Droogte bestrijden door het beschermen van jonge boompjes
In het oosten van Senegal ligt Koussanar, een kleine stad die zich snel uitbreidt, omringd door dorpen die nog geworteld zijn in het plattelands- en nomadenleven. De regio is warm en droog en dat wordt verergerd door klimaatverandering. Ook de grond in de regio is droog en daarnaast vaak uitgeput door een combinatie van factoren zoals ongeschikte landbouwpraktijken, (pinda) monocultuur, intensieve landbouw, bosbranden en overbegrazing. Tegenwoordig pakken de boeren en nomadische veehouders in de regio het echter anders aan. Ze werken aan een betere toekomst door zich in te zetten voor het herstel van aangetast land met behulp van "Farmer Managed Natural Regeneration" (FMNR).
Het laten opkomen, laten staan en verzorgen van jonge boompjes, die normaal gesproken door vee worden opgegeten of door boeren zelf wordt weggehaald, is de basis van de FMNR. Wat dat oplevert? Schaduw, voedsel voor vee, hummus voor de bodem, een betere waterhuishouding in de grond en uiteindelijk betere groei van andere gewassen op het land. Hierdoor hebben boeren uiteindelijk meer voedselzekerheid en extra inkomsten.
Verzorgen en beschermen
Om dat voor elkaar te krijgen moeten de jonge bomen en struiken wel de kans krijgen om te groeien. Ze moeten op het juiste moment op de juiste manier gesnoeid worden en beschermd tegen vee van nomadische groepen die vaak over de velden trekken – of tegen dorpelingen die op zoek zijn naar brandhout. De boerin op de foto, die door de Senegalese organisatie ENDA Pronat is getraind in FMNR, brengt de technieken in praktijk die haar zijn geleerd om een jonge boom te snoeien teneinde de groei te bevorderen. We zien ook een rode markering op de stam: herders en dorpelingen weten dan dat het een FMNR-boom die met rust gelaten moet worden.
Dialoog tussen verschillende groepen
ENDA Pronat ondersteunt lokale gemeenschappen bij het duurzaam beheer van hun natuurlijke hulpbronnen. De organisatie traint kleinschalige boerengemeenschappen bij het implementeren van agroecologie en in het vermarkten van hun producten op lokale markten. Ook zorgt ENDA Pronat ervoor dat verschillende belanghebbenden – boeren, herders, dorpelingen en lokale overheden - met elkaar in gesprek gaan, elkaar begrijpen, samenwerken en tot overeenkomsten komen waar iedereen baat bij heeft. Uiteraard binnen het kader van lokale afspraken over het beheer van natuurlijke hulpbronnen.
'Communities Regreen the Sahel'
ENDA Pronat is één van de acht Senegalese organisaties die betrokken zijn bij het programma 'Communities Regreen the Sahel'. De vrouw op de foto is één van de 11.484 boeren en boerinnen die inmiddels in Senegal onder het programma zijn getraind. Sinds de start ervan, in 2018, zijn in Senegal 27.656 hectares gedegradeerd land met deze methode vergroend. Both ENDS is de penvoerder van het programma, dat behalve in Senegal ook in Niger en in Burkina Faso loopt.
Dit artikel is geplaatst naar aanleiding van de Internationale Dag ter Bestrijding van Verwoesting en Droogte, ingesteld door de UN Convention on Desertification and Drought (UNCCD) op 17 juni. Meer artikelen uit deze serie vind je hier.
