Het Groene Klimaatfonds een stapje dichterbij
Afgelopen week was er, voor de vijfde keer inmiddels, een bestuursvergadering van het Groene Klimaatfonds, deze keer in Parijs. Het Groene Klimaatfonds is het internationale fonds dat in opdracht van de VN wordt opgericht om ontwikkelingslanden te helpen om verdere klimaatverandering tegen te gaan en zich aan de negatieve effecten aan te passen. Mogelijk met een bedrag tot 100 miljard dollar per jaar! Maar over de manier waarop dat geld besteed moet worden, verschillen de meningen nogal. Daarom waren Anouk Franck en Annelieke Douma van Both ENDS erbij, samen met Titi Soentoro van de Indonesische organisatie Aksi! En Jorge Daneri van M’Biguá in Argentinië. Ze willen ervoor zorgen dat het geld daar terecht komt waar het het hardst nodig is en het best besteed kan worden.
Gespannen
Bij de eerste vergadering in augustus 2012 was de verwachting nog dat het fonds in 2014 operationeel zou worden. Dat bleek niet haalbaar. “Het is een ingewikkeld en moeizaam proces”, zegt Annelieke. “Ook tijdens deze vergadering waren de discussies vaak gespannen en soms zelfs emotioneel. Er zijn grote verschillen tussen de bestuursleden, vooral tussen de 12 leden die de donorlanden vertegenwoordigen (waaronder Nederland dat een plek samen met Denemarken inneemt) en de 12 bestuursleden die de belangen van ontvangende landen vertegenwoordigen. Het grootste struikelblok blijft steeds dat donoren eerst garanties willen dat hun geld goed terecht komt, terwijl ontvangende landen juist willen dat donoren vertrouwen tonen en met geld over de brug komen. Het fonds blijft anders een lege huls.”
Concrete stappen
Toch is er volgens Annelieke genoeg reden om vertrouwen te houden in het Fonds. “De bestuursleden voelen allemaal dat het nodig is om snel concrete stappen te nemen. Er is tijdens de vergadering dan ook een groot aantal beslissingen genomen. Helaas waren het niet altijd de besluiten die wij graag hadden gezien, maar gelukkig is er wel winst geboekt op een aantal fronten. Om te beginnen is het voorstel van Nederland om te bekijken hoe gendergelijkheid geoperationaliseerd kan worden, unaniem aangenomen. In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat vrouwen actief betrokken moeten worden bij de besluitvorming over hoe geld, dat bedoeld is voor aanpassing aan klimaatverandering, besteed moet worden. En dat vrouwelijke ondernemers die duurzame energie promoten makkelijker toegang moetenkrijgen tot financiering. Een ander positief besluit is dat ontvangende landen geholpen zullen worden om zich klaar te stomen om aan de criteria van het fonds te voldoen en om transparante processen op te zetten waarin alle belanghebbenden mee kunnen denken over nationale prioriteiten.”
Wie beslist er wat er met het geld gebeurt?
“Voor ons is dat heel belangrijk: als het fonds echt baanbrekend wil zijn dan moeten de landen die het geld gaan ontvangen kunnen meebeslissen over hoe het besteed wordt. En dan bedoel ik niet alleen overheden maar ook gemeenten, maatschappelijke organisaties en andere lokale actoren. Juist op lokaal niveau is er grote behoefte aan klimaatgeld en bestaan er goede ideeën over hoe dat geld zo effectief mogelijk besteed kan worden. We waren daarom erg teleurgesteld in de besluiten over de toegangsvoorwaarden voor het Fonds. Er worden centrale instanties aangewezen in de ontvangende landen, zogenoemde ‘National Designated Authorities’ (NDA’s), die wat ons betreft een belangrijke rol zouden moeten spelen in het betrekken van álle belanghebbenden in een dialoog over de besteding van het geld. Maar deze instanties zijn jammer genoeg niet gebonden aan voorwaarden die waarborgen dat ze hier ook toe in staat zijn. Ook teleurstellend is het proces dat is voorgesteld om accreditatiecriteria en safeguards op te stellen. Dat is namelijk totaal niet transparant en open voor maatschappelijke organisaties en anderen. ”
Resultaten in de praktijk
Both ENDS blijft het Groene Klimaatfonds hoe dan ook kritisch volgen en hard doorwerken aan concrete voorstellen om geld direct toegankelijk te maken voor lokale actoren. En we blijven onze Zuidelijke partners ondersteunen om ook in eigen land hierover de dialoog aan te gaan. “Want daar gaat het tenslotte écht om”, benadrukt Annelieke. ”In die landen, op de grond, moeten de positieve effecten van het Groene Klimaatfonds uiteindelijk zichtbaar worden. “
Jorge Daneri van de Argentijnse organisatie M'biguá was samen met Anouk en Annelieke in Parijs en schreef een artikel voor een Argentijnse nieuwssite:
Het originele artikel in het Spaans
Lees verder over ons werk rond het Green Climate Fund:
Het verhaal van Ken Kinney uit Ghana
Foto Marie José vd Werff- ten Bosch: Regreening Niger
Lees meer over dit onderwerp
-
Dossier /Gas in Mozambique
In 2011 werd in het noorden van Mozambique, in de kustprovincie Cabo Delgado, één van de grootste gasvoorraden ter wereld gevonden. Er wordt in totaal 25 miljard dollar geïnvesteerd om het gas te kunnen winnen. Tientallen multinationals en financiers zijn betrokken bij deze snelle ontwikkelingen. Voor mensen die in Cabo Delgado wonen is het heel moeilijk om enige invloed uit te oefenen op de plannen en activiteiten, terwijl zij de negatieve gevolgen ondervinden. Zij raken land kwijt door de komst van al deze bedrijven.
