Politiek Café Both ENDS zet water op de kaart.
Vijf panelleden gingen de discussie aan met het publiek tijdens het Politiek Café dat op 23 maart plaatsvond in café Dudok in Den Haag. Een groot aantal belangstellenden, afkomstig uit waterbedrijven, maatschappelijke organisaties en de overheid, was op de bijeenkomst afgekomen Het mensenrecht op water en sanitatie is een actueel onderwerp waar veel interesse voor bestaat.
Both ENDS organiseerde het Politiek Café tijdens de Wereld Waterweek, om de dalende donorbijdragen aan de water en sanitatie problematiek in ontwikkelingslanden onder de aandacht te brengen van beleidsmakers en bedrijven. Aanleiding voor het debat was een motie van Ad Koppejan, Tweede Kamerlid voor het CDA, die het Nederlandse waterbedrijven mogelijk heeft gemaakt om 1% van hun omzet te investeren voor duurzame armoedebestrijding. De centrale vraag tijdens het debat was de vraag of dat doel bereikt wordt en welke effecten deze investeringen hebben.
Eigenlijk zijn alle panelleden het er over eens dat de 1% regeling in theorie een goed initiatief is, maar dat de uitvoering problemen met zich meebrengt. Ad Koppejan, die deelnam aan het panel, had de motie ingediend om de Nederlandse ervaring op het gebied van drinkwatervoorziening in te kunnen zetten in armoedebestrijding. Bovendien is zo'n regeling geheel in lijn met de wens van het nieuwe kabinet om bedrijven meer verantwoordelijk te maken voor ontwikkelingshulp (al zijn de Nederlandse drinkwaterbedrijven 'prive' bedrijven waarvan de aandelen 100% in handen zijn van de Nederlandse gemeenten).
Volgens Christophe Nutall, panellid en afgevaardigde van de UNDP, zou er meer dan voldoende geld zijn om de watervoorziening wereldwijd te regelen als de 1% regeling voor alle waterbedrijven wereldwijd zou gelden. Hij start samen met Both ENDS een proces op om een wereldwijd 1% mechanisme te lanceren bij het Wereld Water Forum in Marseilles in 2012. Het probleem is wel dat het in de meeste ontwikkelingslanden ontbreekt aan een wettelijke basis en de politieke wil en steun voor het 'recht op water'. Bovendien zijn de fysieke omstandigheden in veel ontwikkelingslanden zo slecht dat een goede watervoorziening erg lastig te realiseren is. Rurale gebieden zijn vaak heel moeilijk te bereiken, waardoor de 1% regeling daar weinig effect zal hebben.
Panellid Riant Nugroho, vertegenwoordiger van de Jakarta Water Board, voegt daaraan toe dat veel problemen met water en sanitatie ontstaan door slecht management van waterbedrijven en door slechte controle en corruptie. Hem gaat het niet zozeer om het vrijmaken van geld (wat ook belangrijk is) maar om het goed beheer daarvan. Hij pleit ervoor om waterbedrijven in ontwikkelingslanden gedeeltelijk aan het publiek te verkopen om mensen zelf verantwoordelijk te maken en corruptie te voorkomen.
Rolien Sasse neemt deel aan het panel als directeur van de stichting Simavi en penvoerder van de Nederlandse WASH (Water Sanitatie en Hygiene) coalitie en is benieuwd hoe de 1% regel door bedrijven wordt toegepast. Hoe wordt gecontroleerd wat bedrijven doen? Zij vindt bovendien dat veel meer zou moeten worden samengewerkt met maatschappelijke organisaties ter plaatse. Johan de Bondt, voorzitter van de raad van bestuur van Wereldwaternet, een dochter van het Amsterdamse drinkwater bedrijf Waternet, legt uit dat Waternet al veel ervaring heeft met het ondersteunen van projecten op het gebied van water en sanitatie in ontwikkelingslanden. Het belangrijkste is volgens hem dat de steun op de lange termijn gegarandeerd wordt. De 1% regeling kan daar goed bij helpen.
Vanuit de zaal wordt een flink aantal bezwaren genoemd. Het grootste probleem met de 1% regeling lijkt te zijn dat wet- en regelgeving en de controle in ontwikkelingslanden vaak zo gebrekkig is, dat het zowel Nederlandse als lokale waterbedrijven erg belemmert in de uitvoering van water- en sanitatieprojecten. Maar, zo wordt gesteld, als overheden in de hele wereld politieke wil zouden tonen en de voorwaarden zouden scheppen waarbinnen bedrijven kunnen opereren, zou de 1% regeling heel succesvol kunnen zijn.
foto: Jessica Bekker
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Blog / 11 December 2025Reflecties over het werken aan Nederlandse financiering voor Mozambique LNG
Door Anne de JongheAfgelopen dinsdag ontving ik een kort sms'je met groot nieuws: de minister had zojuist aangekondigd dat het financieringsbeleid voor het Mozambique LNG-project was stopgezet. Het was een besluit waar ik – samen met zoveel anderen – jarenlang voor heb gevochten. Pas nu, meer dan een week later, begint het langzaam tot me door te dringen dat we echt hebben gewonnen. Dat jaren van doorzettingsvermogen, frustratie, discussies en onderzoeken uiteindelijk tot dit resultaat hebben geleid. Het voelt nog steeds een beetje onwerkelijk.
