Het 'Recht op CO2-uitstoot'
Overal valt handel in te drijven, zelfs in rechten op het uitstoten van CO2. Dat gebeurt in de Europese Unie op grote schaal. In de EU is afgesproken dat een bepaalde maximale hoeveelheid CO2 mag worden uitgestoten en dit ‘recht’ wordt verdeeld over in EU landen gevestigde bedrijven die veel CO2 uitstoten. Op die manier zou de totale uitstoot van CO2 in theorie moeten verminderen. Maar is dat inderdaad zo? Both ENDS ondertekende samen met een aantal andere organisaties een brief waarin wordt aangedrongen om te stoppen met dit systeem. Wiert Wiertsema, specialist op het gebied van internationale kapitaalstromen, legt uit waarom.
Wat is het EU ETS?
Het systeem waar het om draait heet ‘EU ETS’. Dat staat voor European Union Emission Trading Scheme, een Europees handelssysteem voor emissierechten. Het Kyoto-protocol van 1997 verplicht landen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Binnen het EU ETS krijgen bedrijven een vastgestelde maximale hoeveelheid emissierechten die zij onderling mogen verhandelen. Als een bedrijf meer emissierechten nodig heeft dan het heeft ‘gekregen’, dan kan het uitstootrechten ‘kopen’ bij een bedrijf dat nog rechten ‘over’ heeft. Het ETS is van toepassing op energie-intensieve bedrijven, zoals elektriciteitsproducenten en luchtvaartmaatschappijen voor vluchten binnen de EU. Op overschrijding van de emissieruimte staan sancties.
Wat zijn volgens jou de nadelen van het ETS?
In de praktijk blijkt het EU ETS de uitstoot niet te verminderen, het werkt juist averechts. De emissierechten zijn gratis uitgereikt aan bedrijven, die vervolgens de vermeende kosten daarvan wel doorberekenen aan afnemers en consumenten. Op die manier hebben bedrijven forse winsten kunnen maken met de handel in emissierechten, terwijl er nauwelijks is geïnvesteerd in het feitelijk verminderen van de uitstoot, bijvoorbeeld door duurzame technologieën.
Omdat het ETS is gekoppeld aan het Clean Development Mechanism (CDM) van het Kyoto Protocol, is het bedrijven ook toegestaan emissierechten in ontwikkelingslanden op te kopen. Maar veel CDM projecten – ondermeer stuwdammen – blijken vaak negatieve effecten op lokale gemeenschappen te hebben, zonder dat er een positieve bijdrage aan de lokale duurzame ontwikkeling kan worden aangetoond.
Daarnaast blijken emissierechten vrijwel niets te kosten. Om een reële bijdrage aan een effectief klimaatbeleid te kunnen leveren zou de prijs voor het uitstoten van een ton CO2 volgens deskundigen minstens € 40 moeten bedragen, maar de prijs is de laatste maanden tot onder € 5 gezakt. Dankzij het ETS is het voor bedrijven veel goedkoper om emissierechten te kopen dan te investeren in de technologische vernieuwing die nodig is voor een trendbreuk.
Wat zou een betere manier zijn om de uitstoot te verminderen?
Vrijwel iedereen is het er over eens dat het ETS faalt. Om klimaatverandering tegen te gaan, moet de uitstoot van CO2 drastisch naar beneden, daarover bestaat geen twijfel. Omdat het heel moeilijk blijkt om de uitstoot aan het einde van productieketens te verminderen, is het nu hoog tijd om in plaats daarvan te kijken naar het begin van die ketens. We moeten dus maatregelen nemen die het gebruik van fossiele brandstoffen aan het begin van de productieketens verminderen. Maatregelen die bedrijven daadwerkelijk aanzetten tot het investeren in duurzame technologieën.
Het ETS moet wat ons betreft per direct wordt geschrapt als onderdeel van het EU-klimaatbeleid. Het systeem moet worden vervangen door een effectief beleid met duidelijke doelstellingen en een regelgeving die niet kan worden omzeild. Ook bijvoorbeeld belastingen op ALLE uitstoot van broeikasgassen kunnen daarbij helpen.
