Shell ter verantwoording geroepen voor decennialange vervuiling in de Nigerdelta

Omstreden verkoop aan Renaissance

Onlangs verkocht Shell haar Nigeriaanse dochteronderneming voor activiteiten op het land, de Shell Petroleum Development Company (SPDC), aan de Renaissance Group. Deze deal kwam er ondanks de afwijzing door de nationale toezichthouder NUPRC en zonder enige publieke toezegging om decennialange olievervuiling op te ruimen of compensatie te bieden aan de honderdduizenden mensen die getroffen zijn door SPDC’s operaties.

In maart 2025 stuurden 190 maatschappelijke organisaties gezamenlijk een brief aan Shell met het dringende verzoek om duidelijkheid. Shell weigerde echter te reageren. Tijdens de AVA hebben we opnieuw aangedrongen op antwoorden, maar zoals te zien en horen is in de videofragmenten, waren Shells reacties onvolledig en teleurstellend – en lieten ze zien dat het bedrijf geen verantwoordelijkheid wil nemen voor zijn milieuschulden in de Nigerdelta.

Vervuiling en gezondheidsschade

Dr. Emem Okon presenteerde tijdens de vergadering onderzoeksresultaten van Kebetkache over de gevolgen voor de volksgezondheid en vroeg naar Shells plannen om deze schade te herstellen en toekomstige juridische risico’s te beperken.

Shell weigerde verantwoordelijkheid te nemen en schoof de schuld opnieuw af op “criminele activiteiten en sabotage” – ondanks overvloedig bewijs dat juist de operationele tekortkomingen van Shell zelf de belangrijkste oorzaak van de vervuiling zijn.

De CEO van Shell stelde bovendien: “Het is belangrijk te erkennen dat toen we onze aandelen in de joint venture verkochten aan Renaissance, Renaissance ook alle verplichtingen overneemt.” Maar volgens de Nigeriaanse wetgeving kan Shell zijn verantwoordelijkheid niet afschuiven: het bedrijf blijft wettelijk verplicht om vervuiling door zijn operaties op te ruimen. Shells eigen rapportages laten echter geen enkele vooruitgang zien.

Ondertussen heeft de Nigeriaanse maatschappelijke organisatie HEDA een rechtszaak aangespannen tegen SPDC, met de aanklacht dat Shell de verkoop gebruikt om zich te onttrekken aan aansprakelijkheid voor tientallen jaren van milieu- en mensenrechtenschendingen.

Gebrekkige due diligence

Op vragen over zorgvuldigheid en naleving van de Nigeriaanse wet, internationale mensenrechtenwetgeving en de standaarden van de Extractive Industry Transparency Initiative (EITI) – waarvan Shell zelf bestuurslid is – antwoordde Shells CEO dat “de grondigheid van deze transactie zijn weerga niet kent.”

Toch heeft Shell de wettelijk verplichte milieuevaluatiestudies niet openbaar gemaakt, noch een beoordeling gedeeld van Renaissance’ technische en financiële capaciteit om de vervuiling aan te pakken en ontmantelingsverplichtingen na te komen.

Deze desinvestering is daarom fel veroordeeld door zowel Nigeriaanse als internationale maatschappelijke organisaties, die allemaal oproepen tot zorgvuldigheid en verantwoording vóór een vertrek.

Geen duidelijkheid over schoonmaakfondsen

De NUPRC wees in 2024 Shells aanvraag voor desinvestering af, onder meer vanwege zorgen of Renaissance de middelen had om de activa en milieuplichten te beheren. Shell heeft tot op heden niet duidelijk gemaakt of er voldoende fondsen voor sanering zijn gereserveerd. Ook Renaissance lijkt daarover niet te beschikken. Toen we dit tijdens de AVA vroegen, weigerde Shell nadere toelichting te geven en beriep zich op “vertrouwelijkheid van de deal”.

Evenmin gaf Shell openheid over de lening van 2,5 miljard dollar die het aan Renaissance verstrekte om de SPDC-aandelen te kopen. CFO Sinead Gorman bagatelliseerde deze lening als “business as usual” en verklaarde dat Shell geld leent om de operaties voort te zetten: “Renaissance kan de lening aflossen met krediet dat ze krijgen van olie-afnemers, of dat nu wij zijn of andere partijen.”

Eis om verantwoording

Vanwege de ontwijkende antwoorden heeft Both ENDS onze vragen formeel schriftelijk aan Shell Plc voorgelegd. We wachten op de beloofde verduidelijkingen.

Both ENDS staat onwrikbaar solidair met de bevolking van de Nigerdelta. Een verantwoord vertrek van Shell kan alleen bestaan mét schoonmaak, herstel en gerechtigheid.

Lees de brief: Follow-Up on Shell AGM Engagement (PDF)

Voor meer informatie: Ana Xambre Pereira of Annabelle Willeme