Nieuw rapport: investeren in agroecologie is nodig voor gezond wereldwijd voedselsysteem
Recent onderzoek van Profundo, in opdracht van Both ENDS en Oxfam Novib toont aan dat investeren in agroecologie noodzakelijk is voor een duurzaam en inclusief wereldwijd voedselsysteem. Vandaag de dag hebben zo'n 768 miljoen – een op de tien - mensen dagelijks te maken met honger of ernstig tekort aan voedsel. Conflicten, economische stilstand veroorzaakt door de coronapandemie, en de klimaatcrisis vormen een directe bedreiging voor voldoende productie van en toegang tot voedzaam voedsel. Agro-ecologie, een vorm van landbouw die kleinschalige boeren, natuur en korte ketens centraal stelt in voedselproductie, maakt gemeenschappen in ontwikkelende landen weerbaarder en helpt hen honger terug te dringen. De steun voor agroecologie van grote donoren, waaronder Nederland, is echter tot nu toe ondermaats, concludeert het onderzoek.
In 2018 had Nederland de ambitie om 'wereldwijd leider in kringlooplandbouw' te zijn, maar uit het onderzoek van Oxfam Novib en Both ENDS blijkt dat de meeste landbouw- en voedselprojecten die via de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking worden gefinancierd, geen of beperkte aandacht besteden aan agroecologie. In het afgelopen decennium heeft slechts 9% hiervan een meer geïntegreerde benadering van landbouwverandering toegepast. Specifiek onderzoek naar landbouwprojecten in vier Afrikaanse landen laat zien dat een vijfde van de projecten vooral gericht is op het verhogen van efficiëntie, terwijl bij minder dan 10% van de projecten zaken als circulaire economie, veerkracht en recycling centraal staan. Andere agroecologische elementen, zoals diversiteit en menselijke en maatschappelijke waarden, maken slechts deel uit van 6 tot 7 % van de projecten. Begrippen als verantwoord bestuur en cultuur- en voedseltradities krijgen de minste aandacht in de beoordeelde projecten.
Nout van der Vaart, Oxfam Novib landbouwexpert: "het is hoog tijd dat we de mogelijkheden die agroecologie biedt om zowel de honger terug te dringen als de biodiversiteit te versterken, gaan benutten. Kleinschalige boeren, die het merendeel van het voedsel produceren in ontwikkelende landen, hebben met hun kennis van lokale ecosystemen een cruciale rol hierin. Laten we hen de middelen geven om lokaal, divers en duurzaam voedsel te produceren, en laten we een einde maken aan de destructieve en exploitatieve kanten van de industriële landbouw zoals overmatig gebruik van landbouwgiffen en het schenden van landrechten. Door te investeren in agroecologische voedselproductiemethoden versterken we niet alleen de positie van kleinschalige boeren, maar kunnen we ook de biodiversiteits- en klimaatcrises een halt toeroepen."
Een kwart van de uitstoot van broeikasgassen wereldwijd is afkomstig van landbouw, die ook verantwoordelijk is voor het verlies van 80% aan biodiversiteit en ontbossing. Ondanks de overvloedige voedselproductie nemen honger en ondervoeding in de wereld toe. Agroecologie is een systeemvisie op landbouw en voedselproductie die primair gericht is op de ecologisch duurzame, sociaal inclusieve, en economisch lonende productie van voedsel. Deze aanpak wordt al ondersteund door de Voedsel- en Landbouw-organisatie van de VN (FAO) en een groeiend aantal donorlanden zoals Zwitserland, Duitsland en Frankrijk.
Oxfam Novib en Both ENDS vragen daarom om de grondige herziening van het voedselsysteem hoog op de agenda te zetten van het ontwikkelingssamenwerkings-beleid. Beide organisaties roepen de overheid op om de ambities rondom kringlooplandbouw ook internationaal uit te dragen. Dit kan door de steun en het budget voor agroecologische projecten in ontwikkelingslanden te verdubbelen en het voortouw te nemen in de promotie van agroecologie binnen de VN en andere relevante internationale beleidsfora.
"Ons voedselsysteem botst tegen haar grenzen. Agroecologie zet in op het ecologisch verantwoord telen van gewassen, een eerlijke prijs voor de boer wereldwijd en een sterkere band tussen consument en producent. Het verbindt met andere woorden landbouw, natuur, eerlijke handelsrelaties en respect voor de boer", aldus Stefan Schüller, beleidsmedewerker duurzaam voedsel bij Both ENDS.