Wiert Wiertsema werkt als senior beleidmedewerker bij Both ENDS en is specialist op het gebied van internationale investeringen en hun invloed op mensen en hun leefomgeving.
Voor meer info over de nadelen van het EU ETS zie de gezamenlijke verklaring:
Hoog tijd om de ETS af te schaffen!
Foto: Caza_No_7 op Flickr
Lees meer over dit onderwerp
-
Nieuws / 9 mei 2025
Vrouwelijk leiderschap in agro-ecologie bloeit op in Oost- en Zuidelijk Afrika
Op 12 en 13 februari 2025 kwamen vrouwen uit Kenia, Uganda en Zimbabwe samen in Nairobi voor het Africa Women Leaders in Agroecology (AWOLA) Regional Networking Forum. Het evenement markeerde een belangrijk moment in het leiderschapsprogramma van PELUM Kenya dat jonge vrouwen versterkt in hun rol als leider in de agro-ecologische transitie. Dit project werd mogelijk gemaakt dankzij steun van Both ENDS, als onderdeel van de Fair, Green and Global (FGG) Alliance.
-
Blog / 23 april 2025
De kracht van vertrouwen
Door Karin van BoxtelVertrouwen wekt vertrouwen. Dat is wat ik heb geleerd van de manier waarop Both ENDS werkt – binnen ons team, met partners in gezamenlijke strategieën en belangenbehartiging, en in onze relatie met partners als financier. Vertrouwen is de basis. Het is wat medeleven laat groeien, wat hoop doet ontstaan, en wat echte solidariteit aandrijft. Het is krachtig in contrast met de wereldwijde trend waarin politieke en internationale leiders harde maatregelen en eigenbelang vooropstellen en relaties negeren die gebaseerd zijn op vertrouwen . En des te meer reden om te delen wat wij hebben ervaren door vertrouwen centraal te stellen.
-
Blog / 11 april 2025
FMO is erg tevreden over het eigen succes – nu de lokale bevolking nog
Door Anne de JongheDeze blog is bij het Financiële Dagblad verschenen.
-
Nieuws / 7 april 2025
Voedselbos Ketelbroek: waar voedselproductie en biodiversiteit samenkomen
Wanneer collega’s van Both ENDS partners over de hele wereld bezoeken, gaan ze vaak op "veldbezoek" om met eigen ogen te zien hoe ons gezamenlijke werk mensen en gemeenschappen raakt. Onlangs deden we dat ook in Nederland. Voedselbospionier Wouter van Eck liet een groep Both ENDS-partners zien hoe regeneratieve landbouw oplossingen biedt voor de klimaat- en biodiversiteitscrisis.
-
Publicatie / 1 april 2025
-
Blog / 31 maart 2025
Internationale samenwerking en solidariteit zijn in het belang van Nederland én Afrika
Door Melvin van der VeenDeze blog is bij Vice Versa verschenen.
-
Externe link / 28 maart 2025
Eerlijke handel en gelijkwaardige relaties: pas dán kan Kenia echt op eigen benen staan
Verschillende media besteedden afgelopen week aandacht aan de omslag van “hulp” naar “handel”, mede naar aanleiding van het staatsbezoek van het Koninklijk paar aan Kenia. Het zou goed zijn voor Kenia om nu op eigen benen te gaan staan. Maar dat kan alleen als gelijkwaardigheid centraal staat in handel en internationale samenwerking. En dat is nu allerminst het geval, betoogt onze directeur Karin van Boxtel op opinieplatform Joop.nl
-
Blog / 27 maart 2025
Eerlijke handel en gelijkwaardige relaties: pas dán kan Kenia echt op eigen benen staan
Door Karin van BoxtelDit artikel is bij Joop verschenen.
-
Brief / 25 maart 2025
Letter to Shell's CEO and plc Executive Committee: don’t leave the Niger Delta without cleaning up
Today, on Shell Capital Markets Day 2025, Both ENDS together with 195 international and Nigerian of civil society organisations is sending an open letter to Shell’s Executive Committee demanding a full cleanup of the SPDC pollution legacy and transparency on the cleanup process.
