Moedige voorvechtster van inheemse rechten Berta Cáceres vermoord!
We zijn diep geschokt en verdrietig over de dood van Berta Cáceres, die gisterenochtend werd vermoord in haar eigen huis. Berta was de drijvende kracht achter de ‘Consejo Civico de Organizaciones Populares e Indigenas de Honduras – (COPINH ), een netwerk van maatschappelijke organisaties in Honduras die opkomen voor de rechten van inheemse gemeenschappen in het land. Deze aanslag bewijst eens te meer dat het met die rechten zeer slecht gesteld is. Wij delen de vrees van velen in en buiten de regio dat de dood van Berta Cáceres de situatie van lokale gemeenschappen verder zal verslechteren.
Intimidatie
Berta en haar collega’s waren gewend aan laster, intimidatie en doodsbedreigingen, want hun strijd en protesten maakten hen tegenstander van de Hondurese regering, die zwaar inzet op grootschalige projecten als motor van de nationale economie. Mijnbouw, palmolieplantages en megadammen zoals de Agua Zarcadam leiden regelmatig tot protest van plaatselijke bewoners, bijvoorbeeld tegen gedwongen huisuitzettingen en landonteigeningen. In landen als Honduras wegen nationale en internationale economische belangen veel zwaarder dan de rechten van de eigen bevolking.
Nederlandse betrokkenheid bij Agua Zarca
De Agua Zarcadam, die in handen is van het Hondurese bedrijf DESA, wordt gebouwd met medewerking van onder andere het Duitse bedrijf Voith Hydro en het Centraal-Amerikaanse COPRECA. De financiering komt niet alleen uit Centraal-Amerika, want naast de naast de Centraal-Amerikaanse Bank voor Economische Integratie (CABEI) die DESA een lening van 24,4 miljoen US dollar verstrekte, investeren ook de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO en het Finse Finn Fund in het project.
Geen water
De inheemse Lenca-bevolking vreest dat de Gualcarque-rivier door de aanleg van de dam droog komt te staan, waardoor de bewoners geen toegang tot water meer zullen hebben en bovendien een groot deel van hun gemeenschappelijke landbouwgrond zal uitdrogen. Ze zijn bang dat de Agua Zarca dam hun het leven onmogelijk zal maken. Ondanks de protesten, grotendeels onder leiding van Cáceres en COPINH, wordt het project doorgedrukt, waarbij de rechten van de betrokken inheemse gemeenschappen ernstig worden geschonden.
Rol Nederland heroverwegen
Dit is de zoveelste moord op een moedige voorvechter van mensenrechten. De Nederlandse overheid is gebonden aan internationaal vastgelegde mensenrechten en zodoende verplicht erop toe te zien dat bedrijven die in handen zijn van de staat, bij het uitvoeren van hun activiteiten te allen tijde mensenrechten respecteren. De Nederlandse staat is grootaandeelhouder van FMO en heeft daarmee niet alleen de verantwoordelijkheid, maar ook de bevoegdheid en de mogelijkheid om verdere schade ten gevolge van investeringen van de bank te voorkomen. De moord op Berta Cáceres is het zoveelste signaal dat ons beleid niet voldoende garanties biedt om lokale betrokkenen tijdig en zonder gevaar mee te laten beslissen over hun eigen toekomst. Er moet op korte termijn gekeken worden naar beleidswijzigingen die garanderen dat toekomstige projecten de rechten van betrokkenen, in het bijzonder de rechten van inheemse bevolkingsgroepen, respecteren.