Meer informatie:
Het onderzoek in opdracht van Both ENDS en Oxfam Novib, uitgevoerd door onderzoeksbureau Profundo
Lees meer over dit onderwerp
-
Milieurechtvaardige praktijk /Agro-ecologie
Agro-ecologie is een verzamelnaam voor een set landbouwtechnieken, een wetenschapsgebied en een sociale beweging. Het doel van agro-ecologie is het transformeren van voedselsystemen ten behoeve van meer ecologische duurzaamheid, sociale rechtvaardigheid en weerbaarheid. Both ENDS en CSO-partners over heel de wereld ondersteunen boeren en veehouders die agro-ecologie toepassen, zowel bij de uitvoering ervan als bij het verkrijgen van politieke en financiële steun.
-
Dossier /Financiering van agro-ecologie
Nog altijd gaat het grootste deel van de publieke klimaat-, landbouw- en ontwikkelingsbudgetten naar conventionele agro-industriële projecten, die medeveroorzakers zijn van de huidige klimaat-, voedsel- en biodiversiteitscrises. Both ENDS en partners pleiten voor een omslag naar agro-ecologische praktijken, die mens- en milieuvriendelijk zijn.
-
Dossier /Versterken van milieurechtvaardige praktijken
Lokale gemeenschappen hebben dankzij hun nauwe band met hun leefomgeving vaak de beste ideeën voor een duurzaam gebruik en beheer van land, water en bossen. Deze milieurechtvaardige praktijken en processen herstellen ecosystemen en bestrijden klimaatverandering. Ze zijn daarmee essentieel voor het oplossen van de verschillende crisissen in de wereld, maar krijgen niet genoeg financiële en politieke steun.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Dossier /Internationale handel en investeringen met oog voor mens en milieu
Het netwerk van internationale handels- en investeringsverdragen is groot en onoverzichtelijk; Nederland alleen al heeft meer dan 70 bilaterale investeringsverdragen (BITs) en is betrokken bij de handels- en investeringsverdragen die de EU afsluit, zoals met de Zuid-Amerikaanse Mercosur-landen of met Indonesië.
-
Nieuws / 6 October 2025Van Entebbe naar Accra: het maatschappelijk middenveld herschrijft de regels van investeringen
Door Fernando Hernández Espino en Bart-Jaap Verbeek
Bijna een jaar nadat het Afrikaanse maatschappelijk middenveld in Oeganda bijeenkwam om de Verklaring van Entebbe aan te nemen, blijft de oproep om het internationale investeringsbestuur te hervormen aan kracht winnen. Van 6 tot en met 9 oktober komen meer dan 50 maatschappelijke organisaties uit West-Afrika – onder andere uit Ghana, Senegal, Nigeria, Ivoorkust, Kameroen, Gambia en Sierra Leone – én uit Kenia en Latijns-Amerika samen in Accra, om de visie van de Verklaring verder te verdiepen en in de praktijk te brengen.
-
Nieuws / 11 September 2025EU-Mercosur: kleine plus voor bbp, grote vraagtekens voor boeren en democratie
Een recent rapport van Wageningen Economic Research (WER) over de economische gevolgen van de handelsovereenkomst tussen de EU en Mercosur bevestigt wat maatschappelijke organisaties, beleidsmakers en vakbonden al jaren signaleren: deze overeenkomst biedt geen evenwichtig perspectief voor boeren en milieu. In plaats daarvan vergroot zij machtsongelijkheid en schuift zij lasten af op (kleinschalige) boeren. Bovendien dreigt de deal niet-duurzame praktijken te versterken die de klimaattransitie en het oplossen van milieuproblemen in zowel de EU als de Mercosur-landen bemoeilijken.
-
Dossier /Fair Green and Global Alliance (FGG)
Samen met maatschappelijke organisaties van over de hele wereld werkt de FGG Alliantie aan sociaal rechtvaardige, inclusieve en ecologisch duurzame samenlevingen in Nederland en het Zuiden.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Analog Forestry
Analog forestry is een vernieuwende aanpak voor het ecologisch herstel van gedegradeerd land. Natuurlijke bossen worden gebruikt als voorbeeld voor ecologisch duurzame landschappen, die bijdragen aan de maatschappelijke en economische behoeftes van lokale gemeenschappen.
-
Blog / 3 June 2025Een voedselbos als inspirerende oase tussen bespoten akkers
Door Marjolein van RijnOnlangs waren we met een groep collega's in het voedselbos Ketelbroek, een project van Voedselbos-pionier Wouter van Eck en onze eigen Pieter Jansen. Wat een prachtige plek! Gelegen tussen akkers met raaigras, bieten of aardappels, is het Voedselbos een groene oase. Het gezang van de vogels is alom aanwezig en er zoemt en fladdert van alles rond. Ook hazen, dassen, vossen en wilde zwijnen komen er regelmatig op bezoek. En niet te vergeten: bevers.