Lees meer over dit onderwerp
-
Milieurechtvaardige praktijk /Farmer Managed Natural Regeneration
In verschillende landen in de Sahel heeft de plaatselijke bevolking grote stukken gedegradeerd land hersteld door spontaan opkomende spruiten van bomen te verzorgen. Zij doen dit volgens een techniek die 'Farmer Managed Natural Regeneration' (FMNR) genoemd wordt, oftewel 'door boeren beheerde natuurlijk regeneratie'.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Dossier /Versterken van milieurechtvaardige praktijken
Lokale gemeenschappen hebben dankzij hun nauwe band met hun leefomgeving vaak de beste ideeën voor een duurzaam gebruik en beheer van land, water en bossen. Deze milieurechtvaardige praktijken en processen herstellen ecosystemen en bestrijden klimaatverandering. Ze zijn daarmee essentieel voor het oplossen van de verschillende crisissen in de wereld, maar krijgen niet genoeg financiële en politieke steun.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Publicatie / 9 October 2025
-
Dossier /Internationale handel en investeringen met oog voor mens en milieu
Het netwerk van internationale handels- en investeringsverdragen is groot en onoverzichtelijk; Nederland alleen al heeft meer dan 70 bilaterale investeringsverdragen (BITs) en is betrokken bij de handels- en investeringsverdragen die de EU afsluit, zoals met de Zuid-Amerikaanse Mercosur-landen of met Indonesië.
-
Nieuws / 6 October 2025Van Entebbe naar Accra: het maatschappelijk middenveld herschrijft de regels van investeringen
Door Fernando Hernández Espino en Bart-Jaap Verbeek
Bijna een jaar nadat het Afrikaanse maatschappelijk middenveld in Oeganda bijeenkwam om de Verklaring van Entebbe aan te nemen, blijft de oproep om het internationale investeringsbestuur te hervormen aan kracht winnen. Van 6 tot en met 9 oktober komen meer dan 50 maatschappelijke organisaties uit West-Afrika – onder andere uit Ghana, Senegal, Nigeria, Ivoorkust, Kameroen, Gambia en Sierra Leone – én uit Kenia en Latijns-Amerika samen in Accra, om de visie van de Verklaring verder te verdiepen en in de praktijk te brengen.
-
Publicatie / 1 July 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /Analog Forestry
Analog forestry is een vernieuwende aanpak voor het ecologisch herstel van gedegradeerd land. Natuurlijke bossen worden gebruikt als voorbeeld voor ecologisch duurzame landschappen, die bijdragen aan de maatschappelijke en economische behoeftes van lokale gemeenschappen.
-
Blog / 3 June 2025Een voedselbos als inspirerende oase tussen bespoten akkers
Door Marjolein van RijnOnlangs waren we met een groep collega's in het voedselbos Ketelbroek, een project van Voedselbos-pionier Wouter van Eck en onze eigen Pieter Jansen. Wat een prachtige plek! Gelegen tussen akkers met raaigras, bieten of aardappels, is het Voedselbos een groene oase. Het gezang van de vogels is alom aanwezig en er zoemt en fladdert van alles rond. Ook hazen, dassen, vossen en wilde zwijnen komen er regelmatig op bezoek. En niet te vergeten: bevers.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Agro-ecologie
Agro-ecologie is een verzamelnaam voor een set landbouwtechnieken, een wetenschapsgebied en een sociale beweging. Het doel van agro-ecologie is het transformeren van voedselsystemen ten behoeve van meer ecologische duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en weerbaarheid. Both ENDS en CSO-partners over heel de wereld ondersteunen boeren en veehouders die agro-ecologie toepassen, zowel bij de uitvoering ervan als bij het verkrijgen van politieke en financiële steun.
-
Nieuws / 9 May 2025Vrouwelijk leiderschap in agro-ecologie bloeit op in Oost- en Zuidelijk Afrika
Op 12 en 13 februari 2025 kwamen vrouwen uit Kenia, Uganda en Zimbabwe samen in Nairobi voor het Africa Women Leaders in Agroecology (AWOLA) Regional Networking Forum. Het evenement markeerde een belangrijk moment in het leiderschapsprogramma van PELUM Kenya dat jonge vrouwen versterkt in hun rol als leider in de agro-ecologische transitie. Dit project werd mogelijk gemaakt dankzij steun van Both ENDS, als onderdeel van de Fair, Green and Global (FGG) Alliance.