Gerechtigheid
Maar allereerst is het belangrijk dat de Nederlandse overheid een aantal onmiddellijke acties onderneemt, zodat wordt uitgesloten dat Nederland op welke wijze dan ook bijdraagt aan de schending van mensenrechten in Honduras. Daarom roepen we de Nederlandse overheid op om:
* FMO aan te sporen zich terug te trekken uit het Agua Zarca-project;
* FMO aan te sporen om een inventarisatie te doen van al haar investeringen in de regio, zodat kan worden vastgesteld of er wellicht nog steeds direct of indirect wordt geïnvesteerd in enig project in Lenca-gebied;
* Alle beschikbare diplomatieke middelen in te zetten om ervoor te zorgen dat Gustavo Castro, getuige van de moord op Berta, veilig terug kan keren naar Mexico, zoals is aanbevolen door de ‘Inter-American Commission on Human Rights’ en de ‘UN Special Rapporteur on the situation of Human Rights Defenders’;
* De Hondurese regering dringend te verzoeken een volledig en onafhankelijk onderzoek in te stellen, waarbij internationale mensenrechtenorganisaties worden betrokken en dat wordt gecoördineerd door de Inter-American Commission on Human Rights, zodat vervolgens alle daders vervolgd kunnen worden.
Een selectie van aanvullende artikelen en sites:
Gezamenlijke brief aan minister Ploumen, waarin we haar oproepen om FMO aan te sporen zich uit het Agua Zarca-project terug te trekken. (14 maart 2016)
Gezamenlijke brief die FCAM, MamaCash en Both ENDS stuurden aan ministers Koenders en Ploumen (4 maart 2016)
Over Berta Cáceres:
Video en artikel over Berta Cáceres die in 2015 de Goldman Environmental Prize won
Spaanstalige bericht van COPINH op nieuwssite criterio.hn
Van de FMO:
Pagina van de Nederlandse ontwikkelingsbank FMO over het Agua Zarca project
Verklaring van de FMO na de moord op Berta Cáceres
Nederlandse media en steunbetuigingen:
Column Marc Broere in Vice Versa
Open brief van onze collega-organisatie TNI
Internationale media en steunbetuigingen:
Artikel op nieuwssite in Nicaragua
Persbericht Oxfam International
International Rives: the mortal danger of opposing a dam
Lees meer over dit onderwerp
-
Nieuws / 16 juli 2025
Casestudie: Juristen die landrechten verdedigen tegen winningsindustrieën en landroof in Mozambique
In Mozambique is land meer dan alleen grondgebied. Het is de basis van levensonderhoud, cultuur en autonomie voor veel gemeenschappen. Wanneer er bedrijven arriveren die grote stukken land opeisen voor mijnbouw, olie-exploratie of landbouw, staan de bewoners voor grote uitdagingen om hun rechten te doen gelden. De Landwet van Mozambique (1997) geeft gemeenschappen gebruikersrechten, wat ervoor zorgt dat ze land kunnen inzetten voor hun eigen levensonderhoud of culturele doelen.
-
Nieuws / 2 juli 2025
Reactie FGG Alliantie op beleidskader ‘Focus’: Belangenbehartiging - internationaal en in Nederland - cruciaal voor eerlijke handel
Op 27 juni 2025 presenteerde demissionair minister Veldkamp via een Kamerbrief de contouren van het nieuwe subsidiekader ‘Focus’. Met de voorgangers van dit beleidskader, Samenspraak en Tegenspraak en Power of Voices, heeft Nederland jarenlang een voorlopersrol gespeeld. Nederland ontving internationale lof - door de nadruk te leggen op pleiten en beïnvloeden als effectieve strategie voor duurzame ontwikkeling én door de link tussen hulp en handel te erkennen.
-
Blog / 2 juli 2025
Vrouwen aan het front van klimaatactie: lokale kracht; wereldwijde verandering
Door Tamara MohrAfgelopen week organiseerde GAGGA, de Global Alliance for Green and Gender Action, samen met FCAM en Mama Cash, en met Both ENDS als een van de alliantieleden, haar wereldwijde bijeenkomst in Indonesië. Het doel van deze bijeenkomst was om grensoverschrijdende samenwerking tussen bewegingen en regio’s te vieren en vooruit te kijken, met als doel het versterken van de collectieve kracht van gender-, klimaat- en milieurechtvaardigheidsbewegingen.
