Both ENDS
Wanneer er over ontbossing gesproken wordt, zullen de meeste mensen waarschijnlijk aan het Amazonegebied denken. Dit gebied is echter niet het enige wat lijdt onder de verontrustende gevolgen van grootschalige houtkap. Ook Argentinië kampt namelijk met ditzelfde probleem. Zo is er in de provincie van Salta sprake van het hoogste ontbossingstempo. Tussen 1998 en 2006 is het aantal verloren hectare bosgebied verdubbeld. De boosdoener? De Argentijnse landbouw, waardoor de natuur steeds meer moet plaatsmaken voor economische activiteiten.
De afgelopen 15 jaar heeft de productie van palmolie een enorme vlucht genomen. Hoe kan het ook anders: palmolie, geperst uit de vruchten van de oliepalm, is goedkoop en wordt gebruikt voor heel veel verschillende producten. Het zit in ijs, chocola, margarine en sauzen, maar ook in verzorgings- en cosmeticaproducten zoals lippenstift, wasmiddel, tandpasta en zeep en in biobrandstof. Helaas kleven er nogal wat bezwaren aan de toenemende vraag naar palmolie: grootschalige ontbossing, milieuvervuiling, 'landjepik' en bovenal mensenrechtenschendingen zijn in de landen waar palmolie wordt geproduceerd aan de orde van de dag.
Vandaag de dag telt de wereld 800 miljoen (bijna 1 miljard!) mensen die echt honger lijden. Tel daarbij op de 2 miljard mensen die bij lange na niet genoeg gezond en voedingsstofrijk voedsel tot hun beschikking hebben en de manier waarop de productie van voedsel momenteel zorgt voor ontbossing, erosie, milieuvervuiling en klimaatverandering, en je beseft eens temeer: dat moet anders! De Nederlandse overheid heeft zich tot doel gesteld deze problemen grondig aan te pakken en één van de ‘speerpunten’ van het Nederlandse ontwikkelingssamenwerkingsbeleid is dan ook voedselzekerheid. Both ENDS deelt die ambitie, maar vindt dat de aanpak van de regering veel beter en toekomstbestendiger kan.
Tropische bossen worden in razend tempo gekapt om plaats te maken voor intensieve landbouw, opdat voldaan kan worden aan de westerse vraag naar luxeproducten als koffie, thee en chocolade. Met het verdwijnen van het bos gaat een belangrijke bron van voedsel en medicijnen verloren. Ontbossing leidt ook tot bodemerosie en overstromingen, het uitsterven van unieke plant- en diersoorten, en is één van de belangrijkste oorzaken van klimaatverandering. Zoveel samenhangende problemen, het lijkt uitzichtloos. Maar dat is het niet.
In 2020 moeten alle EU-landen 10% van hun transportbrandstof bijmengen met hernieuwbare energie. In de praktijk zijn dat voornamelijk biobrandstoffen. Staatssecretaris Atsma wil dit percentage nu al in 2016 halen, terwijl veel studies laten zien dat biobrandstoffen gemaakt uit landbouwgewassen de voedselvoorziening aantast en tot ontbossing leidt. Vier maatschappelijke organisaties, waaronder Both ENDS, vragen de Tweede Kamer om de staatssecretaris tot de orde te roepen.
Hoewel productie en export een producerend land economische kansen kan bieden en burgers wellicht een uitweg uit armoede, kent iedereen ook de verhalen over ontbossing, waterschaarste en -vervuiling, conflicten over land, uitputting van vispopulaties en slechte arbeidsomstandigheden. Gelukkig staat het verduurzamen van productieketens tegenwoordig hoog op de agenda bij bedrijven en overheden. Zou de rol die Nederland heeft als belangrijke distributeur van deze goederen niet moeten worden meegenomen in het verduurzamingsproces?
Amsterdam, 8 augustus 2022 – De uitgebreide kennis van Inheemse volkeren over de natuur, voedselvoorziening, gezondheid, culturele tradities en Inheemse talen wordt in de meeste landen ter wereld niet voldoende gewaardeerd en onderbelicht in onderwijs en beleid. Dit moet anders, vindt het Indigenous-Led Education (ILED) Netwerk. Naar aanleiding van de internationale Dag van Inheemse volkeren op 9 augustus roept dit netwerk op tot meer steun voor de overdracht van deze Inheemse kennis, die ook een grote rol speelt bij het oplossen van de biodiversiteits- en klimaatcrises.
Recent onderzoek van Profundo, in opdracht van Both ENDS en Oxfam Novib toont aan dat investeren in agroecologie noodzakelijk is voor een duurzaam en inclusief wereldwijd voedselsysteem. Vandaag de dag hebben zo'n 768 miljoen – een op de tien - mensen dagelijks te maken met honger of ernstig tekort aan voedsel. Conflicten, economische stilstand veroorzaakt door de coronapandemie, en de klimaatcrisis vormen een directe bedreiging voor voldoende productie van en toegang tot voedzaam voedsel. Agro-ecologie, een vorm van landbouw die kleinschalige boeren, natuur en korte ketens centraal stelt in voedselproductie, maakt gemeenschappen in ontwikkelende landen weerbaarder en helpt hen honger terug te dringen. De steun voor agroecologie van grote donoren, waaronder Nederland, is echter tot nu toe ondermaats, concludeert het onderzoek.
