Zinkende beloften in Manila
Door
Murtah Shannon
Gisteren publiceerde Global Witness een nieuw rapport, "Sunk Costs" – waar ik een bescheiden rol in heb mogen spelen- dat met nieuwe feiten komt over het desastreuze New Manila International Airport-project in de Filipijnen, waarvoor de Nederlandse bagger-multinational Boskalis een Nederlandse exportkredietverzekering (ekv) van 1.5 miljard euro ontving.
Vele kennen dit project inmiddels door de mensenrechtenschendingen en natuurvernietiging die er mee gepaard zijn gegaan. Het nieuwe rapport toont echter aan dat dit waarschijnlijk allemaal voor niets is geweest. Het project is namelijk vroegtijdig gestaakt door een tekort aan zand voor de bijbehorende landaanwinning. Het rapport voegt daar nog eens aan toe dat de bijbehorende milieueffectrapportage de zeespiegelstijging veel te laag heeft ingeschat waardoor het vliegveld binnen enkele tientallen jaren onder water zal liggen, als het überhaupt wordt afgemaakt.
Nederlandse blunders
Dit is het laatste hoofdstuk in een aaneenschakeling van bluf en blunder aan de kant van de Nederlandse overheid die met zijn exportkredietverzekering een cruciale rol heeft gespeeld in het creëren van de nodige financiële voorwaarden voor dit project. Zo zou de Nederlandse betrokkenheid er o.a. zorgen voor een strikte naleving van internationale mensenrechtenstandaarden en het ‘aanleggen’ van honderden hectaren nieuwe wetlands. De directeur van Atradius Dutch State Business, die ekv’s uitgeeft namens Nederlandse ministeries, stelde zelfs dat er dankzij de Nederlandse inzet ‘echt een verschil werd gemaakt voor gemeenschappen en natuur’.
Ik heb samen met een coalitie van milieu- en mensenrechtenorganisaties en lokale gemeenschappen van dichtbij kunnen zien dat deze beloftes gebakken lucht waren en vooral als greenwashing diende om de Nederlandse betrokkenheid te rechtvaardigen. De lokale realiteit was er namelijk één van gedwongen huisuitzettingen van duizenden mensen, vernietiging van cruciale ecosystemen en het om zeep helpen van de lokale visindustrie.
Deuk in het imago van de Nederlandse watersector
Vandaag de dag zijn er steeds meer mensen die hun schouders ophalen voor dergelijke wanpraktijken in verre landen en die menen dat dergelijke staatssteun noodzakelijk is voor de Nederlandse concurrentiepositie, maar is dat ook echt zo? Zoals journalist Bram Vermeulen in 2023 opmerkte in het NRC is Boskalis in de Filipijnen een scheldwoord geworden door dit project. Daarnaast heeft het imago van de Nederlandse watersector, die wij zo graag internationaal aan de man brengen, wederom een flinke deuk opgelopen door een megalomane mislukking; wie heeft daar eigenlijk baat bij?
Tot slot: degenen die ons werk bij Both ENDS volgen weten dat dit project geen uitzondering is, maar slechts een van vele destructieve mega-projecten die de Nederlandse staat -lees belastingbetaler- mogelijk maakt met haar exportkredietverzekeringen. Zie daarvoor het recente rapport Dredging Destruction dat we vorig jaar schreven samen met onze Filipijnse partner Kalikasan en organisaties uit Indonesië, Brazilië, de Maldiven en Mozambique.
Voor meer informatie
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Voor de pers / 2 december 2025Einde Nederlandse betrokkenheid bij controversieel gasproject in Mozambique in zicht na terugtrekking TotalEnergies uit Nederlandse verzekering
DEN HAAG/CABO DELGADO, 1 december 2025 - Vandaag heeft minister van Financiën Eelco Heinen bekendgemaakt dat TotalEnergies zich terugtrekt uit een Nederlandse exportkredietverzekering van $640 miljoen voor een controversieel gasproject in Mozambique. Ondanks dat de Nederlandse regering jarenlang om deze beslissing heen heeft gedraaid, is hiermee alsnog een deel van de Nederlandse betrokkenheid bij dit desastreuze project beëindigd.
