Fertile drylands: the merits of Farmer Managed Natural Regeneration

Vandaag is het Werelddag tegen Woestijnvorming, Landdegradatie en Droogte. Een dag als deze is broodnodig om de aandacht te vestigen op verwoestijning, landdegradatie en droogte. In veel gebieden wereldwijd worden honderden miljoenen mensen hierdoor dagelijks bedreigd en getroffen. Hoewel de oorzaken - zoals grootschalige landbouw, het gebruik van pesticiden, waterwinning en klimaatverandering - duidelijk zijn en moeten worden gestopt, is het net zo belangrijk om te kijken naar oplossingen zoals herstel en duurzaam landgebruik. Wij zullen ons de komende weken in het bijzonder richten op dit soort inspirerende oplossingen omdat zij ook te maken hebben met het thema dat dit jaar is gekozen voor Werelddag tegen Woestijnvorming, Landdegradatie en Droogte: 'Restoration. Land. Recovery. We build back better with healthy land'.

Vandaag worden de Right Livelihood Awards 2018 uitgereikt in Stockholm. Een van de vier mensen die dit jaar de prijs in ontvangst mag nemen is Yacouba Sawadogo, ofwel 'the man who stopped the desert'. Yacouba, een boer uit Yatenga, Burkina Faso, is een van de grondleggers van zogenaamde 'Farmer Managed Natural Regeneration' waarmee gedegenereerd en verwoestijnd gebied weer groen en vruchtbaar wordt. Both ENDS vindt dat Yacouba de prijs meer dan verdient!

Vandaag verscheen in de Volkrant dit opiniestuk van Nathalie van Haren en Stefan Schüller, over de aanbevelingen in het IPCC-rapport "Climate Change and Land". 

Honderden miljoenen mensen wonen wereldwijd in gebieden waar de bodem uitgeput is, vaak noodgedwongen of omdat de regio waar zij al generaties wonen, in de loop van de tijd steeds droger is geworden. De woestijn rukt op en dat is een mondiaal probleem. De meningen over de oorzaken van landdegradatie en verwoestijning, maar vooral over de oplossingen, zijn zeer verdeeld. Om daarover te praten, vindt van 2 tot 14 september de tweejaarlijkse wereldwijde VN-conferentie over verwoestijning plaats. Daar komen beleidsmakers, wetenschappers, NGO's, boerinnen en boeren, veehouders, herders en bedrijven van over de hele wereld bij elkaar. Onze collega Nathalie van Haren gaat ernaartoe en legt hieronder uit met welk doel.

Zuid-Afrika staat bekend als het land van de oeroude en gezonde kruidenthee rooibos, die duizenden jaren geleden werd ontdekt door de Khoisan, de inheemse volkeren van het zuidelijke deel van Afrika. In de vorige eeuw werd rooibos steeds meer gecommercialiseerd, met name door blanke Zuid-Afrikaanse boeren die het nog steeds grootschalig produceren. Dit heeft geleid tot milieuschade, bodemerosie en een verlies aan biodiversiteit. Gelukkig bestaan er ook initiatieven van gemeenschappen voor kleinschalige en milieuvriendelijke rooibosteelt. Onze jarenlange Zuid-Afrikaanse partner, de Environmental Monitoring Group (EMG), is al meer dan twintig jaar betrokken bij dit soort rooibosteelt en bij de gemeenschappen in Suid Bokkeveld, in het westelijke deel van Zuid-Afrika. Hoewel het niet altijd makkelijk is geweest, gelooft Noel Oettle, senior adviseur bij EMG, dat deze manier van produceren de toekomst is.

Veel mensen in de uitdrogende Sahel-regio staan voor de keus: hun land terugwinnen van de woestijn, of het achterlaten? In 2017 startte Both ENDS een nieuw project en introduceerde een methode om het landschap te vergroenen: Farmer Managed Natural Regeneration (FMNR). Dit heeft zichzelf al bewezen in Niger, waar we al 15 jaar aan FMNR werken. In 2017 was 15.000 hectare droog gebied vergroend. 

De boeren in de regio Sertão do Araripe in de deelstaat Pernambuco zijn slim. De kleinschalige boerenfamilies weten dat duurzaam levensonderhoud op de vruchtbare maar kwetsbare bodem van de Sertão alleen mogelijk is als zij goed omgaan met hun natuurlijke omgeving. Hun uitgangspunt is verantwoorde landbouw, waarbij zij elke druppel beschikbaar water optimaal benutten, natuurlijke meststoffen en ongediertebestrijding zorgvuldig inzetten en pleiten voor beleid en wetten die behoud van natuurlijke hulpbronnen stimuleren in plaats van de uitputting. De organisatie CAATINGA helpt deze boeren om te gaan met de uitdagende omstandigheden.

De EU is nog steeds een van de grootste importeurs van ontbossing. Voor de vraag in de EU naar producten als soja, palmolie, rundvlees, koffie en cacao worden namelijk miljoenen hectares tropisch regenwoud gerooid. De ontbossing heeft grote gevolgen voor de biodiversiteit en het klimaat en gaat vaak gepaard met geweld en schendingen van de mensenrechten van de lokale gemeenschappen en inheemse bevolking. Samen met partners heeft Both ENDS actief gelobbyd bij de Europese Commissie voor een stevig plan van aanpak tegen de ontbossing en mensenrechtenschendingen verbonden met de import van landbouwproducten naar de EU.