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Voor de pers / 2 December 2025Einde Nederlandse betrokkenheid bij controversieel gasproject in Mozambique in zicht na terugtrekking TotalEnergies uit Nederlandse verzekering
DEN HAAG/CABO DELGADO, 1 december 2025 - Vandaag heeft minister van Financiën Eelco Heinen bekendgemaakt dat TotalEnergies zich terugtrekt uit een Nederlandse exportkredietverzekering van $640 miljoen voor een controversieel gasproject in Mozambique. Ondanks dat de Nederlandse regering jarenlang om deze beslissing heen heeft gedraaid, is hiermee alsnog een deel van de Nederlandse betrokkenheid bij dit desastreuze project beëindigd.
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Publicatie / 27 November 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Nieuws / 27 November 2025Gemeenschappen en internationaal consortium presenteren gemeenschapsgeleid plan voor natuurgebaseerde adaptatie aan zeespiegelstijging in kustgebieden van Bangladesh
Lokale gemeenschappen in de zuidwestelijke kustregio van Bangladesh hebben -samen met een internationaal consortium waaronder Uttaran, CEGIS en Both ENDS- een door de gemeenschap geleid plan gepresenteerd om klimaatverandering en de versnellende zeespiegelstijging het hoofd te bieden via natuurgebaseerde adaptatie. The People’s Plan for Upscaling Ecosystem-Based Adaptation schetst een opschaalbare strategie, geworteld in lokaal eigenaarschap en generaties aan ervaringskennis. Centraal staat Community-Based Tidal River Management (CBTRM), een bewezen aanpak die wateroverlast vermindert, landophoging stimuleert en ecologisch evenwicht herstelt door samen te werken met natuurlijke getijden- en sedimentprocessen.
-
Dossier /Geen VIP-rechten voor multinationals: Kies voor mens en milieu!
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Blog / 25 November 2025COP30 laat zien waarom het afschaffen van ISDS essentieel is voor echte klimaatactie
In mijn interventie op COP30 sprak ik over één van die krachten: het systeem van investeerder-staatarbitrage (ISDS). Via ISDS kunnen fossiele bedrijven regeringen voor miljarden aanklagen wanneer zij bossen willen beschermen, emissies willen reguleren of een verantwoord fossiel afbouwpad uitstippelen. Alleen al in het Amazonegebied worden honderden olie- en gasprojecten nog steeds beschermd door ISDS-clausules. Dit verandert bosbescherming in een financieel risico en creëert klimaatfinanciering in omgekeerde richting.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Publicatie / 17 November 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /Niet-houten bosproducten (NTFPs)
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Brief / 14 November 2025
Letter: TPAC’s report “Final Judgement Detailed Research MTCS’’
A coalition of Malaysian and international NGOs has released a memorandum in response to the recent TPAC report on the Malaysian Timber Certification Scheme (MTCS). The organizations express serious concerns about the independence, quality, and credibility of the assessment carried out by the Timber Procurement Assessment Committee (TPAC).
-
Dossier /Handelsverdragen
Handelsverdragen hebben vaak niet alleen vergaande gevolgen voor de economie van een land, maar ook voor mens en milieu. Vooral de meest kwetsbare groepen zijn de dupe van internationale handelsverdragen.
-
Nieuws / 5 November 2025Nieuwe ISDS-claim tegen Nederland: Petrogas daagt de staat voor arbitragetribunaal over solidariteitsbijdrage en bronbelasting op royalty’s
SOMO en Both ENDS veroordelen scherp de nieuw aan het licht gekomen arbitragezaak die is aangespannen door Petrogas, een Omaans olie- en gasbedrijf dat twee gasvelden in de Nederlandse Noordzee exploiteert. Het bedrijf klaagt de Nederlandse staat aan op basis van de investor-state dispute settlement (ISDS) clausule in het bilaterale investeringsverdrag tussen Nederland en Oman.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Nieuws / 27 October 2025Nieuwe stap in het klachtenbeleid van FMO – maatschappelijke organisaties vragen om verdere versterking
Het vernieuwde klachtenbeleid van de ontwikkelingsbanken FMO, DEG en Proparco is een belangrijke stap vooruit. Organisaties die aan de consultatie deelnamen, erkennen de inspanningen om het mechanisme te verbeteren. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er nog veel moet gebeuren om het beleid écht effectief, transparant en onafhankelijk te maken.
-
Nieuws / 23 October 2025TotalEnergies-investeerders opgelet: EACOP verslindt geld, natuur en bestaansmiddelen
Een nieuwe analyse toont aan dat de ontwikkelaars van de East African Crude Oil Pipeline (EACOP), onder leiding van het Franse TotalEnergies, vrijwel volledig gedwongen zijn het project zelf te financieren. De analyse, onderdeel van een nieuw Finance Risk Update van een coalitie van Afrikaanse en internationale maatschappelijke organisaties, laat zien dat de bedrijven hun plan hebben laten varen om 60% van de oplopende projectkosten via bankleningen te dekken. In plaats daarvan draaien zij nu zelf op voor bijna 90% van de totale kosten.