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Milieurechtvaardige praktijk /De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Brief / 14 november 2025
Letter: TPAC’s report “Final Judgement Detailed Research MTCS’’
A coalition of Malaysian and international NGOs has released a memorandum in response to the recent TPAC report on the Malaysian Timber Certification Scheme (MTCS). The organizations express serious concerns about the independence, quality, and credibility of the assessment carried out by the Timber Procurement Assessment Committee (TPAC).
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Publicatie / 16 oktober 2025
-
Publicatie / 9 oktober 2025
-
Dossier /Soja: handel in ontbossing
De groeiende vraag naar soja heeft negatieve gevolgen voor mens en milieu in Zuid-Amerika. Both ENDS wijst Nederlandse actoren in de soja-industrie op hun verantwoordelijkheid en werkt met partners aan duurzame en eerlijke alternatieven.
-
Dossier /Naar een sociaal en ecologisch rechtvaardige energietransitie
Om de klimaatcrisis aan te pakken moeten we dringend overschakelen van fossiele brandstoffen naar schone, hernieuwbare energie. Deze overgang gaat echter niet alleen over het veranderen van energiebronnen. Het vereist een inclusief en eerlijk proces dat systemische ongelijkheden en veeleisende consumptiepatronen aanpakt, dat prioriteit geeft aan ecologische en sociale rechtvaardigheid en dat fouten uit het verleden niet herhaalt.
-
Nieuws / 17 juli 2025Oproep aan de VN om ernstige mensenrechtenschendingen in Mozambique te onderzoeken
Lokale leiders in Mozambique en internationale NGO’s waarschuwen dat de huidige onderzoeken naar mensenrechtenschendingen door Mozambikaanse veiligheidstroepen bij een gassite tekortschieten. Ze missen onafhankelijkheid en bieden geen garantie op gerechtigheid en bescherming voor de slachtoffers.
-
Dossier /Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Publicatie / 1 juli 2025
-
Publicatie / 1 juli 2025
-
Nieuws / 23 juni 2025Wie heeft baat bij een betere bescherming van onze oceanen?
De oceaan komt versterkt uit de VN-Oceaanconferentie in Nice. Met meer landen die een verbod op diepzeemijnbouw steunen, meer beschermde gebieden in de oceaan en meer beloften van actie tegen vervuiling. Vraag is nu of landen de daad ook bij het woord zullen voegen. Want de oceaanbeweging staat tegenover een kamp van machtige belangen.
Dit artikel is bij MO*Magazine verschenen en staat in het Engels op onze website.
-
Nieuws / 6 juni 2025Both ENDS op de VN-Oceaanconferentie: onze zorgen over milieurechtvaardigheid binnen de ‘Blauwe Economie’ onder de aandacht brengen
Volgende week vindt in Nice, Frankrijk, de Verenigde Naties Oceaanconferentie plaats. Deze conferentie richt zich op het behoud en duurzaam gebruik van kusten, zeeën en mariene hulpbronnen. Murtah Shannon, collega bij Both ENDS, zal aanwezig zijn. We vroegen hem om wat meer te vertellen over zijn plannen.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Agro-ecologie
Agro-ecologie is een verzamelnaam voor een set landbouwtechnieken, een wetenschapsgebied en een sociale beweging. Het doel van agro-ecologie is het transformeren van voedselsystemen ten behoeve van meer ecologische duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en weerbaarheid. Both ENDS en CSO-partners over heel de wereld ondersteunen boeren en veehouders die agro-ecologie toepassen, zowel bij de uitvoering ervan als bij het verkrijgen van politieke en financiële steun.
-
Dossier /Pleiten voor goed beleid van ontwikkelingsbanken
Ontwikkelingsbanken zouden zich aan strenge milieu- en mensenrechtenregels moeten houden zodat hun projecten de allerarmsten ten goede komen en niet schaden. Both ENDS houdt de banken hieraan.
