Both ENDS
Onlangs heeft de Wereldbank aangekondigd haar sociale en -milieu voorschriften, de zogeheten ‘safeguards’, te wijzigen. De safeguards gelden niet alleen voor de investeringen van de Wereldbank, maar worden vaak ook door andere banken en kredietverstrekkers in de wereld overgenomen. “Als de Wereldbank de voorschriften wijzigt, kan dat dus wereldwijd grote gevolgen hebben!”, waarschuwt Pieter Jansen. Hij was afgelopen dinsdag namens Both ENDS in Brussel om in een consultatiegesprek van de Wereldbank met Europese maatschappelijke organisaties zijn visie te geven op de geplande wijzigingen.
Deze week heeft Both ENDS, samen met 16 andere milieu- en mensenrechtenorganisaties van over de hele wereld een persbericht uitgebracht als reactie op de conceptversie ‘safeguard policies’ van de Wereldbank. Dat zijn de sociale –en milieucriteria waar een project aan moet voldoen wil het in aanmerking komen voor financiering van de Wereldbank. In juli 2014 was al een eerdere conceptversie uitgebracht die fel werd bekritiseerd door academici, experts van de Verenigde Naties, verscheidene banken en het maatschappelijk middenveld. Zij hekelen het nieuwe beleid van de Wereldbank, dat regels versoepelt voor projecten die in de toekomst uitgevoerd worden met financiering van de Wereldbank.
Het Amerikaanse Congres heeft een brief aan de US Treasury (het Amerikaanse Ministerie van Financiën) gestuurd, waarin staat dat de sociale- en milieucriteria voor investeringen van de Wereldbank, de zogenaamde ‘safeguards’ zeker niet zwakker mogen worden dan ze nu zijn. Het Congres vindt dan ook dat de Treasury zich daartegen moet verzetten. Dat is een enorme opsteker voor maatschappelijke organisaties van over de hele wereld – waaronder Both ENDS - die zich al jaren inzetten voor handhaving en zelfs verbetering van de huidige criteria waaraan investeringen van de Wereldbank moeten voldoen.
De vergadering, die een week duurt, begint voor mij met een bijeenkomst van maatschappelijke organisaties en de bewindvoerders, aangekondigd als dialoog. We zitten met enkele honderden mensen in een grote hal. Sommige vragen die aan de bewindvoerders worden gesteld springen er uit: een activist van het Tahrirplein uit Egypte vraagt waarom de Wereldbank met corrupte regeringen blijft samenwerken. Iemand van Human Rights Watch wil weten wat we met de mensenrechten zullen doen. Een ander maakt de opmerking dat bewindvoerders minder de tijd nemen dan twintig jaar geleden om met maatschappelijke organisaties te praten.
De Wereldbank stemt nog vóór het eind van 2011 over het invoeren van een nieuw leeninstrument: 'Program for Results' (afgekort P4R). Hiermee wil de Wereldbank beter tegemoetkomen aan de wensen van ontwikkelingslanden en tegelijkertijd haar reikwijdte vergroten door geld van publieke en private donoren bij elkaar te brengen in sectorale programma's. NGO's van over de hele wereld, maar ook het bedrijfsleven en verschillende regeringen hebben zorgen geuit over P4R, omdat een groot aantal standaarden zal worden losgelaten met mogelijk aanzienlijke negatieve gevolgen voor mens en milieu. Daarom stelde een aantal organisaties een brief op aan de Wereldbank waarin zij hun zorgen over P4R beargumenteren.
De Wereldbank heeft ermee ingestemd om alle nieuwe investeringen van de International Finance Corporation (IFC) - een onafhankelijk instituut van de Wereldbank gericht op de private sector - in de palm olie sector per direct op te schorten. In een brief aan de Both ENDS partner Forest Peoples Programme schrijft Robert Zoellick, president van de Wereldbank, dat ook alle bestaande investeringen opnieuw onder de loep genomen worden. Dit in afwachting van een aantal op te stellen waarborgen die schade aan mens en milieu moeten voorkomen.
De Wereldbank, een instelling die streeft naar duurzame mondiale ontwikkeling, wil zich nu profileren als de klimaatbank. Deze rol lijkt echter niet voor de hand te liggen en is eerder in tegenspraak met de uitvoering van haar beleid. Zo zijn criteria van haar klimaatinvesteringsfondsen niet ambitieus genoeg. De Wereldbank geeft bovendien aan zich niet met politieke beslissingen te willen bemoeien, terwijl oplossingen richting klimaatproblematiek mede via de politieke akkoorden bereikt zullen worden. Ook domineren Westerse landen de besluitvorming binnen de bank, en dat terwijl de klimaatproblematiek vooral juist de armere landen treft. Kortom: is de wereldbank wel zo geschikt voor deze rol als klimaatbank?
Deze week hoorden wij het verdrietige nieuws uit Flint, Michigan, dat Sandra Smithey is overleden. Zij was jarenlang onze steun en toeverlaat bij de CS Mott Foundation. Dit fonds heeft meer dan 20 jaar het werk van Both ENDS en partners zoals Casa Fund en het NGO Forum on the ADB zowel financieel als met haar brede kennis, gesteund. Een van haar ambities was om internationale geldstromen, zoals ontwikkelingsfinanciering via de Wereldbank maar ook bijv. exportkredietverzekeringen, eerlijker en duurzamer te maken.