-
Nieuws / 9 May 2025Vrouwelijk leiderschap in agro-ecologie bloeit op in Oost- en Zuidelijk Afrika
Op 12 en 13 februari 2025 kwamen vrouwen uit Kenia, Uganda en Zimbabwe samen in Nairobi voor het Africa Women Leaders in Agroecology (AWOLA) Regional Networking Forum. Het evenement markeerde een belangrijk moment in het leiderschapsprogramma van PELUM Kenya dat jonge vrouwen versterkt in hun rol als leider in de agro-ecologische transitie. Dit project werd mogelijk gemaakt dankzij steun van Both ENDS, als onderdeel van de Fair, Green and Global (FGG) Alliance.
-
Dossier /Inclusieve wegen naar duurzaam en gezond voedsel voor iedereen
Overal ter wereld produceren kleinschalige boerinnen en boeren voedsel op een duurzame en inclusieve manier. Ze werken samen met de natuur en met elkaar, en voorzien hun gezinnen en gemeenschappen van voldoende en gezond voedsel. Deze manier van produceren staat echter overal onder druk door grootschalige landbouw en het wereldwijd dominante industriële voedselsysteem. Samen met onze partners
probeert Both ENDS het tij te keren ten gunste van duurzame, lokale praktijken die meestal 'agro-ecologisch' of 'natuurinclusief' worden genoemd. Waarom onze
focus daarop? Agro-ecologische praktijken zijn klimaatbestendig, inclusief en vergroten de mogelijkheden voor gemeenschappen overal ter wereld om duurzaam in hun voedsel te voorzien. -
Nieuws / 7 April 2025Voedselbos Ketelbroek: waar voedselproductie en biodiversiteit samenkomen
Wanneer collega’s van Both ENDS partners over de hele wereld bezoeken, gaan ze vaak op "veldbezoek" om met eigen ogen te zien hoe ons gezamenlijke werk mensen en gemeenschappen raakt. Onlangs deden we dat ook in Nederland. Voedselbospionier Wouter van Eck liet een groep Both ENDS-partners zien hoe regeneratieve landbouw oplossingen biedt voor de klimaat- en biodiversiteitscrisis.
-
Nieuws / 21 March 2025Koninklijk paar bezoekt Thogoto Forest: groene oase aan de rand van Nairobi
Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima hebben afgelopen dinsdag een bezoek gebracht aan het Thogoto Forest, als onderdeel van hun staatsbezoek aan Kenia. Ze hebben er kunnen zien wat de impact is van het werk van onze partner MCDI in het gebied: een hersteld bos, schoon water en boeren die hun levensonderhoud kunnen verdienen met de verkoop van hun agroecologische producten.
-
Milieurechtvaardige praktijk /Farmer Managed Natural Regeneration
In verschillende landen in de Sahel heeft de plaatselijke bevolking grote stukken gedegradeerd land hersteld door spontaan opkomende spruiten van bomen te verzorgen. Zij doen dit volgens een techniek die 'Farmer Managed Natural Regeneration' (FMNR) genoemd wordt, oftewel 'door boeren beheerde natuurlijk regeneratie'.
-
Nieuws / 13 January 2025Nieuwe samenwerking met RVO voor veerkrachtige voedselsystemen in de Sahel
De situatie in de Afrikaanse Sahel is de snelst groeiende humanitaire crisis ter wereld. Ruim 3 miljoen mensen vluchten voor geweld. Zij worden geteisterd door honger, ziekte en toenemende droogte door klimaatverandering. Both ENDS en haar partners werken succesvol aan het versneld vergroten van de veerkracht van lokale voedselsystemen en gemeenschappen in de Sahel, gebaseerd op ‘Farmer Managed Natural Regeneration’ (FMNR). Het project, dat wordt gefinancierd door DOB Ecology, loopt halverwege 2026 ten einde, maar heeft al een vervolg gekregen dankzij een nieuwe samenwerking met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO).
-
Nieuws / 23 December 2024Dare to Trust: RWA Eswatini agro-ecologisch centrum
In het Koninkrijk Eswatini zijn plattelandsvrouwen al generaties lang de beheerders van lokale en inheemse zaden en het behoud van biodiversiteit. De Swaziland Rural Women's Assembly (SRWA) is officieel opgericht in 2011 en heeft meer dan 20.000 vrouwen uit het hele land samengebracht om hun traditionele kennis over het delen van zaden terug te winnen. In het Dare to Trust project heeft de SRWA een nieuw Agro-ecologisch Demonstratiecentrum ontwikkeld als leerschool voor boeren op het platteland en een zaadbank opgezet om de 20.000 zaadverzamelaars in hun gemeenschap te helpen.
-
Dossier /De verduurzaming van pensioenfondsen
Pensioenfondsen hebben door hun gigantische vermogens veel invloed. Both ENDS wil daarom dat pensioenfondsen zoals ABP hun investeringen terugtrekken uit de fossiele industrie, en in plaats daarvan duurzaam gaan beleggen.
-
Nieuws / 2 December 2024