IDB stopt financiering van twee omstreden dammen in Guatemala: baanbrekend besluit
De Interamerican Development Bank (IDB) heeft een unieke beslissing genomen: ze trekt zich terug uit de bouw van 2 omstreden dammen in Ixquisis, Guatemala. Both ENDS steunde partner AIDA al jaren in de strijd tegen deze dammen. Tamara Mohr en Pieter Jansen leggen uit waarom deze beslissing zo bijzonder is.
In 2018 heeft AIDA namens de inheemse gemeenschappen een klacht ingediend bij de IDB en de bank opgeroepen hun financiering in de twee dammen, Pojom II en San Andrès, terug te trekken. In 2019 startte de bank een onderzoek. De uitkomst daarvan is de beslissing om zich inderdaad terug te trekken.
Waarom is deze uitspraak zo baanbrekend?
Pieter: "Het gebeurt niet vaak dat een bank zich terugtrekt uit een al gefinancierd project, en al helemaal niet vanwege sociale- of milieuredenen. En het is naar mijn weten de eerste keer dat een bank dit doet op basis van hun gender equality policy. Daarmee is dit echt een baanbrekende beslissing, waar wij als Both ENDS, maar ook al onze partnerorganisaties, heel blij mee zijn!"
Tamara: "En wat ook belangrijk is: ze willen zich verantwoordelijk terugtrekken. Dus niet stekker eruit en nooit meer naar omkijken, maar ze gaan een verantwoordelijk exitplan opstellen waarop ook de getroffen gemeenschappen inspraak krijgen. Hoe dat plan tot stand gaat komen en wat erin komt te staan is nu cruciaal"
Pieter: "Daar zit echter nog wel een verbeterpunt. Het zou nog beter zijn als ze het exitplan opstellen in samenspraak met de gemeenschappen, in plaats van een consultatie achteraf."
Weten we al hoe het exitplan eruit ziet?
Pieter: "De bank heeft in haar exitplan heel veel aandacht voor hoe ze zelf kunnen leren van deze zaak. Er is wat minder aandacht, zo lijkt het, voor goede compensatie en herstel van de al aangerichte schade. Er is echt een herstel nodig van de leefomstandigheden zoals die er waren voordat er sprake was van de bouw van de dammen. Dat dit moet gebeuren, staat ook in het eigen beleid van de bank, en dat moeten ze dus wel nakomen. Dat zal nog erg ingewikkeld worden omdat het een conflictgebied is."
Tamara: "Daarnaast hopen we dat dit besluit eraan bijdraagt om vergelijkbare zaken in de toekomst te voorkomen. In de praktijk blijkt vaak dat beleid, en in dit geval specifiek hun gender beleid, niet goed werkt of niet goed wordt nageleefd. Het is belangrijk dat de bank lering wil trekken uit dit project voor de toekomst."
Wat betekent deze beslissing van de IDB voor Both ENDS en onze partners?
Tamara: "Het laat zien dat dit soort zaken belangrijk zijn, en dat je zo'n zaak, zij het met heel veel tijd en inspanning, wel kunt winnen. Dat is echt heel hoopgevend voor andere organisaties, vrouwen en gemeenschappen die te maken hebben of krijgen met problematische investeringen van ontwikkelingsbanken!"
Both ENDS en onze partnerorganisatie AIDA zijn al jarenlang betrokken bij deze zaak. AIDA ondersteunt de inheemse vrouwen uit de gemeenschappen bij het indienen van hun klacht en hun inbreng in het exit plan en Both ENDS heeft deze klacht onder de aandacht gebracht bij het bestuur van de bank via de Nederlandse vertegenwoordiger. Maar hoe gaat het nu verder?
Tamara: "Het echte werk begint nu eigenlijk pas. Niet alleen gaan wij nu weer in onze gesprekken met de IDB deze zaak inzetten om hun beleid aangescherpt te krijgen, maar het is vooral belangrijk om nu, samen met onze lokale partners, ervoor te zorgen dat deze terugtrekking de gemeenschappen ook echt wat oplevert, ze niet met de schade laat zitten en echt verder helpt met het herstellen van hun leefomstandigheden, ook na het vertrek van de bank. Binnen GAGGA (Global Alliance for Green and Gender Action, een partnerschap met FCAM, Mama Cash en het Ministerie van Buitenlandse Zaken) zullen we met AIDA blijven samenwerken om te zorgen voor voldoende inspraak van de gemeenschappen op het exitplan."