-
Nieuws / 21 maart 2025
Koninklijk paar bezoekt Thogoto Forest: groene oase aan de rand van Nairobi
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima hebben afgelopen dinsdag een bezoek gebracht aan het Thogoto Forest, als onderdeel van hun staatsbezoek aan Kenia. Ze hebben er kunnen zien wat de impact is van het werk van onze partner MCDI in het gebied: een hersteld bos, schoon water en boeren die hun levensonderhoud kunnen verdienen met de verkoop van hun agroecologische producten.
-
Nieuws / 18 maart 2025
Misstanden rond TotalEnergies’ LNG project in Mozambique stapelen zich op; Nederlandse steun onverantwoord
Op vrijdag 14 maart kondigde het Frans Openbaar Ministerie aan een officieel onderzoek in te stellen naar TotalEnergies’ betrokkenheid bij dood door schuld tijdens de aanslagen op Palma, de locatie van hun LNG project. Deze zoveelste misstand maakt duidelijk dat Nederland op geen enkele manier publieke steun kan verlenen aan dit project.
-
Nieuws / 4 maart 2025
Feminist March 2025: de straat op voor genderrechtvaardigheid
Wereldwijd staan vrouwenrechten onder druk, en worden hard bevochten rechten en vrijheden afgebroken. Waar tot voor kort Nederland zich opstelde als voorvechter van emancipatie, vrouwenrechten en genderrechtvaardigheid, breekt het huidige kabinet met dit beleid en laat miljoenen vrouwen en meisjes in de steek. Daarom gaat Both ENDS, samen met vele andere bondgenoten, op 8 maart de straat op. Het is tijd om een stevig tegengeluid te laten horen tegen de afbraak van genderbeleid en op te komen voor gendergelijkheid en sociale rechtvaardigheid.
-
Brief / 3 maart 2025
Input for FMO’s “investment approach to responsibly managed forest plantations”
Both ENDS has been asked by FMO to comment on its draft investment approach to responsibly managed forest plantations. To follow are a number of observations and recommendations, partially informed by Both ENDS long legacy of working in the forest & land arena, in dialogue with international donors, philanthropic foundations, companies, certification bodies and notably with forest dependent communities and other land users.
-
Nieuws / 21 februari 2025
Met kille beleidsbrief keert kabinet internationale samenwerking en solidariteit de rug toe
De gepubliceerde beleidsbrief van minister Klever voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp is koud en kil. Het plaatst Nederland in een internationaal isolement en laat de meest kwetsbare mensen wereldwijd, waaronder vele vrouwen, boeren, inheemse volkeren en jongeren, in de steek.
-
Voor de pers / 18 februari 2025
Trade deal fueling resource grab? 120+ groups from Europe and Indonesia sound the alarm
Dit persbericht is alleen beschikbaar in het Engels
-
Dossier /
Op zoek naar gerechtigheid voor de door Vale's mijnbouwrampen getroffen gemeenschappen in Mariana en Brumadinho
Dit dossier is vooralsnog alleen beschikbaar in het Engels
-
Dossier /
Naar een sociaal en ecologisch rechtvaardige energietransitie
Om de klimaatcrisis aan te pakken moeten we dringend overschakelen van fossiele brandstoffen naar schone, hernieuwbare energie. Deze overgang gaat echter niet alleen over het veranderen van energiebronnen. Het vereist een inclusief en eerlijk proces dat systemische ongelijkheden en veeleisende consumptiepatronen aanpakt, dat prioriteit geeft aan ecologische en sociale rechtvaardigheid en dat fouten uit het verleden niet herhaalt.
-
Blog / 28 januari 2025
Zinkende beloften in Manila
Door Murtah ShannonGisteren publiceerde Global Witness een nieuw rapport, "Sunk Costs" – waar ik een bescheiden rol in heb mogen spelen- dat met nieuwe feiten komt over het desastreuze New Manila International Airport-project in de Filipijnen, waarvoor de Nederlandse bagger-multinational Boskalis een Nederlandse exportkredietverzekering (ekv) van 1.5 miljard euro ontving.
-
Nieuws / 22 januari 2025
-
Publicatie / 16 januari 2025