Wat nemen we mee van de UNCCD, de VN-conferentie over verwoestijning?

Als mensen de zekerheid hebben dat ze hun land voor een langere periode kunnen gebruiken, kunnen ze voor de langere termijn investeren in dat land. Daardoor zijn zij beter in staat om duurzame methoden te gaan gebruiken, bomen te laten groeien en de bodemgezondheid te verbeteren. 

Nathalie toog naar de conferentie met hoopvolle verwachtingen, onder andere dat de conferentie zou helpen om landgebruikszekerheid voor boerinnen, boeren en veehouders beter te verankeren in nationale wet- en regelgeving. Nu het stof weer is neergedaald vragen we haar: in hoeverre zijn je verwachtingen uitgekomen en wat nam je mee van de UNCCD?

Brede kijk op bodem en land

“Er zijn tijdens deze conferentie een paar echt goede dingen gebeurd. Allereerst is er een beslissing genomen over ‘verantwoord landbeheer’. Dat klinkt misschien wat vaag, maar het is heel erg belangrijk. Binnen de UNCCD was er namelijk van oudsher een behoorlijk nauwe 'biofysische kijk' op land en bodem. Wij, maatschappelijke organisaties, willen dat binnen de UNCCD-discussies ook de sociale en de politieke kanten van land en bodem meegenomen worden. Door antwoorden te zoeken op vragen als ‘wat betekent het voor bodems, landgebruik en landherstel als boerinnen, boeren en herders zeker zijn van langdurige landgebruiksrechten?’ en ‘hoe kunnen overheden lokale gemeenschappen steunen in hun activiteiten voor gezonde bodems, duurzaam landgebruik en landherstel?’ Alleen door alle aspecten van bodem en land mee te nemen, kom je tot duurzame oplossingen voor verwoestijning, landdegradatie en de effecten van droogte op het land.”

Toetsen op SDG’s

“De beslissing zelf bestaat uit een aantal punten. De lidstaten van de UNCCD (dit zijn alle landen van de wereld) erkennen nu officieel het belang van het verantwoord beheer van land(gebruiks)rechten voor duurzaam landgebruik en bodemherstel. Het secretariaat van de UNCCD gaat zich daarom actief inzetten op de bewustwording rond dat onderwerp.

Verder is afgesproken dat de Sustainable Development Goals (SDG’s) op land(gebruiks)rechten meegenomen zullen worden in het UNCCD rapportageproces. Het gaat dan over SDG 1, 'het beëindigen van armoede in alle vormen, overal', wat over landrechten gaat, en over SDG 5, 'het bereiken van gendergelijkheid', wat over landrechten voor vrouwen gaat. De landen gaan dus nu in de rapportages, waarin ze vertellen wat ze doen om verwoestijning, landdegradatie en droogte tegen te gaan, ook rapporteren op landrechten.

Bovendien gaat het secretariaat van de UNCCD met de FAO (de Food and Agriculture Organization van de VN) samenwerken om kennis te verbreden over de ‘vrijwillige richtlijnen voor verantwoord bestuur ten aanzien van landrechten’ (de VGGT’s) in beleidsprocessen die relevant zijn voor de UNCCD. Al die onderwerpen zijn onlosmakelijk verbonden met landdegradatie en verwoestijning, of juist de oplossingen ervoor. Het is dus heel goed dat er voortaan door de UNCCD naar het hele plaatje wordt gekeken.”

Genderbewustzijn bij de UNCCD

"Een ander succes is dat er heel veel animo was om meer aandacht te schenken aan gender. Een aantal onderhandelaars die zich hadden gecommitteerd aan het onderwerp 'gender' kwam tijdens de onderhandelingen bij elkaar om de documenten door een 'genderbril' te bekijken. Hierdoor hebben de COP-beslissingen een betere genderfocus gekregen. Het is echt goed om te zien dat UNCCD zich bewust wordt van het feit dat de gevolgen van bijvoorbeeld droogte heel anders kunnen zijn voor mannen dan voor vrouwen."

Afgevaardigde van maatschappelijk middenveld

“We waren met ongeveer honderd afgevaardigden van allerlei CSO’s en we hebben tijdens de conferentie als groep 34 interventies (statements en presentaties) gedaan, gebaseerd op onze vijf gezamenlijk vastgestelde prioriteiten die we in elke interventie zoveel als mogelijk lieten terugkomen.  Het heeft denk ik heel erg geholpen dat we als maatschappelijke organisaties een duidelijke, herkenbare en consistente boodschap hadden, en zo op een effectieve manier onze punten echt voor het voetlicht brachten.

Eind december dit jaar loopt mijn termijn als ‘CSO panel member' van de UNCCD af. Dat vind ik jammer, want ik heb ontzettend veel geleerd, en fantastische gedreven mensen leren kennen waarmee ik heel intensief heb samengewerkt in de afgelopen twee jaar. Aan de andere kant is het goed dat er elke twee jaar een frisse wind waait. Ik zal natuurlijk nog wel helpen de nieuwe kandidaat die het stokje gaat overnemen wegwijs te maken. Daarnaast is Both ENDS lid van Drynet en werken we samen met heel veel organisaties in droge gebieden, en via die weg blijven we natuurlijk betrokken bij de UNCCD.”