Pieter Jansen is expert op het gebied van het sociale en milieubeleid van ontwikkelingsbanken zoals de IDB. Tamara Mohr is projectleider van de Global Alliance on Green and Gender Action (GAGGA).
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Dossier /Pleiten voor goed beleid van ontwikkelingsbanken
Ontwikkelingsbanken zouden zich aan strenge milieu- en mensenrechtenregels moeten houden zodat hun projecten de allerarmsten ten goede komen en niet schaden. Both ENDS houdt de banken hieraan.
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Niet-houten bosproducten (NTFPs)
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Publicatie / 9 oktober 2025
-
Publicatie / 2 oktober 2025
-
Dossier /Soja: handel in ontbossing
De groeiende vraag naar soja heeft negatieve gevolgen voor mens en milieu in Zuid-Amerika. Both ENDS wijst Nederlandse actoren in de soja-industrie op hun verantwoordelijkheid en werkt met partners aan duurzame en eerlijke alternatieven.
-
Dossier /Naar een sociaal en ecologisch rechtvaardige energietransitie
Om de klimaatcrisis aan te pakken moeten we dringend overschakelen van fossiele brandstoffen naar schone, hernieuwbare energie. Deze overgang gaat echter niet alleen over het veranderen van energiebronnen. Het vereist een inclusief en eerlijk proces dat systemische ongelijkheden en veeleisende consumptiepatronen aanpakt, dat prioriteit geeft aan ecologische en sociale rechtvaardigheid en dat fouten uit het verleden niet herhaalt.
-
Nieuws / 16 juli 2025Vrouwen die opkomen voor gender- en klimaatrechtvaardigheid in Burkina Faso (Casestudie)
Het Women Environmental Programme Burkina Faso (WEP BF of WEP) is leidend in genderspecifieke klimaatsoplossingen, door de advocontwikkelingspositie rechtstreeks in de hand te leggen van boeren. "In Burkina Faso spelen vrouwen een cruciale rol in de landbouwproductie en het beheer van natuurlijke hulpbronnen, maar ze worden nog steeds geconfronteerd met systemische belemmeringen voor landeigenaarschap", legt een WEP-teamlid uit. "Ondanks de wettelijke bepalingen blijven diepgewortelde constitutionele normen de boventoon voeren, waardoor de toegang van vrouwen tot land beperkt blijft tot alleen het recht van de enkeling, dat bemiddeld moet worden door mannelijke familieleden."
-
Nieuws / 16 juli 2025Vechten tegen milieutransfobie en sociale fragmentatie in Brazilië (Casestudie)
Met het oog op milieutransfobie, een vorm van discriminatie waarbij transseksuelen en genderspecifieke groepen in hoge mate worden getroffen door milieuvervuiling, worden uitgesloten van klimaatmaatregelen, en worden gestigmatiseerd en uitgesloten door milieubewegingen, is de Grupo Orgulho, Liberdade e Dignidade (GOLD) een moedige en visionaire kracht voor verandering in Brazilië. Het hart van deze beweging is Débora Sabará, de leider van GOLD, een travesti-activist die veel moeite heeft gedaan om de perspectieven en behoeftes van LGBTIQAPN+ (Lesbian, Gay, Biseksueel, Trans, Interseksueel, Queer, Aseksueel, Panseksueel, Niet-binair en andere identititeiten), Inheemse en Afro-Braziliaanse gemeenschappen centraal te stellen in de discussie over klimaatrechtvaardigheid.
-
Nieuws / 16 juli 2025Juristen die landrechten verdedigen tegen winningsindustrieën en landroof in Mozambique (Casestudie)
In Mozambique is land meer dan alleen grondgebied. Het is de basis van levensonderhoud, cultuur en autonomie voor veel gemeenschappen. Wanneer er bedrijven arriveren die grote stukken land opeisen voor mijnbouw, olie-exploratie of landbouw, staan de bewoners voor grote uitdagingen om hun rechten te doen gelden. De Landwet van Mozambique (1997) geeft gemeenschappen gebruikersrechten, wat ervoor zorgt dat ze land kunnen inzetten voor hun eigen levensonderhoud of culturele doelen.