-
Publicatie / 1 juli 2025
-
Nieuws / 24 juni 2025
Inheemse gemeenschappen in Panama krijgen erkenning en gedeeltelijke herstelmaatregelen van ontwikkelingsbanken FMO en DEG in verband met de Barro Blanco-dam
Both ENDS en SOMO zijn blij met de ondertekening van het akkoord tussen vier inheemse Ngäbe-gemeenschappen in Panama en de Europese ontwikkelingsbanken FMO en DEG op 17 juni 2025. De regeling omvat een programma voor gemeenschapsontwikkeling dat, in combinatie met een openbare verklaring van de banken, tot doel heeft een aantal negatieve gevolgen van de Barro Blanco-stuwdam te erkennen en te verzachten. Het akkoord is mede tot stand gekomen door het goede, volhardende werk van de gemeenschapsorganisatie Movimiento 10 de Abril (M10) voor gerechtigheid voor de getroffen gemeenschappen. Daarnaast erkennen we de inzet van FMO en DEG om een oplossing te vinden voor hun langlopende conflict met de gemeenschappen dat is ontstaan door hun gedeeltelijke financiering van het waterkrachtproject sinds 2011.
-
Nieuws / 23 juni 2025
Wie heeft baat bij een betere bescherming van onze oceanen?
De oceaan komt versterkt uit de VN-Oceaanconferentie in Nice. Met meer landen die een verbod op diepzeemijnbouw steunen, meer beschermde gebieden in de oceaan en meer beloften van actie tegen vervuiling. Vraag is nu of landen de daad ook bij het woord zullen voegen. Want de oceaanbeweging staat tegenover een kamp van machtige belangen.
Dit artikel is bij MO*Magazine verschenen en staat in het Engels op onze website.
-
Nieuws / 6 juni 2025
Both ENDS op de VN-Oceaanconferentie: onze zorgen over milieurechtvaardigheid binnen de ‘Blauwe Economie’ onder de aandacht brengen
Volgende week vindt in Nice, Frankrijk, de Verenigde Naties Oceaanconferentie plaats. Deze conferentie richt zich op het behoud en duurzaam gebruik van kusten, zeeën en mariene hulpbronnen. Murtah Shannon, collega bij Both ENDS, zal aanwezig zijn. We vroegen hem om wat meer te vertellen over zijn plannen.
-
Nieuws / 5 juni 2025
Opinie: Nieuwe handelspartners, maar niet op de oude voet
Sinds de handelsoorlog en ‘tariffs’ van President Trump staat internationale handel weer volop in de schijnwerpers. In Europa en in Nederland neemt de roep toe om daarom razendsnel nieuwe vrijhandelsakkoorden te sluiten, zo ook in recente opinies in FD en de Volkskrant. Maar dat is de verkeerde reflex, schrijft Marius Troost op Joop.nl -
Nieuws / 4 juni 2025
Shell ter verantwoording geroepen voor decennialange vervuiling in de Nigerdelta
Dit artikel is momenteel alleen beschikbaar in het Engels
-
Blog / 3 juni 2025
Een voedselbos als inspirerende oase tussen bespoten akkers
Door Marjolein van RijnOnlangs waren we met een groep collega's in het voedselbos Ketelbroek, een project van Voedselbos-pionier Wouter van Eck en onze eigen Pieter Jansen. Wat een prachtige plek! Gelegen tussen akkers met raaigras, bieten of aardappels, is het Voedselbos een groene oase. Het gezang van de vogels is alom aanwezig en er zoemt en fladdert van alles rond. Ook hazen, dassen, vossen en wilde zwijnen komen er regelmatig op bezoek. En niet te vergeten: bevers.
-
Nieuws / 20 mei 2025
Both ENDS en partners eisen dat Shell de Nigerdelta schoonmaakt vóór vertrek
Tijdens de jaarlijkse aandeelhoudersvergadering (AGM) van Shell in Londen, confronteren gemeenschapsleiders uit de Nigerdelta en internationale bondgenoten (waaronder Both ENDS) Shell met een duidelijke eis: Shell moet volledige verantwoordelijkheid nemen voor decennia van vervuiling en menselijk leed in de Nigerdelta in Nigeria, vóórdat het zich terugtrekt uit zijn olieactiviteiten op het land.