-
Dossier /Inclusieve wegen naar duurzaam en gezond voedsel voor iedereen
Overal ter wereld produceren kleinschalige boerinnen en boeren voedsel op een duurzame en inclusieve manier. Ze werken samen met de natuur en met elkaar, en voorzien hun gezinnen en gemeenschappen van voldoende en gezond voedsel. Deze manier van produceren staat echter overal onder druk door grootschalige landbouw en het wereldwijd dominante industriële voedselsysteem. Samen met onze partners
probeert Both ENDS het tij te keren ten gunste van duurzame, lokale praktijken die meestal 'agro-ecologisch' of 'natuurinclusief' worden genoemd. Waarom onze
focus daarop? Agro-ecologische praktijken zijn klimaatbestendig, inclusief en vergroten de mogelijkheden voor gemeenschappen overal ter wereld om duurzaam in hun voedsel te voorzien. -
Nieuws / 7 April 2025Voedselbos Ketelbroek: waar voedselproductie en biodiversiteit samenkomen
Wanneer collega’s van Both ENDS partners over de hele wereld bezoeken, gaan ze vaak op "veldbezoek" om met eigen ogen te zien hoe ons gezamenlijke werk mensen en gemeenschappen raakt. Onlangs deden we dat ook in Nederland. Voedselbospionier Wouter van Eck liet een groep Both ENDS-partners zien hoe regeneratieve landbouw oplossingen biedt voor de klimaat- en biodiversiteitscrisis.
-
Nieuws / 21 March 2025Koninklijk paar bezoekt Thogoto Forest: groene oase aan de rand van Nairobi
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima hebben afgelopen dinsdag een bezoek gebracht aan het Thogoto Forest, als onderdeel van hun staatsbezoek aan Kenia. Ze hebben er kunnen zien wat de impact is van het werk van onze partner MCDI in het gebied: een hersteld bos, schoon water en boeren die hun levensonderhoud kunnen verdienen met de verkoop van hun agroecologische producten.
-
Brief / 3 March 2025
Input for FMO’s “investment approach to responsibly managed forest plantations”
Both ENDS has been asked by FMO to comment on its draft investment approach to responsibly managed forest plantations. To follow are a number of observations and recommendations, partially informed by Both ENDS long legacy of working in the forest & land arena, in dialogue with international donors, philanthropic foundations, companies, certification bodies and notably with forest dependent communities and other land users.
-
Nieuws / 13 January 2025Nieuwe samenwerking met RVO voor veerkrachtige voedselsystemen in de Sahel
De situatie in de Afrikaanse Sahel is de snelst groeiende humanitaire crisis ter wereld. Ruim 3 miljoen mensen vluchten voor geweld. Zij worden geteisterd door honger, ziekte en toenemende droogte door klimaatverandering. Both ENDS en haar partners werken succesvol aan het versneld vergroten van de veerkracht van lokale voedselsystemen en gemeenschappen in de Sahel, gebaseerd op ‘Farmer Managed Natural Regeneration’ (FMNR). Het project, dat wordt gefinancierd door DOB Ecology, loopt halverwege 2026 ten einde, maar heeft al een vervolg gekregen dankzij een nieuwe samenwerking met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
-
Nieuws / 23 December 2024Dare to Trust: RWA Eswatini agro-ecologisch centrum
In het Koninkrijk Eswatini zijn plattelandsvrouwen al generaties lang de beheerders van lokale en inheemse zaden en het behoud van biodiversiteit. De Swaziland Rural Women's Assembly (SRWA) is officieel opgericht in 2011 en heeft meer dan 20.000 vrouwen uit het hele land samengebracht om hun traditionele kennis over het delen van zaden terug te winnen. In het Dare to Trust project heeft de SRWA een nieuw Agro-ecologisch Demonstratiecentrum ontwikkeld als leerschool voor boeren op het platteland en een zaadbank opgezet om de 20.000 zaadverzamelaars in hun gemeenschap te helpen.
-
Dossier /De verduurzaming van pensioenfondsen
Pensioenfondsen hebben door hun gigantische vermogens veel invloed. Both ENDS wil daarom dat pensioenfondsen zoals ABP hun investeringen terugtrekken uit de fossiele industrie, en in plaats daarvan duurzaam gaan beleggen.
-
Dossier /Small grants, big impacts
Small grants funds bieden een effectieve, alternatieve manier om geld van grote financiers terecht te laten komen bij lokale groepen en organisaties die wereldwijd werken aan een duurzame en rechtvaardige samenleving.
