TotalEnergies uit Nederlandse verzekering
DEN HAAG/CABO DELGADO, 1 december 2025 - Vandaag heeft minister van Financiën Eelco Heinen bekendgemaakt dat TotalEnergies zich terugtrekt uit een Nederlandse exportkredietverzekering van $640 miljoen voor een controversieel gasproject in Mozambique. Ondanks dat de Nederlandse regering jarenlang om deze beslissing heen heeft gedraaid, is hiermee alsnog een deel van de Nederlandse betrokkenheid bij dit desastreuze project beëindigd.
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Publicatie / 27 November 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Nieuws / 27 November 2025Gemeenschappen en internationaal consortium presenteren gemeenschapsgeleid plan voor natuurgebaseerde adaptatie aan zeespiegelstijging in kustgebieden van Bangladesh
Lokale gemeenschappen in de zuidwestelijke kustregio van Bangladesh hebben -samen met een internationaal consortium waaronder Uttaran, CEGIS en Both ENDS- een door de gemeenschap geleid plan gepresenteerd om klimaatverandering en de versnellende zeespiegelstijging het hoofd te bieden via natuurgebaseerde adaptatie. The People’s Plan for Upscaling Ecosystem-Based Adaptation schetst een opschaalbare strategie, geworteld in lokaal eigenaarschap en generaties aan ervaringskennis. Centraal staat Community-Based Tidal River Management (CBTRM), een bewezen aanpak die wateroverlast vermindert, landophoging stimuleert en ecologisch evenwicht herstelt door samen te werken met natuurlijke getijden- en sedimentprocessen.
-
Dossier /Geen VIP-rechten voor multinationals: Kies voor mens en milieu!
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Blog / 25 November 2025COP30 laat zien waarom het afschaffen van ISDS essentieel is voor echte klimaatactie
In mijn interventie op COP30 sprak ik over één van die krachten: het systeem van investeerder-staatarbitrage (ISDS). Via ISDS kunnen fossiele bedrijven regeringen voor miljarden aanklagen wanneer zij bossen willen beschermen, emissies willen reguleren of een verantwoord fossiel afbouwpad uitstippelen. Alleen al in het Amazonegebied worden honderden olie- en gasprojecten nog steeds beschermd door ISDS-clausules. Dit verandert bosbescherming in een financieel risico en creëert klimaatfinanciering in omgekeerde richting.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Publicatie / 17 November 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /Niet-houten bosproducten (NTFPs)
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Brief / 14 November 2025
Letter: TPAC’s report “Final Judgement Detailed Research MTCS’’
A coalition of Malaysian and international NGOs has released a memorandum in response to the recent TPAC report on the Malaysian Timber Certification Scheme (MTCS). The organizations express serious concerns about the independence, quality, and credibility of the assessment carried out by the Timber Procurement Assessment Committee (TPAC).
-
Dossier /Handelsverdragen
Handelsverdragen hebben vaak niet alleen vergaande gevolgen voor de economie van een land, maar ook voor mens en milieu. Vooral de meest kwetsbare groepen zijn de dupe van internationale handelsverdragen.
-
Nieuws / 5 November 2025Nieuwe ISDS-claim tegen Nederland: Petrogas daagt de staat voor arbitragetribunaal over solidariteitsbijdrage en bronbelasting op royalty’s
SOMO en Both ENDS veroordelen scherp de nieuw aan het licht gekomen arbitragezaak die is aangespannen door Petrogas, een Omaans olie- en gasbedrijf dat twee gasvelden in de Nederlandse Noordzee exploiteert. Het bedrijf klaagt de Nederlandse staat aan op basis van de investor-state dispute settlement (ISDS) clausule in het bilaterale investeringsverdrag tussen Nederland en Oman.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Nieuws / 27 October 2025Nieuwe stap in het klachtenbeleid van FMO – maatschappelijke organisaties vragen om verdere versterking
Het vernieuwde klachtenbeleid van de ontwikkelingsbanken FMO, DEG en Proparco is een belangrijke stap vooruit. Organisaties die aan de consultatie deelnamen, erkennen de inspanningen om het mechanisme te verbeteren. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er nog veel moet gebeuren om het beleid écht effectief, transparant en onafhankelijk te maken.
-
Nieuws / 23 October 2025TotalEnergies-investeerders opgelet: EACOP verslindt geld, natuur en bestaansmiddelen
Een nieuwe analyse toont aan dat de ontwikkelaars van de East African Crude Oil Pipeline (EACOP), onder leiding van het Franse TotalEnergies, vrijwel volledig gedwongen zijn het project zelf te financieren. De analyse, onderdeel van een nieuw Finance Risk Update van een coalitie van Afrikaanse en internationale maatschappelijke organisaties, laat zien dat de bedrijven hun plan hebben laten varen om 60% van de oplopende projectkosten via bankleningen te dekken. In plaats daarvan draaien zij nu zelf op voor bijna 90% van de totale kosten.
-
Publicatie / 16 October 2025