-
Dossier /Exportkredietverzekeringen: wie betaalt de rekening?
Both ENDS pleit bij de overheid voor het uitsluitend verlenen van exportkredietverzekeringen aan duurzame projecten die geen sociale- en milieuschade aanrichten in het land waar ze plaatsvinden.
-
Voor de pers / 2 december 2025Einde Nederlandse betrokkenheid bij controversieel gasproject in Mozambique in zicht na terugtrekking TotalEnergies uit Nederlandse verzekering
DEN HAAG/CABO DELGADO, 1 december 2025 - Vandaag heeft minister van Financiën Eelco Heinen bekendgemaakt dat TotalEnergies zich terugtrekt uit een Nederlandse exportkredietverzekering van $640 miljoen voor een controversieel gasproject in Mozambique. Ondanks dat de Nederlandse regering jarenlang om deze beslissing heen heeft gedraaid, is hiermee alsnog een deel van de Nederlandse betrokkenheid bij dit desastreuze project beëindigd.
-
Dossier /Inheemse gemeenschappen bedreigd door Barro Blanco-dam in Panama
De Barro Blanco-dam in Panama zet inheems land onder water, met financiering uit Nederland. Both ENDS maakt zich hard voor de naleving van de rechten van de inheemse gemeenschappen rond de dam.
-
Milieurechtvaardige praktijk /De Negotiated Approach: inclusief en duurzaam watermanagement
De Negotiated Approach werkt van onderaf. Deze aanpak geeft gemeenschappen een stem bij het beheer van rivieren, waarborgt eerlijk en duurzaam gebruik van het water en voorkomt aantasting van kwetsbare ecosystemen.
-
Dossier /Geen VIP-rechten voor multinationals: Kies voor mens en milieu!
Inheemse volken in Paraguay zien zich bij hun pogingen de grond van hun voorouders terug te vorderen, gedwarsboomd door Duitse investeerders. In Indonesië zijn Amerikaanse mijnbouwbedrijven erin geslaagd nieuwe wetgeving ongedaan te maken die bedoeld was om de economische ontwikkeling van het land te stimuleren en de bossen te beschermen. Dat is de impact die investeringsverdragen kunnen hebben op de ontwikkeling en rechten van de bevolking op sociaal, milieu- en economisch gebied. Waarom? Vooral vanwege zogenaamde 'Investor-to-State Dispute Settlement'-clausules die vaak zijn opgenomen in dit soort verdragen.
-
Blog / 25 november 2025COP30 laat zien waarom het afschaffen van ISDS essentieel is voor echte klimaatactie
In mijn interventie op COP30 sprak ik over één van die krachten: het systeem van investeerder-staatarbitrage (ISDS). Via ISDS kunnen fossiele bedrijven regeringen voor miljarden aanklagen wanneer zij bossen willen beschermen, emissies willen reguleren of een verantwoord fossiel afbouwpad uitstippelen. Alleen al in het Amazonegebied worden honderden olie- en gasprojecten nog steeds beschermd door ISDS-clausules. Dit verandert bosbescherming in een financieel risico en creëert klimaatfinanciering in omgekeerde richting.
-
Dossier /Wetlands without Borders
Via het Wetlands without Borders-programma zetten we ons in voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord beheer van het wetlandsysteem La Plata Basin in Zuid-Amerika.