-
Nieuws / 16 juli 2025De uitdagingen van klimaatverandering, genderongelijkheid en conflict
Dit door FCDO gesteunde project, onderdeel van het GAGGA-programma, bracht zes door vrouwen geleide, community-based organisaties van over de hele wereld samen om te onderzoeken hoe zij omgaan met de gecombineerde uitdagingen van klimaatverandering, genderongelijkheid en conflict. Via een benadering van Feminist Participatory Action Research documenteerden de organisaties strategieën variërend van landrechten-activisme tot klimaatresistente landbouw. Daarbij werd zichtbaar hoe industrieën, militarisering en patriarchale systemen uitsluiting en onveiligheid in de hand werken. Hun bevindingen informeren inmiddels beleidsmakers en donoren over de noodzaak om leiderschap van vrouwen aan de basis beter te ondersteunen. In onderstaande Q&A deelt projectleider Tamara Mohr meer over het onderzoek, de belangrijkste inzichten en de bredere impact ervan.
-
Dossier /Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Blog / 2 juli 2025Vrouwen aan het front van klimaatactie: lokale kracht; wereldwijde verandering
Door Tamara MohrAfgelopen week organiseerde GAGGA, de Global Alliance for Green and Gender Action, samen met FCAM en Mama Cash, en met Both ENDS als een van de alliantieleden, haar wereldwijde bijeenkomst in Indonesië. Het doel van deze bijeenkomst was om grensoverschrijdende samenwerking tussen bewegingen en regio’s te vieren en vooruit te kijken, met als doel het versterken van de collectieve kracht van gender-, klimaat- en milieurechtvaardigheidsbewegingen.
-
Publicatie / 1 juli 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /Analog Forestry
Analog forestry is een vernieuwende aanpak voor het ecologisch herstel van gedegradeerd land. Natuurlijke bossen worden gebruikt als voorbeeld voor ecologisch duurzame landschappen, die bijdragen aan de maatschappelijke en economische behoeftes van lokale gemeenschappen.
-
Blog / 3 juni 2025Een voedselbos als inspirerende oase tussen bespoten akkers
Door Marjolein van RijnOnlangs waren we met een groep collega's in het voedselbos Ketelbroek, een project van Voedselbos-pionier Wouter van Eck en onze eigen Pieter Jansen. Wat een prachtige plek! Gelegen tussen akkers met raaigras, bieten of aardappels, is het Voedselbos een groene oase. Het gezang van de vogels is alom aanwezig en er zoemt en fladdert van alles rond. Ook hazen, dassen, vossen en wilde zwijnen komen er regelmatig op bezoek. En niet te vergeten: bevers.
-
Nieuws / 9 mei 2025Vrouwelijk leiderschap in agro-ecologie bloeit op in Oost- en Zuidelijk Afrika
Op 12 en 13 februari 2025 kwamen vrouwen uit Kenia, Uganda en Zimbabwe samen in Nairobi voor het Africa Women Leaders in Agroecology (AWOLA) Regional Networking Forum. Het evenement markeerde een belangrijk moment in het leiderschapsprogramma van PELUM Kenya dat jonge vrouwen versterkt in hun rol als leider in de agro-ecologische transitie. Dit project werd mogelijk gemaakt dankzij steun van Both ENDS, als onderdeel van de Fair, Green and Global (FGG) Alliance.
-
Blog / 23 april 2025De kracht van vertrouwen
Door Karin van BoxtelVertrouwen wekt vertrouwen. Dat is wat ik heb geleerd van de manier waarop Both ENDS werkt – binnen ons team, met partners in gezamenlijke strategieën en belangenbehartiging, en in onze relatie met partners als financier. Vertrouwen is de basis. Het is wat medeleven laat groeien, wat hoop doet ontstaan, en wat echte solidariteit aandrijft. Het is krachtig in contrast met de wereldwijde trend waarin politieke en internationale leiders harde maatregelen en eigenbelang vooropstellen en relaties negeren die gebaseerd zijn op vertrouwen . En des te meer reden om te delen wat wij hebben ervaren door vertrouwen centraal te stellen.