-
Nieuws / 9 mei 2025
Vrouwelijk leiderschap in agro-ecologie bloeit op in Oost- en Zuidelijk Afrika
Op 12 en 13 februari 2025 kwamen vrouwen uit Kenia, Uganda en Zimbabwe samen in Nairobi voor het Africa Women Leaders in Agroecology (AWOLA) Regional Networking Forum. Het evenement markeerde een belangrijk moment in het leiderschapsprogramma van PELUM Kenya dat jonge vrouwen versterkt in hun rol als leider in de agro-ecologische transitie. Dit project werd mogelijk gemaakt dankzij steun van Both ENDS, als onderdeel van de Fair, Green and Global (FGG) Alliance.
-
Blog / 23 april 2025
De kracht van vertrouwen
Door Karin van BoxtelVertrouwen wekt vertrouwen. Dat is wat ik heb geleerd van de manier waarop Both ENDS werkt – binnen ons team, met partners in gezamenlijke strategieën en belangenbehartiging, en in onze relatie met partners als financier. Vertrouwen is de basis. Het is wat medeleven laat groeien, wat hoop doet ontstaan, en wat echte solidariteit aandrijft. Het is krachtig in contrast met de wereldwijde trend waarin politieke en internationale leiders harde maatregelen en eigenbelang vooropstellen en relaties negeren die gebaseerd zijn op vertrouwen . En des te meer reden om te delen wat wij hebben ervaren door vertrouwen centraal te stellen.
-
Blog / 11 april 2025
FMO is erg tevreden over het eigen succes – nu de lokale bevolking nog
Door Anne de JongheDeze blog is bij het Financiële Dagblad verschenen.
-
Nieuws / 7 april 2025
Voedselbos Ketelbroek: waar voedselproductie en biodiversiteit samenkomen
Wanneer collega’s van Both ENDS partners over de hele wereld bezoeken, gaan ze vaak op "veldbezoek" om met eigen ogen te zien hoe ons gezamenlijke werk mensen en gemeenschappen raakt. Onlangs deden we dat ook in Nederland. Voedselbospionier Wouter van Eck liet een groep Both ENDS-partners zien hoe regeneratieve landbouw oplossingen biedt voor de klimaat- en biodiversiteitscrisis.
-
Publicatie / 1 april 2025
-
Blog / 31 maart 2025
Internationale samenwerking en solidariteit zijn in het belang van Nederland én Afrika
Door Melvin van der VeenDeze blog is bij Vice Versa verschenen.
-
Externe link / 28 maart 2025
Eerlijke handel en gelijkwaardige relaties: pas dán kan Kenia echt op eigen benen staan
Verschillende media besteedden afgelopen week aandacht aan de omslag van “hulp” naar “handel”, mede naar aanleiding van het staatsbezoek van het Koninklijk paar aan Kenia. Het zou goed zijn voor Kenia om nu op eigen benen te gaan staan. Maar dat kan alleen als gelijkwaardigheid centraal staat in handel en internationale samenwerking. En dat is nu allerminst het geval, betoogt onze directeur Karin van Boxtel op opinieplatform Joop.nl
-
Blog / 27 maart 2025
Eerlijke handel en gelijkwaardige relaties: pas dán kan Kenia echt op eigen benen staan
Door Karin van BoxtelDit artikel is bij Joop verschenen.
-
Brief / 25 maart 2025
Letter to Shell's CEO and plc Executive Committee: don’t leave the Niger Delta without cleaning up
Today, on Shell Capital Markets Day 2025, Both ENDS together with 195 international and Nigerian of civil society organisations is sending an open letter to Shell’s Executive Committee demanding a full cleanup of the SPDC pollution legacy and transparency on the cleanup process.