-
Publicatie / 17 november 2025
-
Milieurechtvaardige praktijk /Niet-houten bosproducten (NTFPs)
Ongeveer één op de zes mensen, met name vrouwen, is direct afhankelijk van bossen voor hun levens en levensonderhoud, en dan vooral met betrekking tot voedsel. Dit laat zien hoe belangrijk bossen en niet-houten bosproducten (Non-Timber Forest Products / NTFP's) zijn voor de veerkracht van gemeenschappen. Deze producten zijn voor hen een bron van voedsel, water en inkomsten, maar hebben ook een culturele en spirituele betekenis.
-
Brief / 14 november 2025
Letter: TPAC’s report “Final Judgement Detailed Research MTCS’’
A coalition of Malaysian and international NGOs has released a memorandum in response to the recent TPAC report on the Malaysian Timber Certification Scheme (MTCS). The organizations express serious concerns about the independence, quality, and credibility of the assessment carried out by the Timber Procurement Assessment Committee (TPAC).
-
Dossier /Handelsverdragen
Handelsverdragen hebben vaak niet alleen vergaande gevolgen voor de economie van een land, maar ook voor mens en milieu. Vooral de meest kwetsbare groepen zijn de dupe van internationale handelsverdragen.
-
Nieuws / 5 november 2025Nieuwe ISDS-claim tegen Nederland: Petrogas daagt de staat voor arbitragetribunaal over solidariteitsbijdrage en bronbelasting op royalty’s
SOMO en Both ENDS veroordelen scherp de nieuw aan het licht gekomen arbitragezaak die is aangespannen door Petrogas, een Omaans olie- en gasbedrijf dat twee gasvelden in de Nederlandse Noordzee exploiteert. Het bedrijf klaagt de Nederlandse staat aan op basis van de investor-state dispute settlement (ISDS) clausule in het bilaterale investeringsverdrag tussen Nederland en Oman.
-
Dossier /Communities Regreen the Sahel
In verschillende landen in de Sahel heeft de lokale bevolking uitgestrekte stukken land hersteld door dat wat spontaan uit de grond komt te verzorgen, en jonge gewassen en bomen te beschermen tegen vee en andere gevaren.
-
Dossier /Global Alliance for Green and Gender Action (GAGGA)
GAGGA bundelt de krachten van de vrouwenrechten- en milieubewegingen om een wereld te realiseren waarin vrouwen toegang hebben tot hun rechten op water, voedselveiligheid en een schone, gezonde en veilige omgeving.
-
Nieuws / 27 oktober 2025Nieuwe stap in het klachtenbeleid van FMO – maatschappelijke organisaties vragen om verdere versterking
Het vernieuwde klachtenbeleid van de ontwikkelingsbanken FMO, DEG en Proparco is een belangrijke stap vooruit. Organisaties die aan de consultatie deelnamen, erkennen de inspanningen om het mechanisme te verbeteren. Tegelijkertijd benadrukken zij dat er nog veel moet gebeuren om het beleid écht effectief, transparant en onafhankelijk te maken.
-
Nieuws / 23 oktober 2025TotalEnergies-investeerders opgelet: EACOP verslindt geld, natuur en bestaansmiddelen
Een nieuwe analyse toont aan dat de ontwikkelaars van de East African Crude Oil Pipeline (EACOP), onder leiding van het Franse TotalEnergies, vrijwel volledig gedwongen zijn het project zelf te financieren. De analyse, onderdeel van een nieuw Finance Risk Update van een coalitie van Afrikaanse en internationale maatschappelijke organisaties, laat zien dat de bedrijven hun plan hebben laten varen om 60% van de oplopende projectkosten via bankleningen te dekken. In plaats daarvan draaien zij nu zelf op voor bijna 90% van de totale kosten.
-
Publicatie / 16 oktober 2025
-
Nieuws / 9 oktober 2025Both ENDS lanceert nieuwe strategie: “Connecting people for an environmentally just world'
Met grote trots lanceert Both ENDS vandaag haar nieuwe strategie voor de komende vijf jaar: “Connecting people for an environmentally just world”. Deze strategie is in nauwe samenwerking met ons partnernetwerk ontwikkeld – het netwerk dat altijd al, en nog steeds, de basis vormt van ons werk. Samen streven we naar een wereld waarin mens en natuur in balans floreren en iedereen in waardigheid kan leven.
-
Publicatie / 9 oktober 2025
